به گزارشتیتربرتر؛ مدتی است گمانه‌زنی‌ها دربارهنامزد‌های انتخاباتی ۱۴۰۰آغاز شده و هر چند یک بار نام‌هایی در فهرست نامزد‌های جریان‌های سیاسی شنیده می‌شود.

با این حال با نزدیک شدن بهانتخاباتگام‌های سیاسیون به سمت پاستور نیز مستحکم‌تر می‌شود و احتمالا شاهد این باشیم که کم‌کم علیه یکدیگر موضع‌گیری کنند؛ چراکه تا این جای کار تنها رقبای جدی حاضر در صحنه رقابت برای کسب صندلی پاستوراصولگرایانهستند اما از این طیف از وحدت رنج می برند.

فهرست طولانی از نامزدهای احتمالی انتخابات 1400

هرچه به سیزدهمینانتخابات ریاست جمهوری۱۴۰۰ نزدیک می‌شویم حرکات و تحرکات برخی از کاندیداهای احتمالی بیشتر رنگ و بوی انتخابات می‌گیرد.

از یک طرف اسحاق جهانگیری، محمدرضا عارف، محسن هاشمی‌رفسنجانی، مصطفی معین، محمدجواد ظریف، علی مطهری، محسن صفایی‌فراهانی، صادق خرازی، رضا اردکانیان، محمد صدر، مسعود پزشکیان، محمدعلی افشانی، ابراهیم امینی، محمدجواد حق‌شناس و البته سیدرضا خاتمی و نام‌های دیگری در فهرست طویل نامزد‌های اصلاح طلب قرار گرفتند.

از طرف دیگر هم سیدابراهیم رییسی، محمدباقرقالیباف، محمدرضا باهنر، حسین دهقان، سعید جلیلی، محسن رضایی، پرویز فتاح،عزت‌الله ضرغامی، علی نیکزاد، فریدون عباسی، علیرضا زاکانی، مهرداد بذرپاش، امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، سعید محمد، محمد قمی، شمس‌الدین حسینی، محمد مخبر، رستم قاسمی، غلامحسین الهام و محمود احمدی‌نژاد در لیست طولانی اصولگرایی قرار گرفتند.

هرچند این فهرست دوم بارها دور و درازتر از این حرف‌هاست و شاید به‌ راحتی بتوان 10 تا 15 نام دیگر هم به آن اضافه کرد، بی‌آنکه اصول و قاعده‌ای که در تدوین آن لحاظ شده، تغییر کند و احیانا نیاز شود کسی را در این فهرست بلندبالا خط زد و کنار گذاشت.

این اما پایان بازی نیست و هنوز می‌توان از فهرستی دیگر هم نوشت؛ علی لاریجانی، عباس آخوندی، محمدجواد آذری‌جهرمی، علی شمخانی، عبدالناصر همتی، سورنا ستاری، محمد غرضی، محمود واعظی و محمدباقر نوبخت و البته شاید چندین و چند نام دیگر که می‌شود برخی را به همین فهرست سوم اضافه کرد و بعضی را به آن دو فهرست نخست.

جالی خالی روحانیون در لیست کاندیداهای 1400

اعتماد در ادامه نوشت: اگر کمی به ‌اصطلاح روزنامه‌خوان باشید و حتی تنها اگر همین هفته‌ها و ماه‌هایی که از سال سختِ 99 گذشت، هر از گاه اخبار سیاسی رسانه‌های کاغذی و برخط را و البته صفحات این و آن شبکه اجتماعی را ورق زده باشید، احتمالا نه حالا، که همان ابتدای کار که چند نام اول از فهرست اول را خواندید، دست‌تان آمده باشد که موضوع چیست و اسامی این سیاستمداران عمدتا درجه یک ایرانی، به‌ چه منظور کنار هم ردیف شده‌اند؛ اینها چنان‌چه حدس زدید، گزینه‌های احتمالی کاندیداتوری انتخابات سیزدهمین دوره ریاست‌جمهوری یا به تعبیر دقیق‌تر، کسانی‌اند که این مدت، سوژه گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای و سیاسیِ مطبوعات و کنشگران و ناظران سیاست ایرانی بوده و نام هر کدام را به ‌نحوی -برخی با شدت و قوت بیشتر و بعضی با اقبال قلیل‌تر و ضعیف‌تر- به عنوان گزینه احتمالیاصلاح‌طلبان، اصولگرایان و میانه‌روها در انتخابات سرنوشت‌ساز واپسین جمعه بهارِ نخستین سال سده آینده شنیده‌اید و شنیده‌ایم.

