کاهش بارندگی تغییرات اقلیمی، منابع آبی خراسان جنوبی را به شدت تحت تاثیر قرار داده است ایسنا

عباس سارانی امروز شنبه ۲۵ اسفند در جمع خبرنگاران گفت: به طور میانگین، طی ۲۰ سال اخیر شاهد کاهش ۱۴ درصدی بارش در مقایسه با دوره ۲۱ ساله پیش از آن بوده‌ایم، این کاهش نه‌تنها منابع آب سطحی، بلکه رواناب‌ها و منابع زیرزمینی را نیز تحت تأثیر قرار داده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی استان تصریح کرد: از لحاظ آماری، میزان بارش متوسط در به حدود ۵۱ میلی‌متر رسیده که این مقدار ۲۸ درصد کمتر از میانگین بلندمدت منطقه است. همچنین، کاهش بارش و افزایش دما – که به میزان ۱.۳ درجه در سال‌های اخیر گزارش شده – موجب افزایش تبخیر و کاهش ذخیره آب در سدهای مخزنی شده است. ظرفیت کلی سدهای استان بیش از ۷۵ میلیون مترمکعب است، اما حجم فعلی آب ذخیره‌شده تنها حدود ۱۵.۵ میلیون مترمکعب بوده که معادل ۲۰ درصد ظرفیت کل مخزن‌هاست.

سارانی با بیان اینکه استان وابستگی بسیار بالایی به منابع آب زیرزمینی دارد و حدود ۹۵ درصد از تأمین آب استان از این منابع صورت می‌گیرد، این موضوع به‌ویژه در مناطقی که دارای اقلیم خشک هستند و رواناب کمتری دارند، بحرانی‌تر است، در حال حاضر، کمبود آب زیرزمینی و تخلیه سفره‌های آب زیرزمینی در برخی نقاط استان مانند دشت‌های شرقی به شدت محسوس است، به عنوان مثال، در مناطقی با تمرکز جمعیت مانند کوشا و دورو، کاهش سطح آب به بیش از ۱۳ تا ۱۴ سانتیمتر رسیده است.

وی تصریح کرد: مسائل مرتبط با مدیریت برداشت‌های فرامرزی نیز یکی از دغدغه‌های قابل‌توجه محسوب می‌شود. برخی از منابع آبی در مرزهای مشترک با کشورهای همسایه هستند و برداشت بی‌رویه از این منابع می‌تواند تبعات زیست‌محیطی و اجتماعی در پی داشته باشد. از سوی دیگر، برداشت‌های داخلی نیز بدون برنامه‌ریزی و نظارت کافی می‌تواند منجر به سرمایه‌گذاری‌های زیان‌آور شود.

مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی گفت: در مجموع، برای کاهش اثرات منفی این شرایط بحرانی، برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تر و پایدارتر در راستای مدیریت منابع آبی ضروری است. همچنین، تلاش برای استفاده بهینه‌تر از منابع موجود و اجرای طرح‌های حفاظت از منابع آبی زیرزمینی باید به عنوان اولویتی مهم مدنظر قرار گیرد.

سارانی افزود: کاهش بارندگی تأثیر مستقیمی بر تأمین منابع آب زیرزمینی داشته و موجب شده تا برداشت‌ها از این منابع به سطحی ناپایدار و بحرانی برسد. در حال حاضر، میزان مصرف آب در بخش کشاورزی به حدود یک و نیم برابر منابع آب قابل برنامه‌ریزی رسیده است. این مسئله نیازمند اصلاحات فوری و برنامه‌ریزی دقیق برای ایجاد تعادل پایدار است.

وی بیان کرد: به همین منظور، برنامه‌ای پنج‌ساله تدوین شده که طی آن هر سال به‌صورت تدریجی میزان برداشت آب در بخش کشاورزی کاهش می‌یابد. این برنامه در دو فاز اجرایی می‌شود، فاز اول از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۵ و فاز دوم از ۱۴۰۶ تا ۱۴۱۱ هدف اصلی در پایان این برنامه، دستیابی به تعادل میان برداشت و تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی است.

مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی گفت: در این خصوص، ۹۰ درصد برداشت منابع آب زیرزمینی به بخش کشاورزی مربوط می‌شود. برای کاهش اثرات منفی بر کشاورزان، اقدامات جبرانی و آموزش‌هایی برای تغییر شیوه‌های آبیاری و کشاورزی پیش‌بینی شده است. همچنین، ابزارهای نظارتی مانند نصب کنتورهای هوشمند روی چاه‌ها اجرا شده‌اند که تاکنون حدود ۹۸ درصد از چاه‌های کشور تحت پوشش این طرح قرار گرفته‌اند.

سارانی افزود: با وجود این اقدامات، آمارها همچنان نشان می‌دهد که وضعیت سفره‌های آب زیرزمینی وخیم است و نیاز به همکاری عمومی و رعایت دقیق کاهش مصرف وجود دارد. بر اساس پیشرفت برنامه‌های جاری، تاکنون حدود ۴۷.۵ درصد اهداف محقق شده، اما ۱۶ درصد از برنامه‌ها نسبت به جدول زمانی عقب‌تر هستند.

وی تصریح کرد: شایان ذکر است که کاهش بارندگی طی دوره‌های بلندمدت نیز نگرانی‌های جدی ایجاد کرده است. کشور به‌طور میانگین با افت ۳۵ درصدی بارش‌ها روبه‌رو بوده که این کاهش در برخی استان‌های خاص، شرایط را بحرانی‌تر کرده است. تمهیدات ویژه‌ای نیز برای این مناطق در نظر گرفته شده تا حداقل نیازهای آبی تأمین شود.

مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای استان گفت: هدف نهایی این برنامه‌ها، ایجاد پایداری در تأمین منابع آب برای نسل‌های آینده است. امیدواریم با همکاری کشاورزان، مسئولان و اطلاع‌رسانی مناسب به مردم، این اهداف به‌موقع تحقق یابند.

انتهای پیام