روزنامه ایران:ایران با 2/1 میلیون تن تولید خرما، حدود 14 درصد از تولید جهانی را در اختیار دارد و سومین تولیدکننده عمده خرما پس از مصر و عربستان است. خرما نقش بزرگی در صادرات غیرنفتی ایران دارد اما نخیلات برخی از نقاط کشور چند سالی است با آفت سوسک سرخرطومی حنایی آلوده شده‌اند که بر عملکرد و کیفیت تولیدات این بخش اثر گذاشته است.

سوسک سرخرطومی حنایی خرما یکی از آفات بسیار مهم درختان خرما است که در سال‌های اخیر خسارات اقتصادی زیادی به بار آورده است. این آفت از کشورهای جنوب و جنوب شرقی آسیا به سایر نقاط دنیا و خاورمیانه انتقال یافته و در طی سه دهه گذشته دامنه جغرافیایی و منطقه میزبانی آن به‌طور قابل توجهی گسترش پیدا کرده است. بسیاری از کشورهای حوزه خلیج فارس، عربستان، عراق، امارات، پاکستان، هندوستان، کشورهای جنوب شرق آسیا و همچنین برخی از کشورهای اروپایی درگیر آلودگی این آفت هستند و تاکنون هزینه‌های تحقیقاتی و عملیاتی هنگفتی برای کنترل و ریشه کنی آن لحاظ کرده‌اند. به‌طوری که سازمان جهانی فائو، آفت سوسک سرخرطومی حنایی خرما را جزء چهار آفت تهدیدکننده امنیت غذایی در سال‌های آینده معرفی کرده و در مورد کنترل و ریشه‌کنی آن هشدار جدی داده است.
تشخیص اولیه افت دشوار است
«فاطمه موحد خواه»، مدیر تدوین ضوابط، استانداردها و برنامه‌های کنترل قرنطینه سازمان حفظ نباتات کشور در این خصوص به «ایران» گفت: همزمان با گسترش این آفت در منطقه خاورمیانه، در ایران نیز برای اولین بار در سال 1369 در منطقه سراوان استان سیستان و بلوچستان این آفت مشاهده شد، اما در سال‌های اخیر با جابه‌جایی و گسترش آفت در نتیجه انتقال پاجوش آلوده، دورزدن مجاری قرنطینه‌ای و عدم کارایی مناسب سامانه‌ها و مشکلاتی در پایش و ردیابی آن موجب گسترش سریع این آفت و به‌وجود آمدن شرایط بحرانی در مناطق آلوده شده است.
متأسفانه حدود 62 هزار هکتار از نخیلات کشور در استان‌های جنوبی به آفت سوسک سرخرطومی حنایی خرما آلوده هستند. این آفت در اکثر مناطق خرماخیز کشور از جمله استان‌های سیستان و بلوچستان، جنوب کرمان، فارس و هرمزگان وجود دارد.
به گفته وی تاکنون 12 هزار و 344 نفر نخل آلوده به این آفت شده است که 10 هزارو 558 نفر تیمار و 884 نفر نیز امحا شده‌اند.
این مقام مسئول میزان خسارات این آفت در استان‌های نامبرده به طور مستقیم و غیرمستقیم را حدود 13هزارو 847 میلیارد ریال برآورد کرد.
وی با اشاره به اینکه تشخیص علائم خسارت در مراحل اولیه آلودگی این آفت بسیار دشوار است و زمانی علائم مشاهده می‌شوند که درختان خرما دچار خسارت شدید و جبران‌ناپذیر شده‌اند، افزود: به این ترتیب پیشگیری از شیوع این آفت به مناطق جدید، از مهم‌ترین اقدامات در زمینه کنترل آفت است.
اولین قدم، رعایت بهداشت باغ و برهم زدن شرایط مطلوب لانه‌سازی و تخمگذاری این آفت است. باید آگاهی‌رسانی به‌موقع صورت گیرد و نخلداران هم اقدامات پیشگیرانه را در نظر بگیرند.
همچنین با توجه به اینکه مهم‌ترین علت گسترش سوسک حنایی و شاید تنها راه گسترش آن انتقال پاجوش‌های آلوده به مناطق سالم است بنابراین باید از انتقال پاجوش و سایر اندام‌های گیاهی از مناطق آلوده به سایر مناطق جلوگیری شود. از راهکارهای قانونی در جهت پیشگیری از گسترش آفت می‌توان به استقرار پست‌های قرنطینه داخلی به منظور جلوگیری از جابه‌جایی غیرمجاز پاجوش و تنه‌جوش و اجرای تمامی قوانین مربوط به مقررات قرنطینه‌ای از جمله امحاء و عودت کالاهای فاقد گواهی اشاره کرد. همچنین باید اطلاع‌رسانی و ترویج روش‌های ردیابی و کنترلی آفت به‌موقع به باغداران ابلاغ شود.
