به گزارشتیتربرتر؛ بیش از سه هفته است کهدلاردر مسیر نزولی گرفته، اما روز یکشنبه «۱۲ اردیبهشت»،ریزش دلارشدید شد، به طوریکه این ارز دو کانال ۲۳ و ۲۲ هزار تومان را از دست داد و وارد کانال ۲۱ هزار تومانی شد.

بنابر نظر فعالان بازار؛دلارراه درازی در پیش دارد. راهی که از نیمه فروردین بااولین نشست کمیسیون مشترکبرجامدرباره شرایط بازگشت آمریکا به تعهدات برجامی‌اش آغاز شده و هر بار که خبر جدیدی از مذاکرات به گوش می‌رسد،امیدواری‌ها برای کاهش هرچه بیشتر قیمت دلاربیشتر می‌شود.

چرا دلار ارزان شد؟

به نظر می‌رسدریزش دلارتا ۲۱ هزار و ۸۰۰ تومان در عصر روز گذشته تحت تاثیر خبر المیادین بوده است. شب گذشته المیادین به نقل از منابع آگاه خبر داد، ایران و آمریکا و همچنین ایران و بریتانیا بر سر تبادل زندانی و نیز آزادکردن پول‌های بلوکه‌شده و تسویه بدهی به ایران به توافق‌هایی رسیده‌اند.

در گزارش آمده بود که ایالات متحده همچنین پذیرفته است که ممانعت از دسترسی تهران به هفت میلیارد دلار پول ایران را متوقف کند. بنابراین این هفت میلیارد دلار، که از جملهتبعات سیاست‌های تحریمی آمریکاو پولی بود و با فشار آمریکا و در نتیجهتحریم‌هاو تهدیدهای واشنگتن علیه کشورهای دیگر، از دسترس ایران خارج مانده‌ حالا با این توافق، به ایران باز می‌گردد.

هر چند دقایقی بعد الجزیره گزارش داد، ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، گزارش‌ها در این باره را تکذیب کرده است اما ظاهرا خبر اولیه المیادین در کنار صحبت‌های اخیر عباس عراقچی درباره رفع تحریم‌ها بلافاصله مهر تاییدی بر ذهنیت مثبت خریداران و فروشندگان دلار درباره مذاکرات وین زده بود.

عراقچی کمی پیش خبر داده بود که در جریانمذاکرات، تحریم‌های موضوعی از جمله تحریم انرژی،تحریم‌های مالی و بانکیو تحریم بیمه بر اساس توافقات لزوما باید برداشته شود زیرا در این به توافق رسیده‌اند و در حال حاضر مذاکرات تنها درباره رفع تحریم نهادها و برخی چهره‌ها ادامه دارد.

اما از طرف دیگر سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه،شرط آزادی هشت میلیارد دلار از دارایی ایران را منوط به تصمیم قوه قضائیه در این باره کرده است.

با توجه به تکذیب خبر المیادین مبنی برآزادی پول‌های ایرانو بی‌اثر ارزیابی شدنرفع تحریم‌های بانکیبدون پذیرش fatf از سوی کارشناسان، ظاهرا فعلا درعمل هیچ خبری از ورود ارز به کشور نیست و به قول فعالان بازار، ریزش هیجانی و تحت تاثیر پیشخور شدن اخبار است.

در این میان البته بازار ساز هم از فرصت استفاده کرده و مثل دفعات گذشته با تزریق ارز بر موج ریزش سوار شده است. آمارهای ارائه شده بانک مرکزی نشان می‌دهد در سال جاری هم عرضه نقدی از طریق بازار متشکل عرضه بالا رفته و هم برای تقاضای تجاری عرضه زیادی در سامانه نیما صورت گرفته است.

احتمال ریزش دلار به زیر ۲۰ هزار تومان چقدر است؟

مسعود دانشمند دبیرکل اسبق خانه اقتصاد ایران در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه قیمت ارز تحت تاثیر عوامل روانی و هیجانات موجود در بازار با ریزش مواجه شده، اظهار داشت: با توجه به اخباری که در موردتوافق احتمالی برجاممنتشر شده،بازار ارزنیز به این موضوع به صورت هیجانی واکنش نشان داده و قیمت‌ها با افت قابل توجهی روبرو بوده است،قیمت ارزاگر به همین شکل شیب نزولی خود را ادامه دهد ممکن است به سطح۲۰ هزار تومانو حتی پایین‌تر نیز کاهش پیدا کند.

