سلام سلامت | 4 سال پیش

سرطان کولورکتال چیست

دکتر الهام یوسفی (داروساز)

دستگاه گوارش از مری، معده، روده ‌باریک و روده بزرگ تشکیل شده است.

روده بزرگ از انتهای روده باریک شروع شده و به مقعد ختم می‌شود. مقعد همان دهانه روده بزرگ است که به خارج از بدن منتهی می‌شود. کولون اسم دیگر روده بزرگ است.

زمانی که سلول‌های بدخیم یا سرطانی در روده بزرگ تشکیل شوند، سرطان ایجاد می‌شود.

سرطان روده بزرگ به نام‌های سرطان کولون، سرطان کولون و رکتوم یا سرطان کولورکتال هم موسوم است.

در حال حاضر سرطان روده بزرگ، دومین سرطان كشنده و سومین سرطان شایع در جهان است و اغلب در سنین بالای 50 سال بروز می‌کند.

کشورهای توسعه یافته در دو دهه اخیر با اجرای برنامه‌های غربالگری توانسته‌اند بیش از 40 درصد موارد مرگ ناشی از این سرطان را کاهش دهند.

بر اساس اعلام انجمن سرطان آمریکا از هر 23 مرد یک نفر و از هر 25 زن یک نفر در طول زندگی خود ممکن است به سرطان کولورکتال مبتلا شوند.

عوامل ایجاد سرطان کولون

سرطان روده بزرگ در اکثر موارد، از پولیپ‌های روده منشا می‌گیرد که معمولاً علامت بالینی خاصی در بدن ایجاد نمی‌کنند، ولی به مرور زمان تبدیل به سرطان می‌شوند.

پولیپ‌های روده بزرگ، تكه‌هاي گوشتی برآمده است كه از پوشش داخلي روده بزرگ ایجاد می شوند. فردی که پولیپ روده دارد ممکن است در ظاهر علامت یا ناراحتی خاصی نداشته باشد.

اما اين پوليپ‌ها در صورت عدم درمان ممکن است به سرطان تبديل شوند؛ به‌طوری‌که سرطان کولون تقریباً همیشه از پولیپ‌ها یا ضایعه‌های پیش بدخیم روده منشأ می‌گیرد. لذا بايد پولیپ‌ها را از کولون خارج کرد تا از پیدایش سرطان جلوگیری شود.

معمولا پولیپ‌های روده در همه سنین دیده می‌شوند، اما در سنین بالای 50 سال شایع‌تر بوده و بیشتر می‌توانند خطرآفرین باشند. هم چنین بر اساس آمارها تقریبا نیمی از افراد بالای 70 سال ممکن است به پولیپ‌های پیش بدخیم روده مبتلا باشند.

البته عوامل زیادی در میزان خطر و بدخیم بودن پولیپ‌ها نقش دارند. به‌طور مثال هر چقدر اندازه پولیپ‌ها بزرگ‌تر و تعداد آن‌ها بیشتر باشد، میزان خطر بدخیمی آن‌ها هم بیشتر می‌شود.

برای مرحله بندی (staging) سرطان های کولورکتال از سیستم TNM استفاده می شود که شامل :

(T) به شرایط موضعی خود تومور بستگی دارد. که خود این مرحله شامل:

•T1a که سلول های بدخیم تومورال محدود به لایه پوشاننده اپی تلیال هستند.

•T1 که شامل تومورهایی که محدود به لایه مخاط یا زیرمخاط می باشند.

•T2 تومورهایی که از لایه زیرمخاط عبور کرده و لایه عضلانی را درگیر می کند.

•T3 تومورهایی که به سطح بیرونی لوله گوارش که با پایه ای به نام صفاق پوشیده شده اند، رسیده است.

•T4 تومورهایی که احشای مجاور را درگیر کرده اند.

(N) درگیری غدد لنفاوی را ارزیابی می کند.

(M) به درگیری دوردست (متاستاز) اشاره دارد.

علایم سرطان کولون

باید به خاطر داشته باشید که پولیپ‌ها و حتی سرطان کولون در مراحل اولیه پیدایش خود ممکن است علامت جدی و نگران‌کننده‌ای نداشته باشند.

