اصطلاحدرد سیاتیکعلائمی از درد پا و احتمالاً گزگز، یبحسی یا ضعف در پا را توصیف می‌کند که منشأ آن قسمت پایین کمر بوده و از باسن عبور کرده و در طول عصب سیاتیک بزرگ در پشت هر پا به سمت پایین می‌آید. درد سیاتیک به خودی خود یک تشخیص پزشکی محسوب نمی‌شود بلکه علامتی از وجود بیماری‌های زمینه‌ای است. مشکلات عمومی درد پایین کمر نظیرفتق دیسک کمر، بیماری دیسک دیژنراتیو، اسپوندیلولیسز یاتنگی کانال نخاعممکن است باعث بروز علائم درد سیاتیک شوند.

درد سیاتیک چیست؟

درد سیاتیک عارضه‌ای است که به دلیل مشکلات عصب سیاتیک ایجاد می‌شود. سیاتیک در قسمتی از ستون فقرات که به قسمت پایین کمر وصل شده است قرار دارد. درد سیاتیک به دلیل فشرده شدن بخشی از عصب ایجاد می‌شود. شایع‌ترین علائم،نشانه‌های درد سیاتیک درد واحساس گزگز در یک پااست اما ممکن است هر دو پا نیز به این مشکل دچار شوند. این درد ممکن است از خفیف تا متوسط، از یک درد مبهم تا یک درد تیز و سوزشی مشقت‌بار باشد. در مواردی که درد شدید است ممکن است درد سیاتیک باعث ایجاد مشکلات و عوارض بلند مدتی شود که برخی از آنها عبارتند از:

• بی‌حسی در پا
• ضعف پا
• اختلال در عملکرد مثانه و روده

شایع‌ترین دلایل ابتلا به درد سیاتیک

یک دلیل شایع غیر مرتبط با مغز و اعصاب احتمالاً گره‌های عضلانی یا نقاط ماشه‌ای هستند. زمانی که درد عود می‌کند، این بخش‌های بافت نرم در قسمت پایین کمر و ساختار عضلانی گلوتئال ممکن است باعث بروز علائمی شوند که به سمت پشت پا گسترش می‌یابند. برخی از این نقاط ماشه‌ای عبارتند از:

• ادعا می‌شود که عصب سیاتیک ممکن است با عضلات پیرفورمیس عمقی در باسن “سندرم پیرفورمیس” تماس پیدا کنند که با این که مانند وجود بیگ فوت هنوز اثبات نشده است، اما مشاهدات معتبرتری دارد. عضلات پیرفورمیس همیشه به اندازه‌ای منقبض می‌شود که نقاط ماشه‌ای را در برگرفته و باعث ایجاد این مشکل شود و به سمت پایین پشت پاها کشیده می‌شود. معمولاً دو مشکل با هم همپوشانی پیدا می‌کنند. علائم ابتلا به پیرفورمیس و نقاط ماشه‌ای عضلانی دیگر را به سختی می‌توان از علائم فشرده شدن عصب تمیز داد.
• در برخی موارد، عصب سیاتیک یا بخشی از آن به جای عبور از زیر عضله پیرفورمیس از خود عضلات عبور می‌کند که یکی از شایع‌ترین مشکلات ناشی از تغییرات آناتومیکی است. این ممکن است باعث افزایش احتمال ابتلا به درد سیاتیک شود – یک نوع از “سندرم پیرفورمیس سوپر” مانند سندرم پیرفورمیس با محرک‌های بالاتر. در این موارد، تحریک عصب سیاتیک معمولاً عامل مهم‌تری است که درمان آن نیز دشوارتر است.
• به ندرت شایع‌ترین علت ابتلا به درد سیاتیک مربوط به فتق دیسک‌های بین مهره‌ای در کمر بوده که باعث فشرده شدن ریشه‌های عصب سیاتیک در قسمت پایین کمر می‌شود. همانند “سندرم پیرفورمیس” علائم ممکن است به دلیل وجود ناهنجاری‌های عضلانی ایجاد شوند. فتق دیسک غالباً علامتی ندارد. این حالت زمانی باعث ایجاد مشکل می‌شود که برخی عوامل ناشناخته دیگر وجود داشته باشند، یکی از این عوامل ممکن است وجود نقاط ماشه‌ای جدید در عضلات کمر یا لومبار باشد.
• سندرم همسترینگ که در آن باندهای فیبروتیک (ناشی از وارد آمدن ضربه یا مادرزادی) ممکن است عصب سیاتیک را در قسمتی که عضله همسترینگ به استخوان نشیمنگاه متصل می‌شود گیر انداخته و تحریک کند.

