کبد چرب یکی از موضوعاتی است که ناآشنایی و بی‌توجهی به آن ممکن است مشکلات بسیاری برای سلامتی ما و عزیزانمان به دنبال داشته باشد. با توجه به همین اهمیت، ما در تیم تحریریه «چطور»‌ تصمیم گرفتیم مصاحبه‌ای با دکتر سارا صافی انجام بدهیم و اطلاعات ارزشمندی برای شما مخاطبان گرامی آماده کنیم. دکتر سارا صافی پزشک و متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی هستند که در این مطلب، درباره کبد چرب، علائم و عوامل بروز آن نکاتی را ارائه می‌دهند. همچنین، از ایشان راجع‌به راهکارهای درمانی و غذاهای مناسب برای رفع این بیماری نیز سؤالاتی پرسیده شده است. همراه ما باشید.

مصاحبه با دکتر صافی، پزشک و متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی

مطلب حاضر حاصل گفت‌وگوی «چطور» با دکتر سارا صافی، پزشک و متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی است. در این مطلب، سعی شده است مهم‌ترین ابهامات و رایج‌ترین سؤالات درباره کبد چرب از ایشان پرسیده شود.

۱. رژیم‌درمانی چیست؟ چه اهمیتی دارد؟

از نظر دکتر سارا صافی، شاید مهم‌ترین علت ابتلا به کبد چرب، نداشتنرژیم غذایی سالمباشد. وقتی ما در حال خوردن غذا یا خوراکی هستیم، بدن برای حفظ کارکرد طبیعی فقط به میزان محدودی از کالری نیاز دارد. کافی است این میزان کالری از حد معمول فراتر رود (یعنی بیش از حد نیاز و توان غذا بخوریم)؛ در این صورت بدن دیگر جایی برای ذخیره چربی ندارد. چربی یا زیر پوست جمع خواهد شد یا درون کبد (کبد چرب). اگر هم احیانا چربی به عروق خونی راه یابد، خطرسکته قلبیرا در پی دارد.

۲. چه خوراکی‌هایی احتمال ابتلا به کبد چرب را افزایش می‌دهند؟

خانم دکتر توضیح دادند که انواع و اقسام شیرینی‌جات، غذاهای پرچرب اشباع، مصرف خودسرانه داروها و دمنوش‌های گیاهی از جمله مواردی‌اند که احتمال ابتلا به کبد چرب را افزتیش می‌دهند. ایشان توصیه کردند که حتی خوردن بیش‌ازحد میوه‌جات نیز ممکن است وخامت اوضاع را بیشتر کند.

۳. علائم کبد چرب کدام‌اند؟

بنا به توضیحات ایشان، کبد چرب علائم اختصاصی ندارد. حتی گاهی فردی که گرفتار آن شده است هیچ علامت یا نشانه‌ای ندارد. منتها علائمی هم هستند که امکان بروزشان وجود دارد، برای مثال:

• ضعف و بی‌حالی؛
• احساسخستگیو کسالت؛
• احساس سنگینی و درد در ناحیه شکم؛
• زردشدن رنگ پوست یا چشم (این مورد چندان شایع نیست و فقط برخی بیماران آن را تجربه می‌کنند).

اشاره شد که برخی از کسانی که کبد چرب دارند بدون علائم‌اند. در واقع، صِرف اینکه آزمایش دهیم و مشخص شود سطوح آنزیم‌های چربی در بدن معمولی است، دلیلی برای مبتلانبودن به کبد چرب نیست. برای تشخیص اینکه آیا کبدمان چرب شده یا خیر، روش‌هایی مثل سونوگرافی و فیبروگرافی کاربرد دارند.

