به گزارشتیتربرتر؛اپیدمی کووید ۱۹و بحران اقتصادی ناشی از آن منجر به بروز برخی تحولات درفضای کسب‌وکاررو شیوه اشتغال کارکنان شده است که از آن جمله می‌توان به افزایش نقش‌آفرینی زنان دراقتصاد، گسترش پدیده دورکاری، کاهش هزینه‌ برخی کسب و کارها و جابجایی نیروی کار میان صنایع مختلف اشاره کرد.

نقش کلیدی زنان در اقتصاد خانواده

خانواده به‌عنوان واحد کوچکی از اجتماع در پیشرفت و توسعه فرهنگی جامعه نقش اول را دارد و حتی در توسعه و رشد اقتصادی جامعه نیز نقش اساسی ایفا می‌کند تا جایی که میزان، چگونگی و نوع حضور زن در عملکرد و چرخه‌های اقتصاد کشور تأثیرگذار است.

خانواده در مصرف تابع زن خانواده است وزنان در اقتصاد خانوادهبسیار مؤثرتر از مردان عمل می‌کنند تا آنجا که مقام معظم رهبری پیرامون حضور زنان در عرصه اقتصاد، چنین تأکیددارند که اقتصاد خانواده به معنای چگونگی سامان‌دهی مالیِ منابع خانه است؛ زنان بدون مناقشه در این سازمان‌دهی و مدیریت اقتصادی نقش کلیدی دارند و با مدیریت صحیح آنان، توازن بین تولید و مصرف فراهم می‌آید و با برنامه‌ریزی و اجرای صحیح آن، رشد و توسعه اقتصاد خانواده محقق می‌شود.

به‌راستی‌کهنقش زنانبه‌عنوان مدیرانفرهنگ اقتصادی خانوادهمهم و کلیدی است و نباید در مدیریت اقتصادی خانواده این نقش فراموش و یا کمرنگ دیده شود.

بررسی نقش زنان در مدیریت اقتصاد خانواده

در این میانبررسی نقش زنان در مدیریت اقتصاد خانوادهبا توجه به شرایط ویژه اقتصادی و البته وضعیت درگیری با شیوع ویروس کرونا بسیار مهم است. چرا که در وضعیت کنونی که شیوع ویروس کرونا و تحریم‌های اقتصادی اثراتی را بر بدنه اقتصادی خانواده‌ها وارد کرده باید مدیریت اقتصاد خانواده را پیش بگیریم.

نقش زنانرا در مدیریت اقتصاد خانواده باید جدی بگیریم. مدیریت خانواده و چارچوب آن بر عهده زنان است چراکه آن‌ها هستند که بهتر می‌توانند تخصیص منابع را در چارچوب خانواده ایجاد کنند.

بنابر نظر تحلیلگران زنان حتی اگرخانه‌دارهم باشند ودرآمد اقتصادینداشته باشند درمدیریت اقتصادی خانوادهنقش مهمی دارند چراکه این زنان هستند که مدیریت الگوی مصرف را در خانواده بر عهده‌دارند و مشکلات و نیازهای خانواده را می‌دانند، بدین ترتیب، نقش آن‌ها در مدیریت اقتصادی خانواده بسیار پررنگ است.

در این وضعیت، نیاز است تا خانواده‌هاصرفه‌جویی اقتصادیرا پیش بگیرند بدین ترتیب بانوان می‌توانند هم درزمینهٔ صرفه‌جویی وارد کار شوند و هم پس‌انداز را در قالب انضباط مالی وارد فضای خانواده سازند.

بر این اساس می توان گفت بانوان می‌توانند با ورود به این عرصه، بهبهبود وضعیت اقتصادی خانوادهکمک کنند و با مدیریت بودجه و تقویت اقتصادی خانواده نقش بسزایی را ایفا کنند.

