شام غریبان، در ادبیات و مرثیه‌های پارسی‌زبان‌ به غروب آفتابروز عاشوراوسوگواریاین شب گفته می‌شود. نوحه‌های این مراسم یادآور آوارگی اهل بیتامام حسین(ع)واسیرانو کودکان بازمانده ازواقعه کربلاست که در غروب عاشورا، بی‌پناه در تاریکی شب، در بیابانکربلابه سر می‌بردند. بعضی رسوم خاص، مانند روشن‌کردن شمع یا نشستن در تاریکی، باعث تفاوتعزاداریاین شب با دیگر شب‌هایمحرممی‌شود.

سوزاندن خیمه‌های خانواده حسین بن علی(ع) و به اسارت گرفتن خانواده امام حسین (ع) توسط لشکر یزید بن معاویه درون مایهٔ این مراسم است.

در این مراسم عزاداران با روشن کردن شمع به عزاداری می‌پردازند.

قشرهای مختلف مردم در این ایام عزاداری مراسم متنوع و متعددی در سوگ خاندان اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام برگزار می‌کنند و با در دست داشتن شمعی در کوچه‌ها یادآور غم غریبانه ای را تداعی کرده و شعرشام غریبان است را زمزمه می‌کنند.

امشب به صحرا بی کفن جسم شهیدان است

شام غریبان است

امشب نوای کودکان بر بام کیوان است

شام غریبان است

امشب به دشت کربلا نالان یتیمانند

تا صبح گریانند

امشب به روی کشته ها در ناله مرغانند

چون نی در افغانند

بر خاک بی غسل و کفن رعنا جوانانند

خوابیده عریانند

بر غربت اجسادشان عالم پریشان است

شام غریبان است

امشب به صحرا بی کفن جسم شهیدان است

شام غریبان است

شامگاه عاشورا، عزاداری چهره دیگر در سطح شهرها به خود می‌گیرد.

شمع غم روشن کنید

شام غریبان امشب است

شام هجران امشب است

دسته‌های عزاداری چلچراغی به همراه دارند، راهشان را شعله‌های لرزان شمع‌ها و چراغ‌هایی که از کودک و نوجوان تا بزرگسال به دست گرفته‌اند روشن می‌کند و به یاد شهدای کربلا، در مزار شهدا وشهدای خوشنام حضور یافته و به عزاداری می‌پردازند.

انتهای پیام