ماجرای تولد نانوفناوری در ایران بااقدام جسورانه استاد ایرانی تسنیم

به گزارش خبرنگار اجتماعیخبرگزاری تسنیم، «عماد احمدوند» دبیر ستاد فناوری نانو ازخبرگزاری تسنیمبازدید کرد. احمدوند ضمن بازدید از تحریریهخبرگزاری تسنیمبا مدیران این رسانه دیدار و گفت‌وگو کرد.

احمدوند در گفت‌و‌گویی با خبرنگار فناوری تسنیم در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه داستان شکل‌گیری نانو در دهه 80 چه بود و اولین جرقه تشکیل ستاد نانو چگونه شکل گرفت، گفت: ما در دو دهه گذشته رشد قابل‌توجهی در حوزه نانو داشته‌ایم که این رشد خود نیازمند تحلیل است. الگوی کاری که منجر به این پیشرفت شده است، می‌تواند در سایر حوزه‌ها نیز مورد بررسی قرار گیرد.

.

وی گفت: در ابتدای مطرح‌شدن این موضوع، حتی کلمه "نانو" در جوامع تخصصی هم چندان شناخته‌شده نبود. این فناوری که در مقیاس اتم و مولکول کار می‌کند، تنها توسط تعداد معدودی از افراد در آن زمان درک می‌شد. در کشور ما نیز احتمالاً کمتر از 10 تا 15 نفر روی این موضوع کار می‌کردند، شروع کار در چنین شرایطیدر سال 1380 بود.

دبیر ستاد فناوری نانو تصریح کرد: بازخوردهایی از جوامع تخصصی و دانشگاهی دریافت شد که این پرسش را مطرح کرد؛ چگونه می‌توان این بازخوردها را به نهادهای سیاست‌گذار و دولتی منتقل کرد و به برنامه تبدیل کرد؟ در واقع،نانو تجربه‌ای بود که از بازخورد یک استاد دانشگاهی ایرانی که در خارج از کشور تدریس می‌کرد، مشاور رئیس‌جمهور یک گزاره‌ای را می‌گیرد که موضوعی به‌نام فناوری نانو وجود دارد. ایشان گزارشی ارائه دادند مبنی بر اینکه فناوری جدیدی به‌نام «نانوتکنولوژی» (که بعدها به «فناوری نانو» معروف شد) در برخی دانشگاه‌های مطرح دنیا در حال پژوهش است و پیشنهاد کردند که ما نیز مطالعاتی در این زمینه انجام دهیم تا ببینیم آیا امکان ورود به این حوزه وجود دارد یا خیر.

وی در پاسخ به این سؤال؛ "در آن زمان چند کشور به‌روی موضوع "نانو" فعالیت می‌کردند؟" خاطرنشان کرد:‌ اگر بخواهیم مروری داشته باشیم، در آن زمان (حدود سال 2000 میلادی)، آمریکا، برنامه ملی خود را در این حوزه آغاز کرده بود و به‌تدریج سایر کشورها نیز برنامه‌های ملی خود را تدوین کردند. در ایران نیز همان‌طور که گفتم، حدود 10 تا 15 محقق دانشگاهی، به‌ویژه کسانی که در خارج از کشور تحصیل کرده و بازگشته بودند، روی این موضوع کار می‌کردند.

احمدوند گفت: این بازخوردها منجر به انجام مطالعاتی شد با این عنوان که اصلاً این فناوری چیست و چه ظرفیت‌هایی دارد. من خودم از همان زمان (سال 1380) به این تیم مطالعاتی پیوستم. در جریان این پژوهش‌ها، بررسی کردیم که دیگران چه‌کارهایی انجام داده‌اند، کدام دانشگاه‌ها و کشورها فعال هستند و به‌تدریج با افزایش اطلاعاتمان، به این نتیجه رسیدیم که این موضوع آن‌قدر اهمیت دارد که باید یک برنامه ملی برای آن طراحی شود. صِرف فعالیت‌های پژوهشی پراکنده و مبتنی بر علاقه فردی محققان نمی‌توانست جایگاه مناسبی در رقابت با کشورهای پیشرو برای ما ایجاد کند.

وی تأکید کرد: سرانجام، این موضوع به تشکیل «ستاد ویژه توسعه فناوری نانو» در سال 1382 ذیل معاونت اول رئیس‌جمهور منجر شد، سپس در سال 1384، برنامه ملی نانو تدوین و در هیئت دولت تصویب شد. تا امروز که سه دوره برنامه ملی مصوب شده‌ است؛ دو دوره 10‌ساله گذشته است و اکنون در حال اجرای برنامه ملی سوم هستیم که توسط شورای‌عالی انقلاب فرهنگی تصویب شده است که تا 1412 است.

دبیر ستاد فناوری نانو در پاسخ به این سؤال؛ "آیا ستاد فناوری نانو زمانی به وجود آمد که هنوز معاونت علمی ریاست‌جمهوری تشکیل نشده بود؟" گفت‌: در سال 1382، ستاد ذیل معاونت اول رئیس‌جمهور تشکیل شد. با گسترش موضوعات مرتبط با توسعه فناوری در کشور و اضافه‌شدن اولویت‌های جدید، «معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری» شکل گرفت. اوایل دهه 80 زمانی بود که هنوز مفاهیمی مانند توسعه فناوری و سپس تبدیل توانمندی‌های علمی به محصول و ورود به بازار در کشور نهادینه نشده بود، اما از همان سال‌ها که گفتمان آن در کشور آغاز شد در اواسط دهه 80، معاونت علمی تأسیس شد و ستاد نانو نیز ذیل این معاونت به فعالیت خود ادامه داد.

وی گفت: این روند ادامه دارد و این موضوع در حوزه‌های دیگر نیز در کشور گسترش یافته است. اکنون در بسیاری از زمینه‌ها برنامه‌های خوبی وجود دارد، از جمله برنامه‌های ملی مصوب شورای‌عالی انقلاب فرهنگی. معاونت علمی، متولی توسعه فناوری در کشور، به‌طورکلی گام بعدی خود را تقویت پایه‌های اقتصادی مبتنی بر توانمندی‌های علمی و فنی قرار داده است، فناوری نانو نیز یکی از همین موارد است که در حال پیشرفت است.

انتهای پیام/+