کتاب های علمی مخاطبان خاص خود را دارند. این دسته از مخاطبان همیشه دنبال کشف رازهای جهان هستی هستند؛ جهان چگونه به وجود آمده است؟ در فضا چه می‌گذرد؟ دنیای زیر آب چگونه است؟ کتاب‌های علمی برای این گروه نه فقط سرگرمی که چیزی جدی و مهم‌ هستند. اگر از عاشقان دنیای چراها و چگونه‌های جهان هستید، معرفی کتاب امروز برای شماست تا با بهترین کتاب های علمی جهان آشنا شوید.

۱.نقطه آبی کم‌رنگ؛ چشم‌اندازی از آینده بشر در فضا

سفر به دنیای ناشناخته‌ها و کشف رمز و راز سرزمین‌های ناآشنا همواره از دغدغه‌های بشر بوده است. حالا که زمین نقطه‌ای ناشناخته‌ ندارد که انسان از آن سر درنیاورده باشد، چه جایی بهتر از فضا و کهکشان‌ها که ظاهرا برای اکتشاف و جست‌وجو منبعی بی‌نهایت هستند؟ کارل ادوارد سیگن، پروفسور اخترشناسی و علوم فضایی و یکی از مشاوران ناسا، در این کتاب درباره وضعیت کره زمین، کهکشان‌ها، سیاره‌ها و آینده احتمالی فضا می‌گوید. نام این کتاب از تصویر ثبت‌شده‌ زمین از فضا گرفته شده است، چراکه زمین از فضا به‌شکل یک نقطه آبی کم‌رنگ دیده می‌شود. پروفسور سیگن درباره هدفش از نوشتن این کتاب می‌گوید: «موضوع کتاب این است که در دنیاهای دیگر، چه‌ چیزی در انتظار ماست. آن دنیاها درباره خودمان به ما چه خواهند گفت؟ اصلاً با درنظرگرفتن مشکلات اساسی که گونه ما با آن مواجه است، آیا عاقلانه است که به آن دنیاها برویم؟»

به‌ نظر می‌رسد که روی خشکی‌های زمین، دیگر جایی برای کاوش باقی نمانده است. کاوشگران قربانی موفقیت خود شده‌اند و اکنون خانه‌نشین‌اند.

۲. گودل، اشر، باخ

پروفسور هوفشتاتر در این کتاب پرمحتوا و تا حدی سخت‌خوان، دست به کار شگفت‌انگیزی زده است. او می‌خواهد با تحلیل آثار بزرگانی مانند گودل، اشر و باخ پُلی میان ذهن‌های این سه نابغه ایجاد کند. او اعتقاد دارد که هسته مرکزیموسیقیباخ، ریاضیات گودل و طراحی‌های اشر چیزی مشترک است. آنچه این کتاب پرمغز را جذاب‌تر می‌کند طنازی و بازی‌ با کلمات نویسنده است که خیلی ذهن مخاطب را درگیر می‌کند.

آیا نباید معناهایی که انسان تصمیم می‌گیرد به رشته‌های ساخته شده از نمادهای بی‌معنا نسبت دهد به‌کلی بدون پیامد باشند؟

۳. تاریخچه تقریبا همه‌چیز

جهانی که در آن زندگی می‌کنیم پر از شگفتی‌هایی است که بسیاری از آنها را نمی‌دانیم. بیل برایسن در این کتاب سراغ شگفتی‌های پنهان در جهان هستی رفته است و پاسخ‌هایش را به‌زبانی ساده و بیانی جذاب نوشته است. تنوع مطالب علمی مطرح‌شده در این کتاب و همچنین توضیح آنها به‌زبان ساده باعث شده است که تعداد زیادی از افراد مخاطب این کتاب باشند، از جمله مردم عادی. اگر ذهن شما همیشه درگیر سؤالاتی درباره جهان هستی است و از خواندن کتاب‌های تخصصی و علمی فراری هستید، این کتاب مناسب شماست تا به پرسش‌هایتان به‌زبانی ساده پاسخ دهد. این اثر با توجه به زبان ساده‌اش می‌تواند یکی از بهترین کتاب‌های علمی برای نوجوانان هم باشد.

برای آنکه بتوانی اینجا باشی، تریلیون‌ها اتم سرگردان مجبور بوده‌اند به‌روش‌هایی حیرت‌انگیز و سرشار از لطف و محبت یک جا گرد هم آیند تا تو آفریده شوی. چنین گردآمدنی به‌قدری اختصاصی و یگانه است که پیش از این هیچ‌گاه کوششی برای تحققش به عمل نیامده است و فقط همین یک بار موجودیتش به حقیقت پیوسته است.

