مدیریت مصرف دارو پیوسته از نگرانی های سیستم بهداشت و درمان به ویژه برای گروه سنی سالمندان است. هر دارویی اگر به روش درست، در زمان مناسب و در دز مشخص مصرف نشود برای بیمار عوارض دارویی را به همراه خواهد داشت. آلرژی دارویی، تداخل دارویی نیز خطراتی را برای بیمار به همراه دارد.

در مورد سالمندان به دلیل حساسیت بالاتر این گروه سنی باید مدیریت مصرف دارو با دقت بیشتری انجام گیرد. در سالمندان اختلال در متابولیسم دارو، مصرف داروهای مختلف و با تعداد زیاد به دلیل بیماری های مزمن مختلف و اختلال عملکرد اعضای بدن احتمال بروز مشکلات ناشی از مصرف دارو در این گروه بیشتر می شود.

در مورد بیمارانی که دچار مشکلاتی از قبیل نابینایی و یا ناشنوایی و همچنین اختلال در عملکرد جسمانی هستند مراقبین و پرستاران بیمار نقش مهمی ایفا می کنند.

برای اینکه مراقب و پرستار بیمار بتواند در مدیریت مصرف داروهای سالمند بهتر عمل کند می تواند بر اساس نکات زیر به رونددرمان داروییبیمار کمک کند.

• اولین گام درک درست زمان و چگونگی مصرف دارو توسط مراقب است. شما به عنوان مراقب بیمار باید برنامه دارویی تجویز شده توسط پزشک را کاملا متوجه شوید تا به دستورات او عمل کنید.
• باید از شرایط جسمی و همچنین بیماری فرد اطلاعات جامع و کاملی داشته باشید.
• برنامه مشخصی برای برنامه و زمانبندی مصرف داروهای بیمار تهیه کنید.
• داروها را در زمان های مشخص و منظم به بیمار بدهید و زمان آن را با فعالیت های مشخص مانند غذا خوردن، مسواک زدن یا برنامه تلویزیونی مورد علاقه بیمار تنظیم کنید تا با ریسک فراموشی کمتر درگیر شوید.
• وقتی داروی جدیدی به برنامه بیمار اضافه می شود زمانبندی مصرف آن را به بیمار یاداوری کنید و یا برای گروه هایی مانند سالمندان و کودکان از نشانه و یادآورها استفاده کنید.
• از جعبه های یادآور دارو برای کمک به سالمندان و افرادی که در مصرف به موقع دارو مشکل دارند استفاده کنید.
• همیشه در زمان تهیه دارو، آنها را یک شرکت خاص استفاده کنید.
• به بیمار در استفاده از داروهایی که به روش های مختلف استفاده می کنند مانند خوراکی، استنشاقی، موضعی و … کمک کنید.
• در صورتی که حجم زیادی از دارو را تهیه کرده اید به تاریخ انتقضاء آن توجه کنید.
• علائم و نشانه های عوارض داروها را با دقت مطالعه کنید و در صورت مشاهده هر یک از نشانه ها، آن را با پزشک بیمار در میان بگذارید.
• اگر فرد دارای مشکلات بینایی است زمان مصرف داروها را با خط درشت و خوانا روی داروها یادداشت کنید.

• درمورد خرد کردن داروها و تقسیم آنها با داروساز صحبت کنید.
• طول دوره درمان را با از بین رفتن نشانه های بیماری بدون نظر پزشک کوتاه نکنید.
• داروها در دسترس کودکان قرار ندهید.
• هرگز از داروهایی که دچار تغییر رنگ و یا بو شده اند استفاده نکنید.
• هرگز همه داروها را باهم مخلوط نکنید.
• از تکنولوژی استفاده کنید: برنامه های یاداور دارو از جمله برنامه های موبایل هستند که به راحتی با نصب بر بروی گوشی موبایل مورد استفاده قرار می گیرند.

در مورد مصرف دارو در سالمندان به دلیل هم زمانی مصرف داروهای مختلف، عوارض دارویی زیادی را شاهد خواهیم بود. در این قسمت انواع تداخلات دارویی بررسی شده اند:

تداخل دارو با دارو

این نوع از تداخل در سالمندان بسیار شایع است. زیرا سالمندان به دلیل بیماری های مزمن و مختلف به مدت طولانی مجبور به مصرف انواع مختلف و همزمان داروها هستند. این واکنش ها می تواند به صورت خواب آلودگی، افزایش احتمال سقوط، کاهش اشتها و … بروز پیدا کند.

تداخل دارو با غذا

برخی از مواد غذایی باعث اختلال در عملکرد دارویی می شوند. به عنوان مثال داروهای مربوط به انعقاد خون مانند وارفارین که نباید با غذاهای حاوی ویتامین کا مصرف شوند.

در روند مدیریت مصرف دارو، مصرف به موقع دارو برای سالمندان باید با دقت بالایی تحت نظر مراقبین انجام شود. تکنولوژی های جدید نیز به بیماران و به ویژه سالمندان در خصوص مصرف زمان و دز دارو به کاهش خطا در مصرف دارو کمک بسیاری کرده است.

مطالعات گسترده ای نشان داده است که حضور یک مراقب بیمار حرفه ای خطرات احتمالی ناشی از مصرف نامناسب دارو را کاهش می دهد. اگرچه می توان از راه دور و از طریق تلفن همراه نیز زمان مصرف دارو را یاداوری کرد اما گاها سالمندان به دلیل مشکلات فراموشی و یا اختلالات شنوایی و … درمصرف دارودچار اشتباهات زیادی می شوند. از سوی دیگر مراقب با توجه به رژیم غذایی بیمار و آگاهی از وتداخل آن با دارو از بروز عوارض دارویی جلوگیری می کند.