به گزارشتیتربرتر؛ بانک جهانی در جدیدترین گزارش خود از «دورنمای اقتصادی جهان» که مطابق روال گذشته در نخستین روزهای سال نو میلادی منتشر شده، پیش‌بینی قبلی خود ازنرخ رشد اقتصادی جهان در سال 2021را اندکی تعدیل کرده است.

در این گزارش که در واقع اولین گزارشی است که پس از اعلام رسمی کشفواکسنکرونامنتشر می‌شود، بانک جهانی با توجه به اثرات عمیق بحران کرونا بر اقتصاد جهانی تأکید کرده است که مسیر بهبود پایدار اقتصاد جهانی از واکسیناسیون گسترده و احیای سرمایه‌گذاری می‌گذرد.

بر این اساس بانک جهانی پیش‌بینی خود از نرخرشد اقتصادیایران و جهان را تعدیل و به ترتیب 1.5 درصد و 4.0 درصد اعلام کرده است.

پیش بینی نرخ رشد اقتصادی جهان در سال 2021

بانک جهانی در گزارش جدید خود نرخ رشد تولید ناخالص جهان در سال 2021 را 4.0 درصد پیش‌بینی کرده است، اما در عین حال دو سناریوی دیگر را نیز در گزارش خود مورد بررسی قرار داده است: اگر فرآیند واکسیناسیون گسترده با سرعت بیشتری انجام گیرد و جهان موفق به کنترل کامل همه‌گیریویروس کروناشود، احتمال افزایش نرخ رشد اقتصاد جهانی تا حدود 5 درصد وجود خواهد داشت؛ اما در مقابل اگر واکسیناسیون گسترده به هر دلیلی به تعویق بیفتد، خطر کاهش نرخ رشد اقتصادی جهان به 1.6 درصد نیز جدی خواهد بود.

بانک جهانی در خصوص اقتصاد ایران نیز اقدام به تعدیل پیش‌بینی قبلی خود (2.1 درصد) کرده و در گزارش جدید، نرخ رشد اقتصادی ایران در سال 2021 را 1.5 درصد پیش‌بینی کرده است. از طرفی برآوردهای اولیه بانک جهانی حاکی از این است که اقتصاد ایران در سال گذشته میلادی 3.7 درصد نسبت به سال 2019 کوچکتر شده است؛ این در حالی است که بانک جهانی در گزارش قبلی خود نرخ رشد اقتصادی ایران در سال 2020 را منفی 5.3 درصد پیش‌بینی کرده بود.

در گزارش جدید بانک جهانی، پیش‌بینی نرخ رشد اقتصادی منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا در سال 2021 نیز تعدیل شده و از 2.3 درصد قبلی به 2.1 درصد رسیده است. علاوه بر این، بانک جهانی نرخ رشد اقتصادی این منطقه در سال 2020 را منفی 5.0 درصد برآورد کرده است. در گزارش قبلی که اواخر خردادماه منتشر شد، نرخ رشد اقتصادی منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا در سال 2020 منفی 4.2 درصد پیش‌بینی شده بود.

در بین اقتصادهای بزرگ جهان نیز بر اساس گزارش بانک جهانی، چین نه‌تنها سال 2020 را با نرخ رشد مثبت (2 درصد) پشت سر گذاشته است، بلکه در سال 2021 نیز با نرخ رشد 7.9 درصدی بالاترین نرخ رشد را به خود اختصاص خواهد داد. نرخ رشد اقتصادی آمریکا، منطقه یورو و ژاپن در سال 2021 نیز به ترتیب 3.5، 3.6 و 2.5 درصد پیش‌بینی شده است.

رشد منفی اقتصاد آمریکا با شیوع کرونا

درحالی که دولت آمریکا با هدف ضربه زدن به اقتصاد ایرانتحریمهای غیرانسانی شدیدی را علیه این کشور وضع کرده است شیوع ویروس کرونا باعث شده است اقتصاد آمریکا در سال ۲۰۲۰ بی سابقه ترین رشد منفی اقتصادی طی ۵۰ سال گذشته را تجربه کند.

رشد اقتصادی جهان در سال 2019 بالغ بر 2.3 درصد اعلام شده بود. شیوع ویروس کرونا ضربه سختی به اقتصاد جهان زده و باعث افت شدید فعالیت های اقتصادی و تجاری در جهان طی سال 2020 شد.

پیش بینی بانک جهانی از رشد 4 درصدی اقتصاد جهان در سال 2021 با فرض مهار ویروس کرونا و گسترش تزریق واکسن این ویروس تهیه شده است.

اگرچه تحریم های غیرانسانی آمریکا و پیروی خودخواهانه کشورهای جهان از این تحریم ها به عنوان یک عامل مهم، باعث رشد اقتصادی منفی در ایران طی سال 2020 شده است اما شیوع ویروس کرونا بسیاری از کشورهای دیگر جهان را نیز در رکود فرو برده است.

آمریکا که بانی تحریم ها علیه ایران بوده است با رشد منفی 3.6 درصدی اقتصاد خود در سال 2020 مواجه شده است این در حالی است که اقتصاد ایران با فاصله اندک رشد منفی 3.7 درصدی را در این سال تجربه کرده است.