در وضعیت کنونی که از یک‌سو شرایط خاص اقتصادی و از سویی دیگرشیوع ویروسکروناو اثرات آن بر بدنه درآمدها را شاهد هستیم، نیاز است تافرهنگ پس‌انداز،انضباط مالی،صرفه‌جوییواصلاح الگوی مصرفبار دیگر در فضای خانواده‌ها تجلی یابد؛ موضوعی که تنها توسط زنان می‌تواند در درون خانواده‌ها نهادینه‌شده و به نسل‌های آینده نیز آموخته شود و حتی در قالب مشاغل خانگی، درآمدهایی را به درون خانواده بازگرداند.

پرواضح است که نقش زنان به‌عنوان پرچم‌دار اقتصاد قابل‌تأمل است و اگر احساس وظیفه حفظ سرمایه‌های کشور در زنان ایجاد شود این امر خودبه‌خود عاملی برای ایجاد الگوی مناسب مصرف برای نسل‌های بعدی خواهد بود.

نقش اساسی زنان در مهار همه گیری کرونا

ویروس کرونانه تنها به لحاظ اهمیت حفظ جان و سلامت جسم بر مسائل پزشکی اثرگذار بوده بلکه تمام جوانب سیاسی اقتصادی بشری را موردتهدید قرار داده و جهان را به مکانی ناعادلانه‌تر تبدیل کرده است. ظهور ویروس نوظهور کرونا به دلیل ماهیت ناشناخته و مرموز خود، در کنار آثار و تبعات بسیاری که در همه عرصه های زندگی انسان بر جای گذاشت، اجتماعات بشری را ناگزیر از سازگاری با شرایط جدید زندگی کرد.

با این وجود، ورود این میهمان ناخوانده و ناشناس به صحنه زندگی انسانها که حتی جامعه علمی و کادر پزشکی و درمانی و مقامات کشورها نیز در مهار آن و یافتن درمانی قطعی برای آن مستأصل شده‌اند، هراس و استرس مقابله با آن را نیز در میان انسان‌ها پراکند. ترسی که در برخی موارد حتی به شکل فوبیا و توهمی، خود عاملی در جهت تشدید ابتلا به بیماری محسوب می‌شود.

بنابراین در وهله اول برایپیشگیریو همچنیندرمان، باید با نگاهی واقع‌نگر با حفظ روحیه این استرس را کاهش داد و با تامین بهداشت روانی افراد، آنها را بهرعایت پروتکل‌های بهداشتیترغیب کرد.

در این میان،زنانبا وجود احساسات و هیجانات لطیف خود نشان داده اند که در برابر شرایط بحرانی مقاوم‌تر بوده و با مسئولیت‌پذیری مضاعف به دنبال راهکارهای مناسب برای حل مسائل دشوار برمی‌آیند.

البته باید توجه داشت که زنان با تقبل مسئولیت های مضاعف تری، بیشتر از همه درمعرض این اضطرابها قرار داشته اند و باید با قبول این واقعیت، بیشترین مسئولیتسبک جدید زندگیرا در دوره همه گیری بر عهده گیرند. زنان علاوه بر مسئولیت های چندگانه کارهای خانه، تربیت و مراقبت از فرزندان و اعضای خانواده که در روزگار معاصر با کارهای بیرون از منزل نیز بار بزرگتری از زندگی را بر دوش می کشند، به دلیلپیامدهای اجتماعیحاصل از تدابیر قرنطینه، با دشواری های بیشتری مواجه شده اند که نیازمند توجه و برنامه ریزی دقیق بوده است.

این موضوع به ویژه باتعطیلی مدارسو تقبل وظایف دیگر از جمله توجه بیشتر به تحصیلات فرزندان و گذران اوقات حضور آنها در منزل، اهمیت بیشتری پیدا کرده است.