این چند ماه اما هر جا بحث و سخنی ازانتخابات 1400بوده، همزمان با این گمانه‌زنی‌های مرسوم سال انتخابات و کنار طرحِ این نام‌ها و البته نام‌های دیگری که سهوا از فهرست ما جا مانده‌اند، دست‌کم دو موضوع دیگر هم مطرح شده‌ که شاید بتوان گفت نسبت به مسائلی چون «مشارکت انتخاباتی» یا «نظارت استصوابی» که پای ثابت هر انتخاباتند، هر کدام به‌گونه‌ و به‌دلیلی تازگی داشتند؛ «ریاست‌جمهوری چهره‌ای با پیشینه نظامی» و البته «طرح اصلاح قانون انتخابات ریاست‌جمهوری» که مجلس یک‌دست اصولگرای یازدهم، عملا بلافاصله پس از تشکیل و تعیین‌تکلیف ارکان مختلف اداره و فعالیت در هیات‌رییسه، کمیسیون‌های تخصصی و یکی، دو نهاد وابسته، دست به کار تصویبش شد و بی‌توجه نسبت به انتقادهای فراوان جامعه حقوقی و سیاسی کشور، هر روز ان‌قلتی تازه و اغلب عجیب در مسیر کاندیداتوری چهره‌های سیاسی وارد کرده و می‌کند اما آنچه باتوجه به گزاره نخست، بیشتر محل تامل است، مصوبه‌ای است در این طرح که پیشینه فرماندهی نظامی را ازجمله مولفه‌های کاندیداتوری در انتخابات قرار داده و در نتیجه می‌توان این دو گزاره را به ‌نحوی به ‌یکدیگر پیوند داد.

جالب آنکه بیرون از این مباحث حقوقی و تقنینی، وقتی به زمین بازی سیاستمداران و آنچه در سطور نخست مورد اشاره قرار گرفت، توجه کنیم، به‌ روشنی با مصادیق متعدد آنچه این‌ روزها با تعبیر «رییس‌جمهوری با پیشینه نظامی» مطرح است، روبه‌رو می‌شویم و به‌ خصوص در جمع اعضای فهرست دوم که به گزینه‌های احتمالی جناح راست اختصاص دارد، با چهره‌هایی با این پیشینه مواجه خواهیم شد.

آنچه اما در این فهرست بلندبالای 40، 50 نفره کمیاب است و عملا به تعداد انگشتان یک‌دست هم یافت نمی‌شود، سیاستمدارانِ روحانی و گزینه‌های معممی است که بنابر اعلام رسانه‌ها و البته کنشگران و ناظران سیاسی، می‌توانند گزینه‌ای باشند برایکاندیداتوری در انتخابات 1400.

چنان‌که عملا در این فهرست بلند، تنها با دو سیاستمدار روحانی مواجهیم که یکی محمد قمی است و باتوجه به سن و سال و کارنامه نه چندان جدی در حوزه اجرا و عرصه سیاست، گزینه‌ای جدی نیست و دیگری که البته جدی است و کارکشته، سیدابراهیم رییسی، رییس فعلی قوه قضاییه که دست‌کم یک نوبت و به طور تلویحی، کاندیداتوری خود را رد کرده است.

اقبال مردم به انتخاب رییس‌جمهوری ملبس به لباس روحانیت

بیرون این دایره و ورای بحث انتخابات خاص 1400 اما اگر نگاهی به تاریخ حدود 4 دهه گذشته سیاست ایرانی دقیق شویم و نگاهی بیندازیم به روسای جمهوری و انتخابات ریاست‌جمهوری 12 دوره اخیر، درمی‌یابیم که به ‌جز دو رییس‌جمهوری نخست و البته رییس دولت موقت که در مجموع 3 سال در این مقام فعالیت نکردند، عملا تمامی روسای جمهوری -به جز یک نفر- ملبس بودند به لباس روحانیت؛ آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای، آیت‌الله اکبر هاشمی‌رفسنجانی، حجت‌الاسلام سیدمحمد خاتمی و حجت‌الاسلام حسن روحانی، روسای جمهوری 31 سال از دوران 42 ساله ریاست‌جمهوری که اگر یک سال باقی مانده دولت روحانی را هم به این عدد اضافه کنیم، باید بگوییم دولت جمهوری اسلامی در تمامی دوران به جز یک دهه که 8 سال آن زیرنظر محمود احمدی‌نژاد اداره شد، تحت هدایت سیاستمداران روحانی بوده است.