هر یک از این سناریوها ممکن است شامل نقاط ماشه‌ای، یک دلیل یا یک عارضه باشند. تلاش برای درمان این عوارض غالباً یک روش خوب برای مداخله به منظور رفع مشکلات عصب سیاتیک ناشی از پیرفورمیس یا برای بهبود محیط بافت نرم در ریشه‌های عصب لومبار آزرده شده است. این کار به هیچ وجه تضمین شده نیست اما کاملاً آسان، ارزان و مطمئن است که می‌توان آن را امتحان کرد.

به رغم محبوبیت این دیدگاه بین همه متخصصین اما به ندرت ممکن است ماهیت این مشکل، “مکانیکی ” باشد. کایروپکتیکور ها برای تشخیص مشکلات سیاتیک به عنوان یک علامت از وجود برخی ناهنجاری‌های مفصلی، ناترازی یا مشکلات وضعیتی بسیار معروف هستند. مفصل ساکرولیاک غالباً به عنوان محل مشکل تشخیص داده می‌شود و مفاصل کمری بسیار آسیب‌پذیر و شکننده تصویر می‌شوند؛ در حالی که کاملاً برخلاف واقعیت است. با این که متخصصین درمان‌های دستی به این روش به تشخیص دست پیدا می‌کنند اما پزشکان و متخصص فیزیوتراپی و ماساژورها نیز به همان اندازه ممکن است به این نوع از تشخیص ساختاری دست یابند … فاقد توضیح واضح و فرصت‌های درمانی.

مشکلاتی که معمولاً با درد سیاتیک اشتباه گرفته می‌شوند

بیماری‌های دیگر که ممکن است باعث بروز درد در قسمت پایین کمر شده و به سمت یک یا هر دو باسن یا ران گسترش یابند عبارتند از:

• آرتروزلگن
• بورسیت تروکلانتریک
• درد مفصلساکرولیاک

این اختلالات ممکن است باعث بروز درد شوند اما احتمالاً با انجام ورزش‌های مرتبط با درد سیاتیک بهبود نمی‌یابند.

علائم شایع درد سیاتیک

درد سیاتیک علامت است و تشخیص محسوب نمی‌شود. درد سیاتیک ممکن است باعث بروز بیحسی، احساس گزگز و درد تیز شود – معمولاً متمرکز در قسمت‌هایی از باسن و پایین ران‌ها – که از همه مسیرها به سمت انگشتان پا کشیده می‌شود. این بدان دلیل است که درد سیاتیک به تنهایی از قسمت پایین کمر در نزدیکی ستون فقرات و انشعابات ریشه‌های عصب در ستون فقرات کمری در طول لگن، عمق باسن و به طور مستقیم به سمت پایین هر پا گسترش می‌یابد. متخصصین درد سیاتیک را مرتبط با درد عصب، فشرده شدن عصب، لغزش دیسک یا فتق دیسک می‌دانند. به هر حال، درد در طولانی‌ترین و عریض‌ترین عصب بدن فقط یک علامت از ابتلا به درد سیاتیک است.

در اینجا به 5 علامت شایع سیاتیک اشاره می‌کنیم:

درد سیاتیک

شایع‌ترین و مشهودترین علامت ابتلا به درد سیاتیک، درد خفیف (شبیه به شوک الکتریکی) است که در زمان سرفه کردن، عطسه کردن یا نشستن به مدت طولانی روی یک طرف بدن شروع می‌شود. این درد ممکن است به دلیل فشرده شدن یک یا چند عصب کمری به دلیل فتق یا لغزش دیسک کرم، تنگی کانال نخاع، بیماری دیسک دیژنراتیو، اسپوندیلیوزیس یا فشار ناشی از وجود مشکلات دیگر در مهره‌های کمری که در تماس با عصب سیاتیک هستند ایجاد شود. به هر حال، بیماران ممکن است به راحتی دردهای عصبی مانند درد سیاتیک را با دردهای عضلانی که پس از آسیب‌دیدگی یاکشیدگی عضلات و رباط‌هاینگهدارنده کمر ایجاد می‌شوند اشتباه بگیرند.

