به گزارشتیتربرتر؛سعید جلیلیچراغ خاموش آمد. درحالی‌که خودش صراحتا ازقصد نامزدی درانتخابات ۱۴۰۰سخن نگفته بود و همه‌چیز در حد گمانه‌زنی و، اما و‌اگر بود، اما خبر حضورش درشورای وحدت اصولگرایانکه به معنی پذیرش دعوت این شورا از‌ سوی جلیلی و ارائه برنامه‌هایش بود؛ یعنی او قصد جدی برای نامزدی دارد.

آمدن سعید جلیلی مشروط به نیامدن ابراهیم رئیسی

پیش‌تر و بار‌ها گفته شده بود کهآمدنش منوط و مشروط به نیامدن ابراهیم رئیسیاست.

نقوی‌حسینی گفته بود که اگرسید‌ابراهیم رئیسینامزد شود و به انتخابات بیاید،نامزد‌های اصولگرایان و سعید جلیلیاز او حمایت خواهند کرد، در غیر این صورت فکر می‌کنم جلیلی وارد میدان خواهد شد. این وارد میدان‌شدنش را از سویی دیگر می‌توان بهقطعی‌شدن نیامدن رئیسیهم تعبیر کرد. همه کنش‌های این هشت سال سعید جلیلی، او را همواره در جایگاه یکنامزد بالقوه انتخاباتینگه داشته بود.

شورای وحدت به گفته خودشان برای ۱۰ نفر چهره سیاسی در مظان نامزدی دعوت‌نامه فرستاده بودند و از آن‌ها برای شنیدن برنامه‌هایشان دعوت کرده بودند. او را با نقد‌های تندش به سیاست‌های دولت به‌ویژه در حوزه هسته‌ای وبرجاممی‌شناسند.

جلیلی اخیرا نقدهایش را به روحانی تندتر هم کرده است و دو روز پیش با طرح این پرسش که وقتی می‌توانیمتحریم موشکیرا بی‌اثر کنیم، آیا نمی‌توان مشکلات مرغ و... را بی‌اثر کرد، گفته بود امروز مردم نیز به‌خوبی اذعان دارند که روند هشت‌ساله این دولت در قبال تحریم‌ها، جواب نداده است.

شانس سعید جلیلی وابسته به مذاکرات وین

اما شانس او برای رسیدن بهصندلی پاستورهشت سال بعد از اینکه نخستین بختش را امتحان کرد، چیست؟ او سال ۹۲ بازی را در زمین دیپلماسی به روحانی باخت. او برای چند سال مسئول پیشبرد پرونده هسته‌ای بود که نتایجش رفتن ایران ذیل فصل هفت منشور شورای امنیت و صدور چندین قطع‌نامه علیه ایران و تحریم‌های بسیار بود. حالا او در شرایطی نامزد شده کهمذاکرات وینبرایاحیای برجامدر دست انجام است.

به نظر می‌رسد کهسعید جلیلیباز هم به پیچ هسته‌ای خواهد خورد. د‌رصورتی‌که مذاکرات وین به‌خوبی پیش برود و چشم‌انداز مثبتی تا زمانانتخاباتاز آن دیده شود، احتمال اینکه شانس جلیلی باز هم افول کند، وجود خواهد داشت. البته به شرطی که باز یکدوقطبی در حوزه دیپلماسی در آستانه انتخاباتشکل بگیرد و بازگشت او تصویرکننده دورانی شود کهپرونده هسته‌ای ایرانبه بن‌بست خورده بود.

بنابر تحلیل شرق؛ اما در صورت شکل‌نگرفتن یک دوقطبی که احتمالش زیاد است، شاید برای بدنه مردمیجریان اصولگراییماجرا از این حیث خیلی تفاوتی نکند. تنها شانس جلیلی حمایت جریان جبهه پایداری از اوست. صادق محصولی و سعید جلیلی دو گزینه این جبهه برای انتخابات بودند. سقای بی‌ریا، عضو شورای مرکزی جبهه پایداری، پیش از تعطیلات نوروز اعلام کرد که این جبهه از میان محصولی و سعید جلیلی یکی را برمی‌گزیند.

سال ۹۲ هم گزینه اصلح همین جبهه بود، پس او حداقل همان پایگاه رأی چهار‌میلیونی خودش را هم دارد، اما رأی او در سال ۹۲ کمتر از رأی قالیباف بود و این یعنی او در یک رقابت درون‌گروهی رأیی شکننده‌ای دارد و د‌رصورتی‌که قالیباف یا چهره دیگری بتواند نظر بدنه مردمی جریان اصولگرایی را بیشتر به سمت خود جلب کند، از او پیشی خواهد گرفت.

تخمین میزان آرای مردمی سعید جلیلی

نظرسنجی‌های اول اردیبهشت هم البته وضعیت خوبی برای او ترسیم نمی‌کرد؛ در آن نظر‌سنجی که با فرض حضور رئیسی، حسن خمینی و ظریف انجام شده بود،جلیلیحتی بعد ازسعید محمد،محسن رضاییوعلی مطهری، نزدیک به۴.۶ آراقرار داشت! نکته جالب اینکهمیزان محبوبیت سعید جلیلیگویا از شش سال به این‌سو هیچ تغییری نکرده است!