جالب آنکه ازجمله در همین آخرین انتخابات ریاست‌جمهوری که به پیروزی سیاستمداری میانه‌رو انجامید که نه‌تنها در کسوت روحانی، بلکه با نام اختیاری «روحانی» وارد سیاست ایران شد، حتی رقیب اصلی نیز سیاستمداری بود ملبس به لباس روحانیت؛ سیدابراهیم رییسی که چندی بعد از آن ناکامی در انتخابات ریاست‌جمهوری، به ریاست قوه قضاییه رسید و حالا چنان‌که اشاره شد، از معدود روحانیونی است که نامش در این فهرست بلندبالای گزینه‌های احتمالی دیده می‌شود.

اینها و برخی مسائل و موارد مشابه است که هر ناظری را با این پرسش مواجه می‌کند که حال در آستانه یک انتخابات ریاست‌جمهوری -اگرچه هنوز نمی‌توان درباره مصادیق کاندیداتوری در انتخابات اظهارنظر قطعی کرد- چرا حتی در فهرست 40 تا 50کاندیداهای احتمالی، جز یکی، دو گزینه، خبری از روحانیون نیست.

در نگاه اول شاید از این احتمال بگوییم که لابد روحانیون و روحانیت دیگر همچون گذشته مورد اقبال عمومی نیست اما واقعیت آن است که در حال حاضر، هنوز برای بحث از گزاره استقبال عمومی و محبوبیت نزد جامعه بسیار زود است و نوبت به این مهم نرسیده است. حالا هنوز صحبت، صحبتِ ورود چهره‌های سیاسی به میدان است و درواقع اگر هم از این منظر سدی مقابل راه این طیف از سیاستمداران باشد، آن سد جریان‌های سیاسی است و این گزاره هم که نه اثبات شده و نه قابل‌اثبات است.

آیا مردم دوباره به کاندیداهای روحانی اعتماد می کنند؟

حجت الاسلام سید محمدعلی ابطحی عضو مجمع روحانیون مبارز نیز در خصوص نوع نگاه مردم بهکاندیداهای روحانیدر سال ۱۴۰۰، اظهار داشت: باید بیشتر تلاش سیاسیون معطوف به این مسأله شود که مردم در انتخابات سال آینده حضور پیدا کنند.

وی با یادآوری انتخابات اسفندماه سال ۹۸، بیان داشت: در سال گذشته شاهد بودیم که مردم اقبال زیادی به صندوق‌های رأی نشان ندادند و متاسفانه تلاش زیادی نیز برای افزایش مشارکت مردم صورت نمی‌گیرد. به نظر می‌رسد برخی این هدف را دنبال می‌کنند که همان شیوه‌ای که یک جریان سیاسی قدرت را در پارلمان به دست گرفت، بر اساس همان روش در ۱۴۰۰ نیز موفق شوند.

وی تأکید کرد: در نگاه مردمکاندیدای روحانی و غیر روحانیتفاوتی زیادی ندارد، بلکه در نزدشان، دیدگاه و برنامه ارائه شده از سوی یک کاندیدا اهمیت بیشتری دارد.

این عضو شاخص مجمع روحانیون مبارز با یادآوریپیروزی روحانیوندر ادوار انتخابات ریاست جمهوری، خاطرنشان کرد: دلیل موفقیت روحانیون در برخی از ادوار انتخابات، نوع ارائه برنامه و دیدگاه‌های مطرح شده از سوی ایشان بوده است. برای مثال در سال ۸۴ آقای احمدی نژاد بلافاصله بعد از آقای خاتمی که یک شخصیت حوزوی بود پیروز انتخابات شد و همین مسأله نشان می‌دهد که برای مردمطرز تفکر کاندیداهااهمیت زیادی دارد.

ابطحی در پایان تأکید کرد: حضور جدی مردم در پای صندوق‌های رأی در اولویت است و پس از گذشت ۴ دهه از انقلاب اسلامی، یک مجموعهروحانیونسیاستمدار در عالم سیاست ظهور و بروز پیدا کرده‌اند که نوع نگاه ایشان تفاوت چندانی با افراد غیر روحانی ندارد. به همین دلیل دیگر نمی‌توان نوع لباس افراد در عالم سیاست و انتخابات را ملاک ارزیابی قرار داد.

گردآورنده: الهام خلیلی خو