به عنوان مثال، بر اساس تحقیقات انجام شده توسط مدرسه پزشکی هاروارد، آسیب‌دیدگی عضلات که در عمق باسن قرار گرفته‌اند (مانند پیرفورمیس) مکن است باعث کوتاه شدن و سفت شدن عضلات شوند. در این صورت، غالباً عضلات متورم و منقبض می‌شوند زیرا قادر به دریافت مقادیر کافی مواد غذایی از طریق خون نیستند. برای بررسی کوتاه شدگی عضلانی (برخلاف درد سیاتیک) در قسمت پایین کمر از فشار قوی انگشتان به مدت 10 ثانیه استفاده شده و قسمت‌های گره‌دار فشار داده می‌شوند. در زمان اعمال این فشار باید در سراسر بدن خود احساس درد داشته باشید.

اختلال در عملکرد روده و مثانه

علیرغم نوشیدن مقادیر زیادی چای گیاهی در زمان خوابیدن و بیدار شدن مکرر برای کاهش بی‌تحرکی، درد سیاتیک باعث اعمال فشار بر روی عصب‌های اطراف روده و مثانه شده و ممکن است باعث شود که شما به طور ناگهانی کنترل خود را از دست بدهید.

پزشکان در آکادمی جراحان ارتوپدی آمریکا ادعا می‌کنند که عدم کنترل کامل مثانه و روده باعث حرکات خودبه خودی و خجالت‌آور شده و به عنوان یک فوریت پزشکی که نیاز به انجام عمل جراحی دارد باید تحت درمان قرار گیرد. با این که به ندرت ممکن است کنترل روده. مثانه به طور کامل از دست برود، اما اگر کانال ستون فقرات فشار زیادی را بر اعصاب محیطی وارد کند می‌تواند باعث آسیب‌دیدگی دائمی مثانه و روده شود.

التهاب و تورم

غالباً درد سیاتیک با التهاب همراه است. اگر درد عصب سیاتیک و التهاب ناشی از آن پس از گذشت 90 روز بهبود نیافت، متخصصین غالباً ترکیبی از داروهای ضدالتهاب، مسکن و انجام اقدامات فیزیوتراپی را برای کاهش فشار ناشی از مهره جابجا شده در کمر و برگرداندن آن مهره به جای اصلی خود را تجویز می‌کنند.

بر اساس تحقیقات انجام شده در کلینیک کلویلند، درد سیاتیک معمولاً در 80 درصد از موارد صحیح است (به عنوان مثال، جایگذاری دیسک و برداشتن فشار از روی عصب). به هر حال، اگر درد سیاتیک پس از گذشت 3 ماه بهبود نیافت، شما باید به پزشک مراجعه کرده و گزینه‌های پزشکی را برای کاهش درد امتحان کنید.

ضعف عضلانی فقط در یک پا

بر اساس نتایج تحقیقات منتشر شده توسط کتابخانه ملی پزشکی آمریکا، درد یا ضعف در یک پا (نه هر دو پا) نشانه قوی از ابتلا به درد سیاتیک است. از آنجا که عصب سیاتیک طولانی‌ترین عصب بدن است، پزشکان آن را یک مسئله بالقوه در بیمارانی که دچار ضعف در یک پا هستند می‌دانند.

ضعف ممکن است در هر نقطه از عصب سیاتیک ایجاد شود که ازقسمت پایین ستون فقراتشروع شده و به سمت پایین پا گسترش می‌یابد. اگر عصب سیاتیک تحت فشار باشد یا فشرده شود، عملکرد عصب مختل می‌شود و احساس گزگز، اسپاسم، بیحسی، سوزن سوزنی شدن، گزش و ضعف در قسمت باسن شده که تا قسمت‌های مختلف پا کشیده می‌شود. ضعف پیشرونده یک نشانه واضح از مسائل مغزی و عصبی است.

علائم پیشروند ابتلا به درد سیاتیک

مشخص شده است که درد خفیف سیاتیک معمولاً موقتی بوده و به مرور زمان بهبود می‌یابد. به هر حال، اگر هر یک از علائم فوق پیشروی کرده و تشدید شد یا درد در طول یک هفته شدیدتر شد نیاز به مراقبت‌های فوری پزشکی دارد.

درد شدید و پشرونده در قسمت پایین کمر با پا که به ضعف عضلانی و بیحسی همراه باشد می‌تواند بسیار نگران‌کننده باشد. اگر شما قادر به کنترل مثانه و روده خود نیستید، به مراقبت‌های فوری پزشکی نیاز دارید. پس از هر آسیب‌دیدگی شدید (مانند تصادفات اتومبیل) بهتر است به یک پزشک مراجعه کنید تاعلائم درد سیاتیکرا در شما مورد معاینه و بررسی قرار دهد.