البته در زمینه کنترل آفت، سازمان حفظ نباتات دستورالعمل‌های تیمار و امحای نخل‌های آلوده را تدوین و در اختیار کارشناسان و باغداران گذاشته و تمامی فعالان در این زمینه موظف به رعایت قوانین و پروتکل‌های سازمان حفظ نباتات هستند. شکار انبوه آفت با استفاده از تله‌های فرمونی و استفاده از روش شیمیایی با استفاده از سموم تدخینی(گاز) از جمله فسفید آلومینیوم در درختانی که هنوز به‌طور کامل خشک نشده‌اند از مؤثرترین روش‌هاست.
برای ردیابی آفت سرخرطومی حنایی خرما، علاوه بر ردیابی مشاهده‌ای و ردیابی با کمک تله‌های جلب‌کننده، سازمان حفظ نباتات با استفاده از تکنولوژی‌های نوین دنیا، چهار اپلیکیشن ردیابی آفت طراحی کرده است.
موحدخواه توضیح داد: یکی از این اپلیکیشن‌ها با عنوان «ردیاب حنایی» در اختیار باغداران قرار گرفته است تا به هنگام مشاهده علائم آلودگی و آفت در نخلستان، به ثبت موقعیت مکانی نخل آلوده اقدام کنند. پس از نقطه‌یابی نخل آلوده، همکاران جهاد کشاورزی شهرستان از دیگر اپلیکیشن‌های ردیابی استفاده نکرده و در محل حضور پیدا می‌کنند و به بررسی علائم آلودگی و درجه خسارت نخل آلوده می‌پردازند و طبق دستورالعمل‌های مشخص به مشاوره و راهنمایی عملی کنترل، تیمار و یا امحای درخت آلوده می‌پردازند.
وی به باغداران توصیه کرد که با توجه به اهمیت موضوع، نسبت به بررسی دقیق درختان در نخلستان خود اقدام کرده و در صورت مشاهده علائم خسارت، پس از ثبت موقعیت مکانی نخل آلوده، در اسرع وقت به نزدیک‌ترین مرکز جهاد کشاورزی اطلاع دهند.
وی در پایان هشدار داد: در صورتی که مبارزه با آفت به‌موقع صورت نگیرد، همچنین باغداران از پاجوش‌های قاچاق فاقد گواهی بهداشت و بدون ضدعفونی در توسعه سطح باغ‌ها استفاده کنند، در چند سال آینده مهار این آفت غیرممکن و غیرقابل کنترل خواهد شد و تهدیدی جدی برای تمامی نخلستان‌های کشور و تولید خرمای کشورمان خواهد بود.
در صورت عدم مبارزه با آفت سرخرطومی حنایی از کشاورز تا صادرکننده متضرر می‌شوند
آفت سرخرطومی حنایی چند سالی است در نخیلات جنوب کرمان جاخوش کرده و حالا گستره خود را به نخیلات سه شهرستان افزایش داده و موجب نگرانی نخلداران و مسئولان بخش کشاورزی را فراهم کرده است.
خطرناک‌ترین آفت قرنطینه‌ای
«مجید فرخی»، مدیر حفظ نباتات سازمان جهادکشاورزی جنوب کرمان در گفت‌و‌گو با «ایران» تصریح کرد: این آفت جزو خطرناک‌ترین آفات قرنطیه‌ای است و در صورتی که کنترل نشود می‌تواند تهدید جدی برای نخیلات منطقه باشد.
به گفته وی در منطقه جنوب کرمان بالغ بر 31 هزار و 48 هکتار نخیلات وجود دارد که سالانه 206 هزار تن خرما تولید می‌کنند.
وی افزود: در استان ما نیز این آفت در سال 1396 به‌دلیل حمل پاجوش‌های آلوده از استان‌های سیستان و بلوچستان و هرمزگان وارد شهرستان منوجان شده است و در حال حاضر نخیلات عنبرآباد و مهنوج را نیز آلوده کرده است.
تاکنون حدود ۱۷۳۹ اصله درخت خرمای آلوده به این آفت شناسایی شده‌اند که با آفت ۱۴۷۹ اصله درخت مبارزه و ۲۵۷ اصله درخت خرما امحا شده است.
این آفت می‌تواند در یک دوره شش ماهه درختان نخل تنومند را از بین ببرد.
وی خاطرنشان کرد: به‌دلیل اینکه آفت سرخرطومی حنایی یک آفت همگانی است اعتبار مبارزه با آن از سوی سازمان تأمین می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: از آنجا که انتقال این آفت از طریق جابه‌جایی پایه است از کشاورزان می‌خواهیم جدا از این کار صرفنظر کنند تا این آفت به مناطق دیگر سرایت نکند. البته در صورت عدم مبارزه با آن از کشاورز تا صادرکننده خرما متضرر می‌شوند لذا امیدواریم همه در این مبارزه کنار ما باشند.

انتهای پیام/