۴. سرگذشت شگفت‌انگیز حیات روی زمین

این اثر یکی از بهترین کتاب های علمی حوزه زیست‌شناسی است که نظریه تکامل داروین را از جنبه‌های زمین‌شناسی، جانورشناسی، گیاه‌شناسی و فسیل‌شناسی بررسی می‌کند. داوکینز تکامل در جهان هستی را با شواهد علمی تحلیل و بررسی می‌کند. اگر از علاقه‌مندان به علم زیست‌شناسی هستید یا پیگیر مطالعات نظریه تکامل، این اثر برای شماست تا از زوایای مختلفی به این نظریه نگاه کنید.

اگر بهبود دندان‌های موش با انتخاب طبیعی این‌قدر آسان است، پس چرا در درجه اول انتخاب طبیعی ظاهرا چنین کار ضعیفی را انجام داده است؟ به‌یقین پوسیدگی دندان هیچ فایده‌ای ندارد. اگر انتخاب طبیعی می‌تواند آن را کاهش بدهد، پس چرا انتخاب طبیعی همین کار را مدت‌ها قبل انجام نداده است؟

۵. تاریخچه مختصر زمان از بهترین کتاب های علمی

استیون هاوکینگ، فیزیک‌دان معروف انگلیسی، را با نظریه‌های خاصش درباره جهان هستی و وجود خداوند می‌شناسیم. فعالیت او در زمینه فیزیک به‌رغم محدودیت‌های جسمی‌اش شگفت‌انگیز است و از او الگویی برای بسیاری از آدم‌ها ساخته است تا برای زندگی و رسیدن به آرزوهایشان بجنگند. هاوکینگ در سال ۱۹۸۸ کتاب تاریخچه زمان را برای مخاطب عام و کمتر مطلع از فیزیک نوشت. کتاب مفاهیم اساسی مانند فضا و زمان را به‌زبانی ساده توضیح می‌دهد و پس از تعریف‌های اولیه، انفجار بزرگ یا همان بیگ‌بنگ را شرح می‌دهد و سپس بحث سیاه‌چاله‌ها مطرح می‌کند. می‌توان گفت هاوکینگ در این کتاب دنبال پاسخ این پرسش است: «جهان از کجا آمده و به کجا می‌رود؟»

اینشتین هیچ‌وقت نپذیرفت که شانس بر جهان هستی حاکم است؛ عقاید انیشتین در این باره در این جمله معروفش خلاصه شده است: «خدا تاس نمی‌ریزد.»

۶. تفکر، سریع و کند

دنیل کانمن روان‌شناس آمریکایی و برنده نوبل اقتصاد در سال ۲۰۰۲ است. او در این کتاب ذهن انسان را در مواجهه با رویدادهای مختلف بررسی می‌کند. کانمن اعتقاد دارد که انسان در تصمیم‌گیری‌ها یا سریع و شهودی عمل می‌کند که تابع احساسات است یا کندتر و منقطی‌تر. مطالعات و بحث‌های این کتاب بیشتر مختص بخش شهودی‌عاطفی ذهن انسان است و نشان می‌دهد انسان‌ها تحت‌تأثیر این حالت چطور به مسائل مختلف واکنش نشان می‌دهند. خواندن این کتاب بیشتر آگاهمان می‌کند که چه هستیم و ما را با خطاهای شناختی انسان آشنا می‌کند. این کتاب نه‌تنهای از بهترین کتاب های علمی، بلکه یکی ازبهترین کتاب‌ها برای بهبود مهارت تصمیم‌گیریاست.

روش قابل‌اتکا برای وادارکردن افراد به پذیرش مسائل نادرست، تکرار دائمی آنهاست زیرا مفهوم آشنایی به‌راحتی از حقیقت تمییز داده نمی‌شود. نهاد‌ها و بازاریاب‌های تمامیت‌طلب همیشه از این حقیقت آگاه بوده‌اند.

۷. اسلحه، میکروب‌ها و فولاد

جرد دایمون، استاد جغرافیا و فیزیولوژی دانشگاه کالیفرنیا، در این کتاب نگاهی نو به جهان مدرن دارد. او از دریچهٔ تأثیرات عوامل جغرافیایی وزیست محیطیبه جهان ما می‌نگرد. دایمون بررسی می‌کند که تغذیه و مکان زندگی گذشتگان ما چگونه بر سرنوشت آنها تأثیر گذاشته است. دایمون پس از بررسی گذشتگان، مشغول پیش‌بینی آینده جهان مدرن می‌شود. کتاب «اسلحه، میکروب‌ها و فولاد» برندهجایزه ادبی معتبرپولیتزر سال ۱۹۹۸ شده است.

