تیتربرتر؛ هموروئیدهابالشتک هاى عروقى طبیعى هستند که در ناحیه مجرای مقعدى در چهار سانتى مترى انتهاى روده بزرگ (راست روده) قرار دارند.

این بالشتک‌ها در دو قسمت داخل و خارج مجرای مقعد قرار دارند که به آن هموروئیدهاى داخلى و خارجى مى‌گویند.

معرفی هموروئید و شقاق

بَواسیر یا هِموروئید،به گشاد شدن رگ‌های وریدی در مجرای مقعدی می‌گویند که به کنترل مدفوع کمک می‌کنند.آن‌ها زمانی‌که متورم یا ملتهب می‌شوند «بیمارگونه» یا همان بواسیرمی‌شوند. آن‌ها در حالت فیزیولوژیک خود مانند بالشتکی مرکب از مجرای سیاهرگی و بافت همبند عمل می‌کنند.

علائم بواسیر بستگی به نوع آن دارد. بواسیر داخلی معمولاً همراه با خونریزی مقعدی بی‌درد است، امابواسیرخارجی ممکن است علائم کمتری داشته‌باشد یا اگر ترومبوز باشد همراه با درد و تورم در ناحیه مقعد خواهد بود. بسیاری از مردم به اشتباه هرنوع علامت رخ‌داده در اطراف منطقه مقعدی-راست روده‌ای را «بواسیر» می‌دانند و دلایل جدی این علائم را نادیده می‌گیرند.اگرچه علت اصلی بواسیر ناشناخته است، تعدادی از عوامل که باعث بالا رفتن فشار درون شکمی می‌شوند، به‌ویژه یبوست، نقش اصلی را در رشد آن دارند.

درمان اولیه برای بیماری خفیف یا متوسط شامل افزایش دریافت فیبر، مایعات از راه دهان برای حفظ جذب آب، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی برای تسکین درد و استراحت می‌باشد. ممکن است در صورت بروز علائم شدید یا بهبود نیافتن با استفاده از مدیریت بیماری، برخی روش‌های فرعی انجام شوند. عمل جراحی برای کسانی انجام می‌شود که پس از این مراحل هم بهبود نمی‌یابند. حدود نیمی از مردم در مرحله‌ای از زندگی خود ممکن است دچار برخی از عوارض بواسیر شوند. نتایج معمولاً رضایت‌بخش است.

بواسیر شایعترین بیماری مقعد است. احتمالاً نیمی از افراد تا سن پنجاه سال، به بواسیر دچارمی‌شوند. بواسیرها ناشی از گرفتاری سیاهرگ‌های ناحیه مقعدی هستند. اگر به هر علتی، فشار بیش از حد به پایین راست روده (رکتوم) و ناحیه مقعدی وارد شود، به‌طور غیرطبیعی این سیاهرگ‌ها متورم می‌شوند.

فشار زیاد، ممکن است به علت وارد آمدن فشار مکرر به سیاهرگ‌های مقعد یا راست روده عوامل افزایش دهنده خطر، رژیم غذایی بدون فیبر، نشستن یا ایستادن به مدت‌طولانی، چاقی، یبوست، کم‌شدن توان عضلانی در سنین بالا، جراحی راست روده یا پارگی مجرای تناسلی به هنگام زایمان و دوختن آن، بیماری کبدی، سرطان روده بزرگ، سکس مقعدی، بالا بردن فشار خون در سیستم سیاهرگی دستگاه گوارش باشد.

بواسیرهای خارجی به صورت توده نرم و متورم یا توده سفت در اطراف ناحیه مقعدی ظاهر می‌شوند بواسیرهای داخلی در داخل کانال مقعدی ایجاد می‌شوند.

هموروئیدها اندام‌های طبیعی این ناحیه هستند، اما در اثر زور زدن به دنبال یبوست مزاج و یا اسهال پرخون و متورم می‌شوند.

در صورت تکرار یبوست و زور زدن موقع اجابت مزاج این بالشتک هاى عروقى متورم، زخمی و دچار پارگى می‌شوند و خونریزى و بیرون زدگى و گاهی درد به هنگام اجابت مزاج به وجود می‌‌آید.