آزمایش برای علائم درد سیاتیک

قبل از شروع انجام هر حرکت ورزشی برای درمان درد سیاتیک باید مطمئن شوید که علت بروز درد شما، مشکلات عصب سیاتیک است. در اینجا به چند تست ساده که می‌توان در منزل برای کمک به تعیین این که آیا علت واقعی بروز درد ابتلا به درد سیاتیک است یا نه انجام داد اشاره می‌شود.

بلند کردن مستقیم پا

در حالی که به پشت دراز کشیده‌اید، از دوست خود بخواهید که در حالی که زانوی شما صاف است، پای شما را به صورت عمودی بالا بیاورد. اگر در هنگام انجام این کار، درد در قسمت میانی باسن و پشت ران شما احساس شد احتمالاً مربوط به درد سیاتیک است. در این مانور، عصب سیاتیک کشیده شده و در صورتی که ملتهب باشد باعث بروز درد می‌شود. با بلند کردن مستقیم پا، عصب سیاتیک کشیده می‌شود. از این کار می‌توان برای تشخیص ابتلا به درد سیاتیک استفاده کرد.

حساسیت به درد

اگر در طول عصب سیاتیک در قسمت میانی باسن و در طول پشت ران خود حساسیت به لمس داشتید احتمال این که عصب سیاتیک شما تحریک شده باشد و علائم مربوط به ابتلا به درد سیاتیک باشد زیاد است. اگر شما در هنگام نشستن روی یک طرف بدن تکیه می‌کنید یا به یک سمت خم می‌شوید ممکن است به درد سیاتیک مبتلا شده باشید. خم شدن به یک سمت در هنگام نشستن باعث می‌شود که وزن از روی باسن برداشته شده و حساسیت به لمس در زمان ابتلا به درد سیاتیک کاهش یابد.

دوری از عواملی که احتمال ابتلا به درد سیاتیک را افزایش می‌دهند

با این که ابتلا به درد سیاتیک می‌تواند با افزایش سن ارتباط داشته باشد و نمی‌توان از آن اجتناب کرد اما برخی فعالیت‌ها نیز وجود دارند که احتمال ابتلا به درد سیاتیک را افزایش می‌دهند که می‌توان از آنها دوری کرد. برخی از عواملی که احتمال ابتلا به درد سیاتیک را افزایش می‌دهند عبارتند از:

• سیگار کشیدن یا مصرف زیاد نوشیدنی‌های الکلی
• داشتن یک سبک زندگی بدون تحرک
• مشارکت در ورزش‌های پربرخورد
• انجام فعالیت‌های فیزیکی که نیاز به انجام حرکات مکرر دارند مانند بلند کردن اجسام
• چاق بودن و اضافه وزن داشتن
• آسیب‌دیدگی

برداشتن کام‌هایی برای جلوگیری یا متوقف کردن این رفتارها می‌تواند باعث بهبود چشمگیر سلامت ستون فقرات شما شده و درد و ناتوانی‌های حرکتی را کاهش دهد. به عنوان مثال، یک رژیم غذایی و برنامه ورزشی طراحی شده برای کمک به بیماران در جهت کاهش وزن و تقویت عضلات مرکزی بدن می‌تواند فشار را از روی قسمت پایین ستون فقرات برداشته و فشردگی عصب سیاتیک را کاهش دهد.

درمان درد سیاتیک

برای عودهای شدید درد عصب سیاتیک، ممکن است نیاز به انجام اقدامات درمانی باشد تا از وخیم‌تر شدن تدریجی اوضاع بکاهد. درمان‌های غیر جراحی و ورزش منظم می‌تواند به کاهش درد در بیشتر بیماران کمک کند. برای برخی دیگر از بیماران، زمانی که درد شدید است یا خود به خود بهبود نمی‌یابد، باید از رویکردهای درمانی ساختاری و احتمالاً انجام عمل‌های جراحی استفاده شود تا درد کاهش یافته و از بروز درد و ناهنجاری در آینده جلوگیری شده یا احتمال بروز آنها کاهش یابد.

گرما و یخ

استفاده از بسته یخ می‌تواند التهاب ناشی آر ناراحتی‌های عصب سیاتیک را کاهش دهد. گرما به افزایش جریان خون در قسمت آسیب دیده کمک می‌کند. استفاده متناوب از گرما و یخ می‌تواند در کاهش درد و التهاب مؤثر واقع شود.