با ظهور جوامع خان‌سالار در حدود هفت‌هزار و پانصد سال پیش، مردم مجبور شدند برای اولین بار در تاریخ یاد بگیرند که چگونه بدون تلاش برای کشتن غریبه‌ها، عادی و مداوم با آنها مواجه شوند.

۸. جهان در پوست گردو

کتاب جهان در پوست گردو سال ۲۰۰۱ منتشر شد. موضوع آن هم زمینه مطالعاتی هاوکینگ، یعنی فیزیک است. او در این کتاب به‌طور ویژه درباره مکانیک کوانتومی و نظریه ریسمان نوشته است. بسیاری این کتاب را ادامه کتاب قبلی هاوکینگ، یعنی «تاریخچه زمان» می‌دانند. اگر از علاقه‌مندان به نظریه‌های هاوکینگ هستید یا کتاب تاریخچه زمان او برایتان جالب بوده است، پس مطالعه این اثر نیز برایتان جالب خواهد بود. این کتاب هم مانند سایر آثار هاوکینگ برای مخاطب عام نوشته شده است. بنابراین اگر زیاد با مباحث فیزیک آشنایی ندارید، نگران نباشید.

تئوری نسبیت عام اینیشتین زمان و فضا را از پس‌زمینه‌ای منفعل که رویدادها در آن به وقوع می‌پیوندند به کنشگری فعال در سازوکارهای جهان تبدیل کرد. این امر منجر به مشکلی بزرگ شد که در خط مقدم مشکلات فیزیک در قرن بیست‌ویکم باقی می‌ماند. جهان آکنده از ماده است و ماده فضا را چنان تاب می‌دهد که اجرام روی یکدیگر سقوط می‌کنند.

۹. ساعت‌ساز نابینا

ریچارد داوکینز، رفتارشناس و زیست‌شناس انگلیسی، از طرف‌داران نظریه داروین است. او در این اثر نظریه فرگشت را بیان می‌کند و طی ۱۱ فصل دلایل خود را ارئه می‌دهد. نظریه فرگشت بیان می‌کند: «تمام جانداران با همه تنوعی که دارند، از نیایی مشترکپدیدار گشته‌اندکه حدود ۳٫۵ تا ۳٫۸میلیارد سال پیش می‌زیسته.» نویسنده عنوان جالب‌توجه کتاب را از مثالی درباره برهان نظم ویلیام پالی گرفته است. ویلیام پالی کشیشی بود که در قرن ۱۸ برهان نظم، یکی از مهم‌ترین برهان‌های وجود خدا، را مطرح کرد. چه با نظریه فرگشت موافق باشید و چه در دسته مخالفان قرار داشته باشید، مطالعه این اثر می‌تواند اطلاعات جامعی درباره این نظریه در اختیار شما بگذارد.

تکامل هدفی بلندمدت ندارد. نه مقصدی در دوردست‌ها هست و نه بلوغی غایی که به‌عنوان معیاری برای انتخاب به کار گرفته شود؛ اگرچه غرور انسان عاشق این تصور پوچ و مضحک است که گونه ما هدف نهایی تکامل بوده است.

۱۰. جهان زیبا

برایان گرین، فیزیک‌دان آمریکایی، در این کتاب به شرح کامل و با جزئیات نظریه ریسمان می‌پردازد. او در ابتدای کتاب بحث خود را با توضیحی درباره نظریه نسبیت عام و خاصاینشتینآغاز می‌کند و در ادامه توضیح می‌دهد که نظریه ریسمان چگونه مشکلات نظریه عام را حل می‌کند. اگر از علاقه‌مندان به مباحث فیزیک باشید، این کتاب با بیان ساده‌اش شما را میخکوب می‌کند و دید وسیع‌تری از این جهان به شما می‌دهد.

بر کسی پوشیده نیست که دانشمند و مردم با هم پیوندی دارند. اغلب پنداشته می‌شود این پیوند یک‌سویه است: دانشمند می‌فهمد و در میان می‌گذارد. اما اگر به واقع چنین بود، آموزش و فهمیدن چه جایگاهی می‌داشت؟ دانشمند خواهان حفظ این پیوند است، چون به تأثیر متقابل فرهنگ و دانش آگاهی دارد و علاقه‌مند است پرسش‌های برآمده از فرهنگ و سنت را با نگاهی نو پاسخ بدهد و افقی تازه بگشاید.

شما بگویید

در معرفی کتاب امروز فهرستی از بهترین کتاب های علمی جهان را معرفی کردیم که باید خواندشان. شما هم کتاب‌های علمی می‌خوانید؟ به‌نظرتان نام کدام‌یک از بهترین کتاب‌های علمی جهان در فهرست ما خالی است؟