وی افزود: اما این نکته را نیز باید توجه کرد، همانطور که قیمت ارز با چنین سرعت زیادی پایین می‌رود، ممکن است با همین سرعت نیز دوباره با افزایش روبه‌رو شود، در حال حاضر قیمت ارز تحت تاثیر هیجان ناشی از اخباربرجامبا کاهش روبرو شده و باید دید بعد از سپری کردن چند روز زمانی که هیجانات فروکش کرد، قیمت در چه بازه‌ای خواهد ایستاد، اما در این باره باید چند نکته را مد نظر قرار داد.

کالاهای اساسی با ریزش دلار ارزان می شود؟

دانشمند گفت: در وهله اول اگردلار در سطح ۲۰ هزار تومانقرار بگیرد با یک نوسان محدود چند درصدی چندین ماه زمان خواهد برد تا قیمت‌ها در بازار‌های مختلف به خصوص کالا‌های اساسی و مایحتاج ضروری مردم با کاهش روبرو شود، زیرا که بسیاری از فروشندگان حاضر نخواهند شد، اجناسی را که با دلار ۲۴ یا ۲۵ هزار تومانی وارد کردند، باقیمت دلار۲۰ هزار تومانیدر بازار بفروشند، بنابراین باید این کالا‌ها به فروش برود و بعد از آن اجناسی که با دلار ۲۰ هزار تومانی وارد می‌شوند با کاهش قیمت در بازار به مردم عرضه شوند.

این کارشناس مسائل اقتصادی یادآور شد: اما این نکته نیز باید گوشزد کرد، قیمت دلار بعد از کاهش قیمت، باید ماندگاری داشته باشد، نه اینکه دوباره با نوسان رو به بالا حرکت کند، تا بعد از آن انتظارکاهش عمومی قیمت‌هادر بازار را داشت، در علم اقتصاد پدیده‌ای به نام چسبندگی قیمتی وجود دارد، مبنی بر اینکه، وقتی قیمت کالایی با افزایش بسیار زیادی روبرو می‌شوند، این موضوع در مدت زمان بسیار کوتاهی رخ می‌دهد، اما زمانی که قیمت‌ها باید کاهش یابد، این موضوع با مقاومت‌های زیادی روبرو خواهد بود.

ریزش‌ قیمت دلار به ضرر چه کسانی است؟

وی با بیان اینکهکاهش قیمت به ضرر صادرکنندگاناست، اضافه کرد: با توجه به اینکه بسیاری ازصادرکنندگانکالای خود را بر مبنایدلار ۲۴ تا ۲۵ هزار تومانیصادر کردند، حالا اگر دلار ۲۰ هزار تومان شود، آن‌ها باضرر و زیانمواجه خواهند شد، زیرا که این فاصله پنج هزار تومانی دلارهزینه تولیدآن‌ها را نیز شامل می‌شود و در چنین صورتیکه آن‌ها با صادرات کالای خود، باید بتوانند هزینه‌های تولید خود را نیز پوشش دهند.

دانشمند خاطرنشان کرد: در این زمینه دولت باید تمهیداتی را بیندیشد، تاصادرکنندگان نیز ضرر نکنند، زیرا اگر صادرات با کاهش روبرو شود، آن زمان ورودی ارز به کشور نیز با مشکل مواجه خواهد شد، این خود نیز از جمله مسائلی است که می‌تواند دوباره باعثافزایشنرخ دلاردر بازارشود، چرا که عرضه دلار در بازار با کاهش روبرو شده و این موضوع موجبات حرکت رو به بالای دلار را فراهم می‌کند.