در صورت مشاهده هر کدام از آن‌ها حتماً باید به پزشک مراجعه کنید. این نشانه‌ها شامل موارد زیر هستند:

● خونریزی از مقعد: خون موجود در مدفوع می‌تواند رنگ مدفوع را سیاه کند یا به صورت رگه‌های قرمز رنگ بر سطح مدفوع دیده شود.

● تغییر در عادات اجابت مزاج که بیش از 6 هفته مداومت داشته باشد.

● یبوست یا اسهالی که پس از سن 40 سالگی به وجود آمده و مداومت داشته باشد.

● کاهش وزن بدن به دلیل ناشناخته در هر سنی

● کم‌خونی و فقر آهن به دلیل ناشناخته

● درد و پیچش مبهم و پایدار در ناحیه پایین شکم

چه كسانى در معرض خطر سرطان روده بزرگ هستند؟

بسياري از مردم آگاهي ندارند كه به چه ميزان در معرض خطر سرطان کولون هستند. پس اجازه دهيد در ابتدا به بررسي عواملي بپردازيم كه شانس افراد را برای ابتلا به سرطان کولون افزايش مي‌دهند.

هر عاملی که شانس شما را برای ابتلا به یک بیماری افزایش دهد، عامل خطر نامیده می‌شود که لازم است از آن‌ها اطلاع داشته باشید.

این عوامل خطر برای سرطان کولون شامل موارد زیر هستند:

1. سن 50 سال یا بیشتر: افزایش سن مهم‌ترین عامل خطر محسوب می‌شود. خطر ابتلا به سرطان کولون با بالارفتن سن افزايش می‌يابد، به‌طوري‌كه سرطان کولون تقریباً در دو سوم موارد در افراد 50 ساله و مسن‌تر به وجود می‌آید.

2. سابقه داشتن پولیپ‌ در کولون

3. چاقی

4. دیابت

5. کبد چرب

6. سابقه سرطان کولون در بستگان درجه یک در سن کمتر از 60 سال

7. سابقه پولیپ پیش سرطانی کولون در بستگان درجه یک در سن کمتر از 60 سال

8. شیوه زندگی ناسالم که شامل مصرف دخانیات و مواد مخدر یا مشتقات آن (سیگار، قلیان یا تریاک،...)، نوشیدن الکل، تغذیه ناسالم (مصرف زیاد گوشت قرمز، غذاهای آماده یا فست فود، مصرف کم سبزی و میوه تازه) و کم‌تحرکی است.

9. سابقه فردی بیماری‌های التهابی روده (کولیت السراتیو یا کرون)

10. ژنتیک: زمینه وراثتی سرطان کولون به شکل‌های مختلفی وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها به صورت سندروم پوليپوز ارثي و سرطان فاميلی غیرپوليپی کولون (سندرم لینچ) می‌باشند.

راه های تشخیصی سرطان کولورکتال چیست؟

اصلی ترین راه تشخیصی سرطان های کولون و رکتوم ، انجام اندوسکوپی روده بزرگ (کولونوسکوپی) و نمونه برداری از نواحی مشکوک می باشد.

گاهی این تومورها به طور تصادفی ضمن تصویربرداری های شکمی مانند سی تی اسکن شناسایی می شوند؛ با این وجود باز هم تایید تشخیص با کولونوسکوپی و انجام بیوپسی یا نمونه برداری توصیه می شود.

پیشگیری و درمان سرطان کولون

همان طور که ذکر شد، با بالا رفتن سن خطر ابتلا میزان زیادی افزایش می یابد. به همین دلیل مهم ترین روش پیشگیری از این سرطان، انجام تست هایی است که پولیپ های اولیه را شناسایی کنند و در صورت لزوم آن پولیپ ها را بردارند.

این تست ها به روش های غربالگری معروف هستند. روش های غربالگری هم چنین می توانند سرطان کولورکتال را در مراحل اولیه تشخیص دهند. درمان این سرطان در مراحل اولیه امکان پذیر بوده و باعث بهبودی بیمار می گردد.

از سایر عوامل پیشگیری، تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی است. داشتن رژیم غذایی سرشار از سبزیجات، میوه ها، غلات کامل و فیبرهای تغذیه ای، کاهش اضافه وزن، ورزش و فعالیت بدنی مستمر و پرهیز از الکل و سیگار می توانند در پیشگیری از این بیماری موثر باشند.

#سلامتی #زیبایی

بیشتر...

تبلیغات

مطالب مرتبط