ــ دکتر سارا صافی، متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی

۴. کبد چرب چیست؟ چگونه بفهمیم کبد چرب داریم؟

بنا به توضیحات دکتر صافی، زمانی‌که آنزیم‌های چربی اطراف کبد را بپوشانند و زیاده از حد شوند، کبد چرب خواهد شد. در واقع، تجمع بافت چربی در اطراف کبد است که سبب چرب‌شدن کبد می‌شود. متأسفانه کبد چرب هیچ علامت قطعی‌ای ندارد. فقط استفاده از تجهیزات مخصوص عکس‌برداری از بدن ما را از علت احتمالی بیماری آگاه می‌کند.

۵. کبد چرب باعث چاقی می‌شود یا چاقی باعث کبد چرب؟

خانم دکتر صافی در جواب این پرسش تشریح کردند احتمالش کم است که بدون گرفتاری باچاقییا اضافه‌وزن به کبد چرب مبتلا شویم. چاقی و اضافه‌وزن است که در وهله اول شرایط را برای چربی کبد مساعد می‌کند. در واقع، ابتدا چاق می‌شویم و بعد، زمانی‌که دیگر جایی برای ذخیره چربی در نقاط دیگر بدن وجود نداشته باشد، چربی به کبد و عروق خونی منتقل خواهد شد و به‌مرور، این چربی در بدن ذخیره می‌شود و اگر فکری به حالش نشود، همان‌طور خواهد ماند.

۶. آیا طبع یا مزاج افراد چاقی یا اضافه‌وزن را تشدید می‌کند؟

۷.افرادی که کبد چرب دارند چه خوراکی‌هایی را نباید بخورند؟

• کربوهیدرات تصفیه‌شده یا قندهای ساده؛
• انواع شیرینی‌جات، قند، نبات؛
• نان بدون سبوس؛
• عسل و دسرها؛
• برنج سفید.

۸. زمان و حجم غذاخوردن چه تأثیری بر ابتلا به کبد چرب یا تشدید آن دارد؟

متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی، دکتر سارا صافی تذکر دادند که برای داشتن سبک زندگی سالم ــ و نه‌فقط برای دوری از کبد چرب که برای دوری از انواع ناراحتی‌ها و عارضه‌های دیگری چون فشار خون ــ ابتدا باید به رویه غذاخوردن روزانه اهمیت دهید. شام باید سبک باشد، نه آنکه به‌کلی از خوردن آن صرف‌نظر کنید. بهتر است تا ۳ ساعت قبل از خواب شامتان را خورده باشید.

۹. نوشیدن آب بین غذا یا نوشیدن آب سرد یا داغ چه ارتباطی با کبد چرب دارد؟

به‌گفتۀ خانم دکتر، نوشیدن آب سرد یا ولرم در هیچ شرایطی ایرادی ندارد. حتی برای داشتن زندگی سالم و پیشگیری از ابتلا به کبد چرب یا بهبود آن، باید در طول شبانه‌روز ۸ لیوان آب بنوشیم.

۱۰. رژیم غذایی مناسب زنان باردار و شیرده برای کنترل کبد چرب چیست؟

دکتر صافی توضیح دادند که متأسفانه بسیاری از کسانی که تخصص ندارند زنان باردار را به خوردن بیش‌ازحد تشویق می‌کنند. در واقع، آنها گمان می‌کنند چون حالا مادر و جنین دو نفر حساب می‌شوند، غذای مصرفی‌شان باید بیشتر شود. این باور اشتباه است و در بلندمدت نتایج خوبی ندارد. ممکن است مادر دچار اضافه‌وزن و چاقی شود یا آنکه جنین زودتر، یا با وزن و اندازه بیشتر به دنیا بیاید.

۱۱. سبک زندگی سالم برای پیشگیری از کبد چرب چگونه است؟

بنا به توضیحات خانم دکتر صافی، برای پیشگیری از کبد چرب، بهتر است این ملاحظات و نکات رعایت شوند:

• نوشیدن روزانه ۸ لیوان آب؛
• داشتنبرنامه ورزشیمنظم؛
• پرهیز از خوردن غذاهای پرچرب؛
• مصرف میزان کافی از سبزیجات؛
• پرهیز از خوردن انواع شیرینی‌جات؛
• پرهیز از خوردن کربوهیدرات‌های تصفیه‌نشده.