رشد مفنی 3.6 درصدی اقتصاد آمریکا که در سال 2020 ثبت شده است حداقل طی 50 سال گذشته سابقه نداشته است. بررسی آمارهای بانک جهانی از سال 1971 به این سو نشان می دهد این رشد منفی طی این دوره 50 ساله بی سابقه بوده است.

اقتصاد منطقه یورو نیز از آسیب های کرونا در امان نمانده و بیش از دو برابر اقتصاد ایران در سال 2020 کوچک شده است. بانک جهانی رشد منفی 7.4 درصدی را برای اقتصاد منطقه یورو در سال 2020 برآورد کرده است.

عربستان سعودی رشد منفی بیشتری نسبت به ایران در سال 2020 را تجربه کرده است. رشد اقتصادی عربستان در این سال منفی 5.4 درصد اعلام شده است.

بر اساس گزارش بانک جهانی در میان اقتصادهای بزرگ، چین با رشد 2 درصدی روبرو شده است. رشد اقتصادی ژاپن نیز منفی 5.3 درصد، روسیه منفی 4 درصد و هند منفی 9.6 درصد برآورد شده است.

بانک جهانی پیش بینی کرده استاقتصاد ایراندر سال 2021 وارد رونق شود و رشد 1.5 درصدی را در این سال به خود ببیند.

پیش بینی رشد اقتصادی مثبت در بهار ۱۴۰۰

پیش از این محمد نهاوندیان معاون اقتصادی رییس جمهوری، در جلسه ستاد اقتصاد مقاومتی استان قم نوید رشد اقتصادی مثبت در بهار ۱۴۰۰ را داد.

وی گفته است: در اوج فشار‌های جنگ اقتصادی که شاید هیچ کشوری در دنیا شاهد آن نبوده، ما شاهد شوک بی سابقه کرونا نیز شدیم که اقتصاد‌های بزرگ جهان را با چالش جدی و رتبه‌های منفی مواجه کرد، اما فعالیت‌های اقتصادی در کشور با تلاش فراوان دنبال شد و ما حتی در تابستان رشد تولید ناخالص ملی را نیز تجربه کردیم.

اما رشد اقتصادی در بهار ۱۴۰۰ چه پیش شرط‌هایی لازم دارد و آیا شدنی است؟

هادی حق‌شناس اقتصاددان در گفتگو با فرارو در این باره گفت: این‌که از رشد اقتصادی در بهار ۱۴۰۰ سخن بگوییم یک نوع پیش‌گویی است، الان ما هنوز وارد فصل زمستان نشدیم و سخن گفتن از رشد اقتصادی مثبت نه در فصل آینده بلکه در دو فصل بعد سخت است و، اما و اگر‌هایی دارد. یکی از این پیش‌شرط‌ها این است که سال پرآب و پربارانی داشته باشیم تا بخش کشاورزی ما بتواند بر رشد اقتصادی اثرگذار باشد. دوم این‌که واکسن کرونا امسال در اختیار همه قرار بگیرد. اگر این اتفاق بیفتد، در سال آینده بخش خدمات که حمل‌ونقل، گردشگری، هتل و رستوران اجزای مهم آن است می‌تواند بر نرخ رشد اقتصادی اثرگذار باشد. سوم، اگر تا پایان امسال، برجام به یک سرانجامی برسد و حکومت منتخب در آمریکا به برجام برگردد تا سال آینده صادرات نفت‌مان به روال عادی برگردد این هم بر نرخ رشد اقتصادی مؤثر است.

وی افزود: اگر روال بخش گردشگری ما عادی بشود و ما سال پرآبی هم داشته باشیم و بخش کشاورزی، تقویت شود به طور طبیعی و بی‌شک در بهار آینده رشد اقتصادی ما مثبت می‌شود. رشد اقتصادی برمی‌گردد به سه بخش صنعت، خدمات و کشاورزی. در بخش کشاورزی آب، در بخش خدمات موضوع واکسن کرونا و در بخش نفت موضوع عادی‌سازی شرایط و صادرات واردات ما تاثیرگذار است. اگر این سه اتفاق بیفتد یقیناً رشد اقتصادی بالایی را در بهار تجربه خواهیم کرد. درغیراین‌صورت، باید ببینیم چه اتفاقی می‌افتد، اما اگر این سه تا با هم اتفاق بیفتد با رشد اقتصادی بالایی مواجه خواهیم شد.

حق‌شناس بیان کرد: در حال حاضر، عوارض کرونا و تحریم‌ها به حداقل ممکن رسیده است. ما بهار سال آینده را با بهار امسال مقایسه می‌کنیم. بهار سال آینده را با بهار چهار سال قبل مقایسه نمی‌کنیم. این‌ها نسبی است. عوارض دو تکانه کرونا و تحریم به حداقل ممکن رسیده است بنابراین رشد اقتصادی مثبت در بهار ۱۴۰۰، دور از ذهن نیست، ولی اگر آن سه تا اتفاق بیفتد رشد اقتصادی با یک عدد بزرگ خواهیم داشت.

گردآورنده: الهام خلیلی خو