نقش سرمایه گذاری سخت افزاری در چرخه هوش مصنوعی

به گزارشسراج24؛ محمدهادی بکایی امروز در پنجمین نشست تخصصی هوش مصنوعی و اقتصاد که در سالن جلسات معاونت صدا از سوی رادیو اقتصاد برگزار شد، با تاکید بر این که بحث بهره‌وری اقتصادی و تاثیر هوش مصنوعی در آن در صنایع مختلف مورد بررسی قرار گیرد، گفت: برای مثال در صنایع تولیدی و جایی که برای ساخت محصول فعال است، جایگاه هوش مصنوعی در بهینه‌سازی فرایند تولید مشخص شده و در دنیا سنسور‌هایی در خطوط تولید مورد استفاده قرار می‌گیرند تا اطلاعات را جمع‌آوری کنند و با تحلیل آنها، در راستای بهبود فرآیند‌ها از داده‌های این سنسور‌ها استفاده می‌شود.

وی نمونه دیگر را در حوزه کشاورزی ذکر کرد و یادآور شد: فعالیتی را در مجموعه وزارت ارتباطات و پژوهشگاه فناوری اطلاعات در حوزه کشاورزی آغاز کردیم. یکی از کاربرد‌های هوش مصنوعی در کنار فناوری‌های دیگری مانند GIS، تخمین سطح زیر کشت است که داده‌های آن در برنامه‌ریزی‌های حوزه تامین کالا‌های مورد نیاز و هم در صادرات و واردات اقلام مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بکایی ادامه داد: متاسفانه در وضعیت فعلی که در بخش کشاورزی داریم، تخمین سطح زیر کشت است که این برآورد بر اساس یکسری خوداظهاری‌هایی صورت می‌گیرد و این خوداظهاری‌ها بنا به دلایلی با واقعیت تطابق مناسبی ندارد. به عنوان نمونه اگر بخواهیم برای برآورد سطح زیر کشت دو محصول گندم و جو در استان قزوین از فناوری‌های نوین بهره بگیریم، با آماری که در وزارت جهاد کشاورزی داریم، در حدود ۲۵ هزار هکتار اختلاف وجود دارد.

رئیس مرکز نوآوری و توسعه هوش مصنوعی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات خاطر نشان کرد: اگر میزان محصول در هر هکتار را ۲.۵ تن و قیمت گندم و جو را ۱۸ هزار تومان در نظر بگیریم، چیزی حدود یک همت در یک استان تنها برای گندم و جو اختلاف وجود دارد و همین امر اگر اصلاح شود، می‌توانیم در بسیاری از زیر ساخت‌ها هزینه کنیم.

وی یادآور شد: در حوزه‌هایی، چون خدمات لجستیک استفاده از هوش مصنوعی را می‌توانیم در دستور کار قرار دهیم، چرا که در حوزه لجستیک سالانه سوبسید در حوزه‌های بنزین و گازوئیل می‌دهیم که با یک برنامه درست، می‌توان خدمات لجستیکی را با بهره‌وری بیشتری ارائه داد.

بکایی تاکید کرد: ما به فرمایشات مقام معظم رهبری در حوزه دستیابی به عمق هوش مصنوعی استناد می‌کنیم و پیرو آن این حوزه را با فناوری انرژی هسته‌ای مقایسه می‌کنیم و سازمانی برای آن ایجاد می‌شود تا ما را به لایه‌های عمیق آن هدایت کند. اگر در حوزه انرژی هسته‌ای بخواهیم استفاده کننده فرآورده‌های این حوزه باشیم، مثلا برق را تامین کنیم هیچ کشوری با ما مشکلی نخواهد داشت، ولی وقتی می‌خواهیم به ساخت راکتور هسته‌ای به عنوان زیر ساخت اقدام کنیم، مساله ایجاد می‌شود و ما با محدودیت‌هایی مواجه خواهیم شد.

وی با تاکید بر اینکه همین اتفاق در حوزه هوش مصنوعی رخ داده است، اظهار کرد: نگاه ما این است که به سمت ساخت سخت‌افزار نرویم، ولی اعتقاد ما این است که به سمت ساخت سخت‌افزار پیش برویم.

بکایی ادامه داد: ما در میان مدت می‌توانیم برای طراحی و ساخت چیت‌ست برنامه‌ریزی کنیم. کشور‌هایی مانند امریکا در حوزه ساخت چیپ‌ست فعال نیستند، بلکه در حوزه طراحی فعال هستند و کشور تایوان در حوزه ساخت چیپ‌ست بسیار فعال است. چرا که شرکت‌های امریکایی چیپ‌ست‌ها را طراحی و ساخت آن را به شرکت‌های تایوانی واگذار کرده‌اند.

رئیس مرکز نوآوری و توسعه هوش مصنوعی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه در دانشگاه‌های کشور توانمندی طراحی چیپ‌ست‌ها موجود است، خاطر نشان کرد: ما می‌توانیم چیپ‌ست را طراحی کنیم و مدل‌های آن را به کشور‌هایی بدهیم که در بحث تحریم‌ها با ایران مشکل نداشته باشند و آن را برای ما بسازند.

وی این شیوه را با عنوان فب لس Fabless (تولید بدون‌ساخت) یاد و اضافه کرد: کشور چین که با تحریم‌های امریکا مواجه شده است، با برنامه‌های بلند مدت توانسته است امروز به توانمندی ساخت چیپ‌ست نائل شود و طی دستورالعملی که طی ماه‌های آینده منتشر می‌شود، شرکت‌های چینی اجازه ندارند که از چیپ‌ست‌های امریکایی در تولید‌های خود استفاده کنند و ملزم به بهره‌گیری از چیپ‌ست‌های چینی هستند.

بکایی با بیان اینکه ایران در میان مدت می‌تواند در حوزه فب‌لس و طراحی چیپ‌ست فعالیت کند، گفت: در بلندمدت ما باید از فب‌لس‌ها برای ساخت چیپ‌ست‌ها استفاده کنیم.

وی با اشاره به توسعه کاربرد‌های هوش مصنوعی در دنیا، اظهار کرد: سازمان هوش مصنوعی می‌تواند به سمت مدل‌های کاربرد برود، ولی به محض آنکه کشور‌های دیگر اجازه ساخت ندهند، حق دسترسی ایران به سامانه‌های ابری را محدود می‌کنند. از این رو استراتژی مهم کشور برای موضوع هوش مصنوعی و راه‌اندازی چرخه پایدار هوش مصنوعی، سرمایه‌گذاری جدی در حوزه ساخت سخت‌افزار و چیپ‌ست است.

بکایی اظهار کرد: از این رو می‌توانیم امیدوار باشیم که در ۱۰ سال آینده در دنیا حرفی در دنیا داشته باشیم و اگر در این مسیر حرکت کنیم، همانند انرژی هسته‌ای اگر حق دسترسی ما را محدود کنند، در داخل کشور ساخته می‌شود.