انواع هموروئید

هموروئیدهاى داخلى از نظر شدت علائم به چهار درجه تقسیم مى شوند:

• درجه اول: خونریزى بدون بیرون زدگى.
• درجه دوم: خونریزى همراه بیرون زدگى که خودبه خود جا مى‌رود.
• درجه سوم: خونریزى به همراه بیرون زدگى که با دست جا مى‌رود.
• درجه چهارم: خونریزى به همراه بیرون زدگى که با دست جا نمى‌رود.

هموروئیدهاى خارجى معمولاً به صورت یک برجستگى خارجى در بیرون ناحیه مقعد قرار داشته و اکثراً با درد و تورم همراه هستند.

علل ایجاد هموروئید

علت واقعى هموروئید مشخص نیست. ولیکن عوامل مهم و موثر در بروز آن عبارتند از:

یبوست مزمن.
اسهال مزمن.
زور زدن موقع اجابت مزاج.
نشستن طولانى مدت در توالت.
افزایش سن.
عوامل ارثى.
حاملگى.
تحرک کم.
مصرف غذاهاى کم فیبر و عدم استفاده از میوه و سبزی.

علایم و نشانه هاى هموروئید

خونریزى: اولین و شایع ترین علامت خونریزى است. خونریزى هنگام اجابت مزاج است که پس از دفع مدفوع سفت ایجاد مى شود و به صورت خون روشن و تازه روى کاسه توالت مى‌چکد.

وضعیت آن طورى است که اکثراً پس از مدفوع است و به عبارتى از مدفوع جدا است. افراد بایستى متوجه باشند که اگر خون مخلوط با مدفوع باشد، بایستى به سایر عوامل مثل سرطان‌ها، پولیپ‌ها و کولیت ها مشکوک شده و حتماً بررسى کامل روده بزرگ (کولون) توسط جراح انجام شود.

خروج توده (بیرون زدگى): گاهی بالشتک‌هاى هموروئیدى از مقعد خارج می‌شوند که یا خود به خود جا رفته و یا براى جااندازى نیاز به دستکارى دارند.

و گاهى آنقدر وسیع هستند که قابل جااندازى نیستند و بایستى فورا به جراح مراجعه شود.

درد: سومین علامت درد است که در هموروئیدهاى درجه سوم، چهارم عارضه‌دارشده و یا هموروئیدهاى خارجى و مخلوط بروز مى‌کند.

داروی درمان هموروئید

اصولاً براى برطرف کردن علایم هموروئید با توجه به نوع و تشخیص پزشک متخصص در این رشته چندین روش درمانى وجود دارد.

درمان‌های طبى: که معمولاً براى هموروئیدهاى خفیف درجه اول و یا دوم توصیه مى‌شود که عبارت است از کنترل یبوست به وسیله مصرف رژیم غذایى پر فیبر یعنی میوه‌ها و سبزی‌هایی مانند کاهو، آلو، انجیر، نان سبوس دار، اصلاح عادت اجابت مزاج، استفاده از پمادهاى ضد هموروئید و استفاده از ملین‌ها و لگن آب گرم.

درمان های طبیعی

هموروئید یا بواسیر هنگامی رخ می‌دهد که وریدها در انتهای راست روده متورم و دردناک می‌شوند

علائم ممکن است شامل توده های دردناک در نزدیک مقعد، یا خون ریزی پس از اجابت مزاج باشد.

برای کمک به تسکین درد و بهبودی بواسیر این توصیه‌هار را به کار ببندبد:

در لگن آب گرم بنشینید.
از بسته‌های یخ بر روی موضع برای کاهش تورم استفاده کنید.
از مسکن‌های معمول برای تخفیف درد استفاده کنید.
از کرم حاوی هاماملیس یا کرم هیدروکورتیزون برای رفع درد و خارش استفاده کنید.
قبل از استفاده از دارو‌های ضدهموروئید باید با دکترتان صحبت کنید.

درمان هاى جراحی و سایر روش‌ها: در صورتی که درون هموروئید خارجی لخته تشکیل شود، پزشک شما ممکن است درمان جراحی برای برداشتن هموروئید را توصیه کند.

در موارد خونریزی‌های مکرر یا هموروئیدهای پیشرفته دردناک نیز ممکن است جراحی برای برداشتن هموروئید یا استفاده از شیوه‌های سرپایی مانند کوتر کردن (سوزاندن با جریان برق)، منجمد کردن، بستن هموروئید با حلقه لاستیکی توصیه شود.

گردآرونده:علی اکبر رضایی