اما زنان به دلیل جایگاه ویژه ای که در مسائل تربیتی و مراقبتی خانواده و اجتماع دارند، مانند دیگر مسائل مرتبط، در چنین موقعیت‌هایی نیز معمولاً انتظارات بیشتری از خود پیدا می‌کنند، زیرا به نظر می‌رسد که بعنوان یکی ازارکان اصلی خانهباید بتوانند شرایط مساعدتری را فراهم نمایند و شاید بارها از خود بپرسند که در این لحظه بهتر است چه کاری انجام دهم. آنچه اهمیت دارد این است که زنان به اقتضای شرایط می‌خواهند سهم خود در مهار بحران را به خوبی انجام دهند.

زنانبا وجود تحمل شرایط ناعادلانه و دشواری‌های بسیار، ثابت کردند که در برابرویروس کرونانیز عملکردی موثر داشته اند. تقریباً تمامی تحلیل‌گران متفق القولند که در میان دولت‌های با رویکرد منطقی‌تر و عقلانی‌تر نسبت به این بحران، تعداد چشمگیری از زنان در رأس آنها وجود داشته‌اند.

در حالی که در رویکردی متفاوت بسیاری از رهبران جهان که بحرانی بودن این شرایط را در میان افکار عمومی کوچک می نمودند، تنها پس از آنکه مدتی از شیوع بیماری گذشته بود، شروع به اقدامات جدی و سختگیرانه در جهت مقابله با آن نمودند.

دلیل اثربخشی رهبری زنان در مبارزه با کرونا

زنان موفق دریافته اند که اولین قدم مثبت برای مقابله با این بیماری منحوس، خویشتنداری و مدیریت بر احساسات خود است. چرا که از این طریق قادر به مدیریت استرس و بحران در خانواده خواهند بود و به دنبال آن از ایجاد ضعف در خانواده و بالطبع در جامعه جلوگیری خواهند کرد.
زنان با ایجاد فضایی بانشاط و آرام، علاوه بر تامین بهداشت جسمی خود و اعضای خانواده، بهداشت روانی و آرامش موردنیاز را در دوره کرونا برای خانواده به ارمغان آوردند. بنابراین زنان نشان داده اند که با مدیریت صحیح فضای خانواده می توانند در مدیریت جامعه و کاهش اضطراب های ناشی از این بیماری نوظهور نقشی برجسته ایفا کنند.

زنان نه تنها از مهارت ها و تجارب و دانش خود برای بهتر کردن اوضاع استفاده کردند بلکه بسیاری از این مهارت ها را به فرزندان خود نیز منتقل نمودند به طوری که شاید در مواقع عادی فرصت کافی برای انجام این فعالیت ها برای مادران و فرزندان فراهم نمی‌شد.

بنابراین علیرغم این وضعیت مبهم و دشواریهای ناشی از آن،اثربخشی رهبری زنان در برابر ویروس کروناکاملاً اثبات شده است. همه تجزیه و تحلیل ها همزمان نشان می دهد در میان دولتهایی که با ابعاد بیشتری بابحران ویروس کروناروبرو بوده اند، تعداد بیشتری از زنان مسئول وجود داشته اند.

برخی مطالعات نشان داده مردان بیش از زنان در اثر ابتلا به کرونا جان خود را از دست می‌دهند.سیستم ایمنی قوی‌تر زناننسبت به مردان می‌تواند یکی از دلایل اصلی این موضوع باشد.

موضوع اثبات شده درباره مردان این است که آنها تمایلی به انجام مراقبت های بهداشتی ندارند و تا حد امکان آنها را به تأخیر می‌اندازند، علائم بیماری را نادیده می‌گیرند یا آنها را رد می‌کنند. دیوید ایزل روانشناس می‌گوید: بسیاری از مردان مراقبت از خود را پذیرش ضعف می‌دانند و این منجر به نادیده گرفتن علائم قابل فهم نه تنها در مورد کرونا بلکه هر بیماری تهدیدکننده زندگی می‌شود.

نویسنده:الهام خلیلی خو