اروپا که مرکز شیوع پاندمیویروس کرونادر بهار گذشته بود، بار دیگر با موارد جدیدی روبه‌رو شده است که حاکی از طغیان این بیماری در برخی بیمارستان‌های محلی است. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، اما این‌بار تهدید متفاوت است: افزایش موارد جدید ویروس کرونا از آن نوعی است که اولین‌بار در انگلیس مشاهده شد و از آن با عنوان B.۱.۱.۷ یاد می‌شود. ویروس جهش‌یافته از نوع انگلیسی آن نه تنها مسری‌تر، بلکه کشنده‌تر هم است.

این نوع از ویروس هم‌اینک در بیش از ۱۱۴ کشور گسترده شده است. با وجود این، در هیچ جا تاثیرات ویرانگر آن به اندازه اروپا قابل مشاهده نیست؛ جایی که هر روز هزاران نفر در حال مرگ هستند و اقتصادهای پیش‌تر نابود شده این کشورها دوباره تحت‌تاثیر محدودیت‌های جدید در زندگی روزمره قرار گرفته‌اند. وقتی این ویروس در انگلیس در ماه نوامبر افزایش یافت، این نوع جهش‌یافته به‌آرامی در سراسر اروپا در حال گسترش بود اما چون در آمارها، یک کاهش قابل توجه به‌دست آمده بود، از سوی مقامات اروپایی چندان جدی گرفته نشد.

اما این نوع ویروس ناگهان طغیان کرد و در بیش از ۱۰ کشور اروپایی نسخه غالبی از ویروس کرونا به‌حساب می‌آید. این در حالی است که گونه‌های دیگری از این ویروس در اروپا نیز شایع شده است. گونه موسوم به «B.۱.۳۵۱»که در آفریقای جنوبی کشف شده است، به شکل قابل توجهی در اروپا دیده می‌شود. این همان نوع جهش‌یافته‌ای است که واکسن‌ها، به‌ویژه آسترازنکا در برابر آن کارآیی نشان نداده‌اند.

گونه «P.۱» که بیمارستان‌های برزیل را در آستانه به خاک نشاندن قرار داده است، به‌نظر می‌رسد از نوع اصلی‌اش مسری‌تر است و همچنین این نوع از کارآیی واکسن‌ها می‌کاهد. به‌رغم اینکه همگان شاهد رشد نسخه انگلیسی ویروس کرونا بودند، اما قانون‌گذاران دست روی دست گذاشتند و تقریبا واکنش ملایمی نشان دادند. برای مثال، در اواخر ژانویه، امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، از درخواست مشاوران علمی خود، برای محدودیت‌های جدید سرپیچی کرد. اما حالا موارد ابتلای روزانه دو برابر شده است و بیمارستان‌ها جای سوزن انداختن ندارند. مکرون نیز مجبور شد دوباره محدودیت‌ها را بازگرداند و یک تعطیلی سراسری اعلام کند.

دیوی سریدهار، استاد بهداشت عمومی جهانی در دانشگاه ادینبوروی اسکاتلند می‌گوید: «چیزی که مرا متعجب می‌کند، این بود که چرا بسیاری از کشورها تخمین نزدند که این گونه جهش‌یافته چه با خود خواهد آورد.» او می‌افزاید: «به جای اینکه بگوییم چه باید از انگلیس بیاموزیم، مقامات آن را دست‌کم گرفتند.»

آنچه در زمستان امسال مشاهده شد، مرگ عده زیادی در بیمارستان‌های انگلیس بود، به‌گونه‌ای که از ابتدای پاندمی چنین چیزی مشاهده نشده بود. از اواخر سپتامبر که این گونه مشاهده شد، در انگلیس ۸۵ هزار نفر فوت کردند. از هر ۱۷ بریتانیایی یک نفر دچار این بیماری شد و رکورد ۴ میلیون مبتلا در لیست کشور ثبت شد.

با وجود این، به‌رغم اینکه اروپایی‌ها دیر دست به کار شدند؛ از ماه ژانویه و فوریه برخورد سختگیرانه‌تری اتخاذ کردند و سرعت واکسیناسیون خود را حتی با آسترازنکا که حرف و حدیث در مورد آن فراوان است، شدت بخشیده‌اند. همین موجب شده است در روزهای اخیر این بیماری تا حد اندکی کاهش پیدا کند. با این حال اکثر قریب به اتفاق مردم همچنان مستعد ابتلا هستند. دانشمندان می‌ترسند اگر گونه انگلیسی مهار شود، دیگر گونه‌ها با دور زدن سیستم ایمنی دست برتر را پیدا کنند. برای همین است که فرانسه سعی کرد گونه آفریقای جنوبی را مهار کند و سرعت واکسیناسیون را بالاتر ببرد. با این حال، انتظار می‌رود کلیه واکسن‌های پیش‌رو از بروز بیماری‌های جدی و مرگ ناشی از هر یک از این روش‌ها جلوگیری کنند و موج‌های آینده در کشورهای واکسینه شده بسیار کشنده نباشد.

نیکولاس دیویس، استادیار مدل‌سازی ریاضی در دانشکده بهداشت و پزشکی استوایی لندن می‌گوید: «من فکر می‌کنم ما در نهایت با واکسیناسیون، B.۱.۱.۷ را در انگلیس کنترل خواهیم کرد.» با این حال وی از این ترس دارد که تا آن موقع گونه دیگری پیدا شود که از دست سیستم ایمنی فرار کند یا در برابر واکسیناسیون مقاومت بیشتری نشان دهد.

تقریبا هیچ دو کشوری را نمی‌توان پیدا کرد که در وضعیت یکسان به سر ببرند. در لهستان نرخ ابتلا از اواسط فوریه به این سو، ۵ برابر شده است و این کشور مجبور به تعطیلی بیشتر اماکن شده است. در آلمان دو برابر شده است و در برلین برنامه‌های شبانه متوقف شده است.

دانشمندان می‌گویند واکسن در نهایت ویروس را شکست می‌دهد و محدودیت‌های دقیق هم می‌تواند موارد ابتلا به گونه انگلیسی را کاهش دهد. آنها نه تنها در انگلیس، بلکه در ایرلند و پرتغال نیز محدودیت‌هایی اعمال کردند و با محدودیت‌ها حالا دوباره دست به بازگشایی‌های تدریجی زده‌اند. با وجود این حتی آن کشورها نیز کاملا از شر این گونه رها نشده‌اند. استفن گرین، ویروس‌شناس از دانشگاه لیدز بریتانیا می‌گوید: ما باید اطمینان حاصل کنیم که بازگشایی‌های تدریجی خللی در سلامت جامعه وارد نمی‌کند و افراد بیشتری هم باید واکیسنه شوند.

گونه انگلیسی ۶۰ درصد مسری‌تر و ۶۷ درصد کشنده‌تر است و همین موجب می‌شود تا میدان برای مبارزه با این گونه سخت‌تر باشد. لونه سیمونسن، استاد و مدیر مرکز PandemiX در دانشگاه Roskilde در دانمارک گفت: «ما در بسیاری از کشورها دیده‌ایم که چقدر سریع می‌تواند این گونه مسلط شود و هنگامی که غالب شود، برای کنترل اپیدمی تلاش بسیار بیشتری از آنچه در نسخه قدیمی لازم بود، نیاز است.»