بر اساس اعلام ناسا، نیکول من، مهندس پرواز ساکن در ایستگاه فضایی بین‌المللی، نصب تجهیزات لازم برای آزمایش Veg-05 را آغاز کرده است. اما Veg-05 چیست؟ پرورش سبزیجات سالادی و ارزیابی مقبولیت و ارزش غذایی آن‌ها برای تامین سیستم غذایی ISS (به زبان ساده‌تر، تلاش ناسا برای پرورش گوجه فرنگی در ایستگاه فضایی بین‌المللی)!

در این پروژه، گوجه فرنگی گیلاسی تحت دو شرایط نوری متفاوت در فضا پروش می‌یابد و به‌طور موازی، در زمین هم کاشته می‌شود. اتفاقا همین هفته گذشته بود که بذرهای ارزشمند گوجه چری Red Robin، با راکت فالکون 9 اسپیس ایکس به ISS رسید.

به محض اینکه گوجه‌ها جوانه بزنند، اعضای تیم تفاوت در میزان بازدهی میوه‌ها، ترکیبات مغذی و سطح میکروبی (مقدار باکتری موجود در آن‌ها) را آنالیز خواهند کرد.

جالب اینکه بخشی از این آنالیز، با خوردن گوجه‌ها توسط فضانوردان انجام می‌شود و آن‌ها درباره مزه، بافت، آبدار بودن و سایر خصوصیات میوه‌ها نظر می‌دهند.

دلیل پرورش گوجه در ایستگاه فضایی چیست؟

می‌دانیم که ناسا برنامه‌های فضایی بلندپروازانه‌ای دارد که شامل ماموریت‌های انسان-محور در ماه و مریخ می‌شود. پروژه آرتمیس ۱، عملا راه را برای ساختن پایگاه و اتصالات اینترنتی در کره ماه، هموار کرده است؛ مسیری که در نهایت به تحقق رویای دیرینه ناسا، یعنی قدم گذاشتن روی مریخ ختم خواهد شد.

در حال حاضر، فضانوردان ساکن در مدار پایین زمین، از غذاهای بسته‌بندی شده استفاده می‌کنند و همین هم پاسخگوی نیاز آن‌هاست. ولی برای انجام یک ماموریت دو یا سه ساله در مریخ، نمی‌توان همه غذای مورد نیاز را یکباره به آنجا برد. زیرا غذاهای بسته‌بندی شده در این مدت طولانی، کیفیت خود را از دست می‌دهند و ویتامین موجود در آن‌ها، تجزیه می‌شود. همچنین رساندن دوباره و چندباره غذا از زمین به فضانوردان، سخت و پرهزینه است.

پس برای انجام این ماموریت‌های بلندمدت، هیچ‌چیز بهتر از دسترسی به غذای تازه نیست. غذای تازه، مواد مغذی بیشتر و مزه بهتری دارد؛ ضمن اینکه سبزیجات، به رژیم غذایی فضانوردان تنوع خوشایندی می‌دهند.

از طرفی، کاشت و برداشت محصولات گیاهی برای مصرف روزانه، می‌تواند در سلامت روان فضانوردان هم موثر واقع شود.

با این تفاصیل، عجیب نیست که ناسا ‌سخت در حال تحقیق روی پرورش محصولات گیاهی در فضاست و Veg-05 تنها قطعه کوچکی از پازل است. پیش‌تر در قالب پروژه‌های Veg-01 تا Veg-04، کاشت سبزیجات دیگری هم از جمله کاهو و کلم در فضا آزمایش شده بود. اصلا در داخل ایستگاه فضایی بین‌المللی، یک بخش پرورش گیاه وجود دارد.

شاید حتی زمانی برسد که ارزش غذایی محصولات پرورش یافته در فضا، از محصولات زمینی پیشی بگیرد. برای نمونه، می‌توانیم از نوعی کاهوی تراریخته نام ببریم که به‌گفته‌ی دانشمندان، قابل رشد در فضا است.

این کاهوی خاص، مشابه هم‌نوعان زمینی خود است؛ ولی طوری تحت مهندسی ژنتیک قرار گرفته که از پوکی استخوان جلوگیری کند. افرادی که مدت زیادی را در جاذبه صفر سپری کنند، می‌توانند به درجاتی از این بیماری مبتلا شوند.

فضانوردان برای مصون ماندن از چنین مشکلی، معمولا داروهایی به خود تزریق می‌کنند؛ اما چه بهتر که با خوردن سالاد سبزیجات، این مصونیت در آن‌ها ایجاد شود. شاید حتی در آینده، راهی برای القای ویژگی‌های مشابه به سبزیجات دیگر هم پیدا کنیم.

227227