۱۲. رژیم فستینگ چه تأثیری روی کبد چرب دارد؟

به‌گفتۀ دکتر صافی،رژیم فستینگبرای کاهش وزن و لاغری رژیم خوبی است. البته ایشان تذکر دادند که منظور از «فستینگ» روزه‌داری رایج میان ما ایرانیان نیست؛ چراکه روزه‌داران تقریبا در تمامی روز هیچ‌چیزی نمی‌خورند و از افطار به‌بعد حجم زیادی از خوراکی و شیرینی و غذا وارد بدنشان می‌کنند که اصلا خوب نیست و به‌مرور زمان به بروز کبد چرب و چاقی منجر می‌شود. ایشان افزودند که در رژیم فستینگ اصولی و درست، هدف کاهش میزان کربوهیدرات دریافتی بدن است تا بدن وارد فاز چربی‌سوزی شود.

۱۳. آیا رژیم کتوژنیک و برای بیماران کبد چرب خطرناک است؟

دکتر سارا صافی ضمن ارائه پاسخ منفی، تشریح کردند که بیشتر انواع رژیم‌ها (اعم ازکتوژنیکو فستینگ) اگر به‌طور اصولی و مناسب اجرا شوند برای کبد چرب خوب خواهند بود. ایشان اشاره کردند که هدف از اجرای این دو رژیم کاهش کربوهیدرات و چربی دریافتی در طول روز است که هر دو برای این منظور مناسب و کارآمدند؛ البته اگر درست و اصولی و زیر نظر متخصص انجام گیرند.

۱۴. چه درمان‌هایی با خوراکی‌ها و رژیم غذایی برای این بیماری وجود دارد؟

بنا به توضیحات دکتر سارا صافی، غذاها و خوراکی‌های چرب و شیرین باعث چربی کبد می‌شوند. اگر افراد کبد چرب دارند، باید کاهش وزن را طی روندی منظم دنبال کنند. همچنین ایشان ذکر کردند که کاهش وزن باید به‌‌آرامی انجام گیرد؛ یعنی در طول هفته، حدود ۱ تا ۲ درصد از وزن بدن کاهش یابد، که تقریبا معادل است با ۱ تا ۲ کیلوگرم در هفته.

استفاده از روش‌های سریع برای کاهش وزن را توصیه نمی‌کنیم. این کار به‌مرور زمان باعث تشدید وخامت کبد چرب می‌شود. با صبر و حوصله و به‌آرامی، از خوردن غذاهای نامناسب بپرهیزید و رو به خوراکی سالم مثل سبزیجات بیاورید و همچنین بیشتر به ورزش وپیاده رویبپردازید.

ــ دکتر سارا صافی، متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی

۱۵. آیا طب سنتی کمکی به درمان کبد چرب می‌کند؟

ایشان معتقدند که بنا به توصیه متخصصان، بهتر است کمتر از روش‌های طبی سنتی استفاده شود؛ چون پشتوانه علمی ندارند. به‌گفتۀ دکتر صافی، در صورت استفاده از طب سنتی، نه‌تنها امکان دارد کبد چرب درمان نشود، بلکه شاید پای ناراحتی‌های دیگری نیز به میان بیاید.

و در آخر

امیدواریم از خواندن این مطلب لذت برده باشید و برایتان مفید بوده باشد. می‌توانید نظرات، ابهامات و سؤالات‌تان را در قسمت «ارسال دیدگاه» برای ما بفرستید.

برای آشنایی بیشتر با فعالیت‌های دکتر سارا صافی، پاسخ به سؤالات در زمینه تغذیه و رژیم درمانی، مشاوره رایگان و نیز دریافت برنامه غذایی می‌توانید بهصفحه اینستاگرام دکتر صافییاوبسایت دکتر صافیمراجعه کنید.

همچنین اگر این مقاله برایتان مفید بود، خوش‌حال می‌شویم آن را برای نزدیکان و دوستانتان نیز ارسال کنید.