اختلال نافرمانی مقابله ای؛ این اختلال یکی از شایع تریناختلالات رفتاریدر کودکان است. کودکانی دارای این اختلال دوره های مکرر عصبانیت، رفتار مقابله جویانه یا پرخاشگرانه عمدی و عدم تحمل دستور را نشان می دهند.

این گروه از کودکان رفتار های نافرمانی را در مقابل تمامی افراد بروز می دهند. این افراد ممکن است والدین و معلمان و یا هم بازی و هم کلاسی باشد. کودکان با این رفتار می خواهند از تسلط دیگران بر خود اجتناب کنند.

نشانه های این بیماری تا نوجونای هم امکان بروز دارد و اگر درمان به موقع صورت نگیرد منجر به بروز مشکلات عدیده ای در دوران بزرگسالی خواهد شد.

در تمامی کودکان در دوره های مختلف رشد رفتارهای نافرمانی و هنجارشکنانه دیده می شود. اما در این اختلال شدت و تکرار رفتارهای پرخاشگرانه مهم است.

کودکان دارای اختلال نافرمانی نمی توانند بر احساسات خود کنترل داشته باشند و به همین دلیل در اجتماعات هم سالان خود و در روابط با آنها با مشکل مواجه می شوند و اغلب دیگران را با رفتارهای خود ناراحت می کنند. همچنین این کودکان از حضور در فعالیت های جمعی و بازی های گروهی امتناع می کنند و یا مدت کوتاهی بعد از حضور در جمع با سایر کودکان به بحث و مشاجره می پردازند.

نشانه های اختلال نافرمانی در کودک

• بد اخلاقی
• مخالفت مداوم با نظر و دستورات اطرافیان بخصوص بزرگسالان
• زیر پا گذاشتن قوانین و مقررات علی رغم آگاهی از آن ها
• مقصر شمردن دیگران بخاطر اشتباهات خود
• خشونت و برخورد تند در صحبت ها
• کینه ورزی
• کودک قادر به کنترل احساس خشم خود نیست

راه کارهایی برای مقابله با رفتارهای نافرمانی کودک

مراقبین وپرستار کودکباید رفتارهای کودک را کنترل کنند و با برخورد مناسب از شدت یافتن این اختلال پیشگیری کنند. نکاتی که در این زمینه باید دراین زمینه مورد توجه قرار گیرد در این مبحث اشاره شده است.

اولین قدم در رفع و یا کاهش این مشکل شناسایی عاملی است که باعث بروز این رفتار در کودک می شود. والدین باید الگویی از رفتار های پرخاشگرانه و نافرمانی کودک با اتفاقات مرتبط با ان پیدا کنند. از این طریق می توانند بروز این رفتار ها را کاهش دهند.

توجه و تشویق رفتار های مثبت کودک به جای تمرکز بر رفتارهای منفی او

بین والدین در زمینه تربیت کودک باید اتفاق نظر وجود داشته باشد و رفتار والدین باید الگویی برای کودک به شمار برود.

با کودک بحث و دعوا نکنید و سعی نکنید نظر خود را به او تحمیل کنید.

قوانین مشخصی را در منزل اعلام کنید و عواقب زیر پا گذاشتن آن را مشخص کنید و در صورتی که کودک آنها را رعایت نکرد با قاطعیت برخورد کنید.

برای کودک با همفکری خودش برنامه روزانه تهیه کنید.

قبل از سرزنش کردن کودک به او آموزش دهید. اگر کودک علاوه بر اختلال نافرمانی دارای اختلال توجه و تمرکز (بیش فعالی) نیز باشد نباید در رعایت نظم به کودک سخت گیری کنید.

کودک رابه انجام فعالیت بدنی تشویق کنید. انجام فعالیت بدنی و ورزش منظم به کودکان در کنترل خشم و جلوگیری از پرخاشگری کمک بسیاری می کند.

خشم خود را کنترل کنید در زمان عصبانیت از رفتار کودک به گونه ای رفتار نکنید که از شما بترسد. نفس عمیق بکشید و به گونه ای رفتار کنید که رفتار منفی کودک را تشدید نکنید.

از یک کلمه مشترک بین خود و کودکتان برای بیان عصبانیت استفاده کنید. گفتن کلمه “نه”، “بس کن” و”نکن” کودک را ادامه کار خود تشویق می کند. اما یک کلمه که به صورت رمز بین شما و کودک بیان شود می تواند کنترل را ساده تر کند. به عنوان مثلا “آدامس بادکنکی” کلمه ای است که زمانی که از کودک می خواهید کار خود را متوقف کند و یا زمانی که کودک میخواهد احساسات خود را عنوان کند استفاده کنید.

مثبت رفتار کنید و با ستایش رفتارهای خوب کودک به افزایش اعتماد به نفس او به او کمک کنید.

رفتار خود را به عنوان مراقب و یا پرستار کودک تغییر دهید. احساسات منفی و نگرش شما و همچنین پیش بینی منفی از رفتار کودک می تواند بر تعامل شما با کودک تاثیر منفی د اشته باشد. سعی کنید در تعامل با کودک توانایی ها و قابلیت های کودک را با نکات منفی که در ذهن دارید جایگزین کنید.