برای ناراحتی‌های حاد سیاتیک، گرماو یخ می‌تواند به راحتی به کاهش درد کمک کند به خصوص در مراحل اولیه آسیب‌دیدگی. غالباً باید حدود 20 دقیقه از گرما یا یخ استفاده شده و این کار هر دو ساعت یک مرتبه تکرار شود. بیشتر مردم در ابتدا از یخ استفاده می‌کنند اما گرما بیشتر باعث کاهش درد می‌شود. از سرما و گرما باید به طور متناوب استفاده شود. توصیه می‌شود که یخ را در یک حوله یا پارچه پیچیده و روی بدن قرار دهید تا با پوست به طور مستقیم تماس نداشته باشد و باعث سوختگی ناشی از یخ نشود.

داروهای مسکن

• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی بدون نیاز به نسخه پزشک: این داروها به کاهش تورم و درد کمک می‌کنند. اگر استفاده از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی برای شما مناسب باشد، می‌توانید از داروهای مختلفی مانند ایبوپروفن (آدویل) یا ناپروکسن (آلیو) استفاده کنید.
• داورهای تجویزی: اگر درد سیاتیک شما مزمن است، ممکن است نیاز به شل کننده‌های عضلانی برای کاهش بروز اسپاسم‌های عضلانی داشته باشید. برخی داروهای ضدافسردگی ممکن است برای کاهش درد تجویز شوند زیرا آنها ممکن است به انسداد پیام‌های درد در مغز کمک کنند. این داروها همچنین به افزایش تولید اندورفین در بدن که یک مسکن طبیعی است کمک می‌کنند.

تزریق استروئیدهای اپیدورال

استروئیدها که التهاب را کاهش می‌دهند می‌توانند به کاهش درد سیاتیک نیز کمک کنند. با تزریق استروئیدهای اپیدورال، داروهای کورتیکواستروئید در نزدیکی ریشه‌های عصب در ستون فقرات شما تزریق می‌شود. این تزریق‌ها ممکن است درد را به مدت یک ماه یا بیشتر کاهش دهند. به هر حال، تزریق استروئیدهای اپیدورال برای همه بیماران مؤثر واقع نمی‌شود.

فیزیوتراپی برای درد سیاتیک

متخصص فیزیوتراپی ممکن است درمان‌های فعالی مانند ماساژ بافت‌های عمقی را به شما توصیه کند. این روش تنش‌های مزمن عضلانی که عصب سیاتیک یا ریشه‌های عصب مرتبط با آن را تحت فشار قرار داده‌اند هدف قرار می‌دهد. درمانگر از فشار و اصطکاک مستقیم برای کاهش تنیش در بافت‌های نرم (رباط‌ها، تاندون‌ها و عضلات) استفاده می‌کند.

اولتراسوند

در اولتراسوند، امواج صوتی به عمق بافت‌های عضلانی ارسال شده و گرمای ملایمی ایجاد می‌کند که باعث بهبود گردش جریان خون شده و به تسریع روند بهبودی کمک می‌کند. افزایش گردش جریان خون به کاهشاسپاسم‌های عضلانی، کرامپ ها، تورم، خشک‌شدگی و درد کمک می‌کند.

درمان‌های جراحی برای کاهش درد سیاتیک

دو روش جراحی در ستون فقرات برای کاهش درد سیاتیک وجود دارد که عبارتند از:

• دیسککتومی یا میکرودیسککتومی:در هر دوی این عمل‌ها، جراح همه قسمت‌های دیسک بیرون زده یا بخشی از آن را که باعث فشار بر روی عصب سیاتیک و بروز علائم درد سیاتیک می‌شود برمی‌دارد. تفاوت بین این عمل‌ها این است که میکرودیسککتومی یک عمل جراحی کم تهاجمی‌تر است. جراح با بزرگنمایی میکروسکوپی و استفاده آر ابزارهای بسیار کوچک از طریق یک شکاف بسیار کوچک روی دیسک کار می‌کند. از آنجا که این عمل بسیار کم تهاجمی است، دوران بهبودی و نقاهت آن نیز به مراتب کوتاه‌تر است.
• لامینکتومی یا لامینوتومی:این عمل‌های جراحی روی بخشی از ستون فقرات به نام لامینا – پلیت استخوانی که از کانال ستون فقرات و نخاع محافظت می‌کند، انجام می‌شود. در عمل لامینکتومی، لامینا به طور کامل برداشته می‌شود؛ در عمل لامینوتومی فقط بخشی از لامینا برداشته می‌شود. این عمل‌های جراحی باعث می‌شوند که فضای بیشتری برای عصب‌ها ایجاد شده و احتمال این که این عصب‌ها تحت فشار قرار گرفته یا فشرده شوند کاهش یابد.

کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است.