سال ۹۴ نزدیک به صد هزار نفر در یک نظرسنجی شرکت کردند، از مخاطبان سؤال شده که «اگر به ایامانتخابات ریاست‌جمهوری۹۲بازگردید، به چه کسی رأی خواهید داد» پس از روحانی، سعید جلیلی با ۱۶ درصد رتبه دوم را به خود اختصاص داد. اما آنچه بیش از نتایج این نظرسنجی، جالب به نظر می‌رسید، جهش عجیب آرای «سعید جلیلی» بود که در ابتدای نظرسنجی، چهار درصد آرا را به خود اختصاص داده بود.

این درحالی است که طبق روال چنین نظرسنجی‌هایی، نتایج نهایی با نتایج اولیه، شاید «درصد اندکی» تفاوت داشته باشد، اما در مورد سعید جلیلی اتفاقات دیگری افتاد. بررسی‌های سایت «انتخاب» نشان می‌داد پس از مشاهدهنتایج ضعیف مربوط به جلیلی، لینک نظرسنجی «انتخاب» در گروه‌های وایبری، تلگرام و ... حامی «جلیلی - احمدی‌نژاد» دست‌به‌دست شد تا مانع پیروزی روحانی در این نظرسنجی شوند!

لاریجانی مقدم بر جلیلی در اردوگاه اصولگرایی

واقعیت وضعیت جلیلی درون اردوگاه اصولگرایی را می‌توان از کنگره سه‌هزار نفرهاصولگرایانتحت لوای جمنا در روز‌های پایانی سال ۹۵ هم حس کرد؛ وقتی اسم سعید جلیلی جزء کاندیدا‌های احتمالی این تشکل تازه‌تأسیس قرار گرفت و در‌نهایت خروجی جبهه مردمی نیرو‌های انقلاب روی خوشی به جلیلی نشان نداد. البته این عدم اقبال یک دلیل مهم داشت و اینکه رقابت دوباره او با رئیس‌جمهور مستقر را یک بازی از پیش باخته می‌دانستند؛ مانعی که این‌بار دیگر جلوی پای جلیلی نیست.

برای همین شاید در نظرسنجی‌های درون جریان اصولگرایی اوضاع جلیلی بهتر از گذشته شده تا جایی که حتی آن‌ها مدعی اقبال به او بعد از رئیسی‌اند. این اقبال البته در جریان متأخر اصولگرایی یعنیشورای ائتلاف اصولگرایانوجبهه پایداریبیشتر دیده می‌شود؛ درحالی‌که در جریان متقدم، یعنی همان شورای وحدت و جامعه روحانیت، اقبال به چهره‌های دیگر بیشتر است، تا جایی که حتی برخی مانند حمیدرضا ترقی، عضو مؤتلفه، علی لاریجانی را که جزء ۱۰ نامزد نهایی شورای وحدت نیست، مقدم بر جلیلی می‌داند.

او گفته است: «سعید جلیلی عمدتا در محافل مختلف مورد بحث و بررسی است، اما در حدی که آقایان قالیباف، محسن رضایی و لاریجانی مطرح هستند، درباره سایر کاندیدا‌ها نشنیده‌ام که مطرح باشند».

آنچه واضح است اینکه در صورت عدم رخداد اجماع درون جریان اصولگرایی و رقابت با چهره‌هایی که اعلام کرده‌اند به‌اصطلاح و در ظاهر نیاز به حمایت جریانی ندارند و تن به سازوکار‌های ائتلاف‌ساز نمی‌دهند و در هر صورت تا آخر انتخابات خواهند ماند، کار را برای جلیلی بسیار سخت خواهد کرد. در این شرایط است که او باید سراغ ظرفیت‌های فردی خود برود. سعید جلیلی هم‌زمان با دولت روحانی سازوکاری تحت عنوان دولت در سایه ایجاد کرده است. شاید از این منظر کمی از رقبایش جلوتر باشد و دستش از آمار و برنامه پرتر.

برخی می‌گویندانتخابات ۱۴۰۰از بسیاری جهات شبیهانتخابات ۸۴است که هر دو جریان اصولگرایی و اصلاح‌طلبی محتمل است با چند نامزد وارد گود انتخابات شوند؛ چراکه یک‌ماه‌و‌نیم مانده به موعد رفتن پای صندوق‌های رأی و هنوز مشخص نیست که گزینه یا گزینه‌های اصلی هر دو جریان اصلاح‌طلب و اصولگرا کدام‌اند.

مضاف بر اینکه جریاناصلاح‌طلبیبا مشکل مهم‌تر دیگری یعنی بحران اقبال در بدنه مردمی هم روبه‌رو است. در جریان اصولگرایی هم برخی چهره‌ها به‌صراحت گفته‌اند به نفع هیچ فردی کنار نخواهند رفت. غلامرضا مصباحی‌مقدم، سخنگوی جامعه روحانیت گفته که اگر رئیسی نیاید، نمی‌دانیم چطور می‌توانیم به نامزد واحد برسیم و احتمال تشدید اختلاف بین اصولگرایان زیاد است.

گردآورنده:الهام خلیلی خو