وی با بیان اینکه هنوز اتفاق عملی رخ نداده تا بر مبنای آن شاهد باشیم کهبرجاماحیا خواهد شد، ادامه داد: هر چند که رسانه‌ها از امضای قریب الوقوع برجام خبر می‌دهند، اما در همین خبر‌ها داشتیم که سخنگوی کاخ سفید آزادسازی دارایی‌های ارزی بلوکه شده ایران ورفعتحریم‌هارا تکذیب کرد، وی همچنین مدعی شد که شاید چندین هفته مذاکرات به طول بینجامد، بنابراین تا زمانی که برجام به صورت رسمی امضا نشود، نمی‌توان شاهد تاثیرات عملی بر روی اقتصاد کشور بود.

پیش بینی قیمت دلار بعد از احیای برجام

این کارشناس مسائل اقتصادی گفت: از سوی دیگر بعد ازاحیای برجامتا زمانی که دو طرف آماده اجرای تعهدات خود شوند، مدت زمان قابل توجهی طول خواهد کشید و به قول نظامی‌ها تا زمان آغاز ساعت صفر اجرای تعهدات دوطرف این انتظار که بلافاصله بعد از امضای برجام همه چیز به روال سابق برگردد، چنین چیزی امکان پذیر نخواهد بود.

دبیرکل خانه اقتصاد ایران تصریح کرد: در مواقعی افرادی که دلار را در قیمت‌های بالا به طمع کسب سود هنگفت خریداری کرده‌اند، از ترس اینکه با ضرر و زیان هنگفتی روبرو شوند، تحت تاثیر اخبار اقدام بهفروش داراییخود می‌کنند، در این زمان نیز خریداری وجود ندارد، زیرا که آن‌ها نیز به دنبالارزان‌تر شدن دلارهستند، این موضوع سبب می‌شود که قیمت در طول یکی دو روز کاهش قابل توجهی را تجربه کنند، در همین راستا طی ده روز اخیر تحت تاثیر اخبار شاهدایجاد صف‌هایفروش دلارروبروی صرافی‌ها هستیم، این موضوع نیز هیجان فروش را در بازار افزایش داده و فشار بر قیمت را نیز مضاعف می‌کند.

پیش بینی تداوم ریزش دلار تا انتخابات 1400

آن‌طور که از نوسانات نرخ ارز برمی‌آید وضعیت این روزهایبازار ارزدر همین چند جمله یکی از دلالان چهارراه استابول خلاصه شده است.

یکی دیگر از دلالان نیز عنوان می‌گوید: دلار از این هم پایین‌تر می‌آید. کار ما سروکارش فقط با اخبار است حالا هم که توافق شده و از طرفی هم قرار شده پول‌های ایران آزاد بشود پس احتمالا تا انتخابات روند همینطور ریزشی باشد تا بعد از انتخابات ببینیم چه کسی روی کار می‌آید و چه می‌کند.

درحالی که بیشتر دلالان روند بازار را کاهشی پیش‌بینی می‌کنند به نظر می‌رسد صراف‌ها تحلیل دیگری دارند.

افسری، یکی از فعالان عمده بازار ارز، وضعیت بازار را اینطور توصیف می‌کند: به خاطر تعطیلی تقاضای تجاری وجود ندارد، تقاضای مسافری هم که نیست از طرفی هم بانک مرکزی در تعطیلات هر روز مقداری ارز به بازار تزریق می‌کند. احتمالرفع تحریم‌هاهم که چند روزی بود در افکار عمومی به شکل غالب وجود داشت، همه این‌ها مقدمات ریزش شد. اخیرا ریزش شدت گرفته و نرخ تا ۲۱ هزار و ۸۰۰ تومان هم رسید به همین خاطر هم دیروز دلارهای خانگی زیادی به بازار آمد.

بر اساس گفته‌های او به علت کاهش شدید تقاضا در حال حاضر اگرچه بازار بدون معامله نیست، معامله بسیار کمتر از قبل صورت می‌گیرد. بر خلاف نظر دلالان که ریزش تحت تاثیر اخبار برجامی را ادامه‌دار ارزیابی می‌کنند، او عنوان می‌کند: من فکر می‌کنم۲۲ هزار تومان کف قیمتی دلاردر حال حاضر باشد و کمتر از این نتواند برود.

گردآورنده:الهام خلیلی خو