سهم ناچیز ایران از گردشگری دریا سلامت نیوز

به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم، ایران کشوری دریایی است و همین امر توجه به اقتصاد دریا و توسعه دریامحور را در این منطقه از دنیا بیش از پیش بااهمیت می‌کند. هفت استان ایران ساحلی است و حدود یک‌سوم مرزهای کشور را مرزهای آبی دریایی تشکیل می‌دهد. بنابراین نمی‌توان نسبت به این همه ظرفیت بی‌تفاوت بود و فعالیت‌های بندری و کشتیرانی و به‌خصوص گردشگری دریایی را نادیده گرفت.

سهم دریا از تولید ناخالص داخلی در کشورهای ساحلی پیشرفته مثل اتحادیه اروپا ۵۰ درصد است اما این رقم در ایران با وجود بیش از ۵۸۰۰ کیلومتر نوار ساحلی عدد قابل توجهی نیست و این درحالی‌است که در کنار ظرفیت‌های عظیمی که برای ترانزیت کالای کشورهای آسیای میانه از بنادر ایران وجود دارد، می‌توان از صنعت گردشگری دریایی هم سود سرشاری برد.

پرواز صنعت گردشگری

طی دهه‌های اخیر وضعیت اقتصاد و درآمدزایی کشورها در کل دنیا تغییر کرده است. به نحوی که بسیاری از مشاغل و حتی صنایع رو به افول رفته و حتی حذف شده و جای آنها را صنایع و دادوستدهای جدید گرفته‌اند.

هم‌اکنون گردشگری یکی از سه پایه اصلی تجارت جهانی به‌شمارمی‌آید. صنعتی که چند دهه است به نام «توریسم» در ابعاد مختلف نقش پررنگ و مهمی در اقتصاد و تولید ناخالص داخلی کشورها ایفا می‌کند و یکی از پیش‌نیازهای اساسی در توسعه پایدار محسوب می‌شود. در صنعت گردشگری شاخه‌های زیادی به‌وجودآمده که در میان آنها گردشگری دریایی یکی از صنایع رو به رشد و مهم است.

شاخه‌ای که موجب شده تا کشورهای جهان سعی کنند از کمترین ظرفیت‌های موجود آبی و ساحلی خود بیشترین بهره را ببرند و با جذب گردشگران دریایی درآمد واشتغال خوبی ایجاد کنند. درسال۲۰۲۳ ارزش جهانی صنعت گردشگری به ۹.۵تریلیون دلار رسید که از این میزان ۱.۵تریلیون دلار درآمد توریسم دریایی بود و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ این رقم به ۱۵.۵تریلیون دلار افزایش یابد که حدود ۱۲درصد از اقتصاد جهانی را به خود اختصاص می‌دهد.

همسایه‌ها و برنامه‌های آنها

گذری به کشورهای همسایه و بررسی عملکرد آنها در حوزه گردشگری نشان می‌دهد چطور می‌توان به‌راحتی به ارزآوری خوبی رسید. مثلا امارات به‌عنوان یکی از کشورهای کوچک و حاشیه‌ای خلیج‌فارس، به ششمین کشور گردشگری جهان تبدیل شده است که سالانه نزدیک به ۲۴میلیون توریست وارد آن می‌شوند.

این تعداد گردشگر بیش از ۵۲میلیارد دلار یعنی معادل دوبرابر فروش نفت ایران، ارز به همراه دارد که به جیب اماراتی‌ها می‌ریزد. جالب است که این کشور اعلام کرده با سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری دریایی به‌دنبال جذب ۴۰میلیون گردشگر و کسب ۱۲۳میلیارد دلار درآمد در سال ۲۰۳۰ است. این اقدام نشان‌دهنده برنامه‌ریزی‌های کلان برای ارتقای صنعت توریسم است.

البته ترکیه هم با جذب ۵۶میلیون نفر گردشگر در سال ۲۰۲۳ حدود ۵۶میلیارد دلار درآمد کسب کرد. این در شرایطی است که ایران در سال ۱۴۰۲ تنها شش‌میلیون و ۴۰۰هزار گردشگر با درآمد شش‌میلیارد دلاری داشت که آن هم اکثرا گردشگران زیارتی یا درمانی از کشورهای همجوار بودند.

ظرفیت‌های روی زمین مانده

ایران از شمال و جنوب به پهنه‌های آبی دسترسی دارد که این یک فرصت عالی برای بهره‌بردن از مزایای گردشگری دریایی است. هفت استان گیلان، مازندران، گلستان، بوشهر، خوزستان، هرمزگان و سیستان‌وبلوچستان با دریای خزر، خلیج‌فارس و دریای عمان همجوار هستند و سواحل طولانی دارند. موضوعی که مهر تاییدی بر ظرفیت بالا در امر گردشگری دریایی است. اما به‌نظر می‌رسد نبود توجه کافی برای پرداختن به این بخش از صنعت گردشگری، باعث شده بسیاری از این فرصت‌ها، دست‌نخورده باقی بماند.

این موضوع هم باید مد نظر باشد که در ایران گردشگری دریایی به تفریحات آبی و برخی گردشگاه‌های ساحلی محدود می‌شود. هرچند در سال‌های اخیر سایت‌های غواصی و آکواریوم‌ها و گردشگاه‌های ساحلی، جای خود را در بین جاذبه‌های توریستی استان‌های ساحلی باز کرده‌اند، ولی هنوزآن‌طور که شایسته است از ظرفیت‌های موجود برای توسعه این بخش از صنعت گردشگری استفاده نشده است. ضمن این‌که دو جزیره قشم و کیش با فراهم‌کردن امکانات متعدد تفریحات دریایی مثل غواصی توانسته‌اند تا حدی از این فرصت برای جذب گردشگران داخلی و حتی خارجی استفاده کنند. ماهیگیری در دریا یکی از امتیازات گردشگری دریایی است که با ماهیگیری در ساحل فرق دارد. در این سبک از سفر، ماهیگیران با قایق به وسط دریا می‌روند تا بتوانند ماهی‌های بزرگ‌تری بگیرند.

یکی دیگر از اهداف گردشگری دریایی، سفر برای لذت‌بردن از انواع ورزش‌ها و تفریحات آبی است. غواصی و قایق‌سواری محبوب‌ترین فعالیت‌های تفریحی است که در مقصدهای جزیره‌ای و ساحلی امکان آن برای گردشگران فراهم می‌شود. مدت‌هاست مسئولان اعلام می‌کنند برای ساحل‌سازی، ساخت اسکله‌ها و بهره‌برداری از این ظرفیت‌ها برنامه‌های جدی دارند، اما در عمل هنوز اتفاق خاصی رخ نداده است. در گذشته نیز اعلام شده بود: «در حال شناسایی ظرفیت‌ها هستند و همچنین این موضوع با صنوف پیگیری می‌شود تا بخش خصوصی به این عرصه ورود جدی‌تری داشته باشد. برای خرید کشتی‌های گردشگری از کشورهای منطقه و بهره‌برداری از ظرفیت تفریحی آنها به‌صورت جدی ورود می‌شود.» حرف‌هایی که در حد یک وعده باقی ماند و بدون خروجی به باد فراموشی سپرده شد.