انواع صنایع دستی ایران

با مشاهده زیبایی و تاریخ باستانی تمدن ایرانی، ایران بزرگ در صنایع دستی‌های متنوع خود، به عنوان یکی از کشورهای قدیمی، صنایعی باشکوه و هیجان بر انگیز را به تمامی مردمان جهان عرضه می‌کند. ایران با توجه به تمدن بسیار قدیمی، فرهنگ غنی و موقعیت جغرافیایی، نقش مهمی در دنیای هنر و صنایع دارد. گردشگران هنگام سفر با سوغات‌های فراوان و جذاب روبرو می‌شوند و به سختی می‌توانند در برابر آنها مقاومت کنند. با گشتن به دنبال محصولاتی با کیفیت عالی، این آثار هنری منحصر به فرد است که عمدتا در بازار شهر یافت می‌شود که معمولا بهترین مکان برای شروع خرید صنایع دستی ایران است.

در شهرهای اصلی اصفهان، تبریز و شیراز که بازدید از گردشگران خارجی بیشتر است، کالاها بیشتر و جذاب‌تر هستند. هر بخش از ایران برای محصولات خاص تخصصی است که دانستن آنها برای دستیابی به قیمت مناسب ضروری می‌باشد. ایران در زمینه‌های مختلف از جمله بافندگی، معماری، نقاشی، سفالگری، خوشنویسی، فلزکاری و سنگ‌تراشی، ایران را به یکی از ثروتمندترین مکان‌های عرضه هنرهای دستی و صنایع دستی در تاریخ جهان تبدیل کرده است.

توضیح مختصری در مورد برخی از محبوب‌ترین آن‌ها به شرح زیر است: بافت تابلو فرش و فرش ایران که حدود 2500 سال گذشته تا به حل وجود داشته است، یکی از هنرهای مرسوم در این کشور است. هنر فرش بافته شده در فرهنگ و آداب و رسوم مردم ایران ریشه دارد و شامل الگوهای مخلوط شگفت انگیز مشابه باغ‌های ایرانی است. این فرش‌ها معمولا پر از گیاهان، پرندگان و جانوران با تعداد زیادی رنگ از گل‌های وحشی هستند. فرش ایرانی به طور سنتی از مواد طبیعی در طول چند ماه ساخته شده است. الگوها و طرح‌های این دست بافته‌ها با برخی از تغییرات در بافت و تعداد گره در فرش‌هایی مانند گبه و گلیم متفاوت است و به شرایط و مکان بافت این فرش‌ها بستگی دارد. ایران بیشترین میزان تولید فرش دستباف در سراسر جهان را به خود اختصاص داده است و فرش‌ها و دست بافته‌های آن شگفت انگیز‌ترین طرح‌ها را از نظر طراحی و رنگ در مقایسه با سایر محصولات مشابه دارند.

جواهرات ظریف و دقیق خاتمکاری که معمولا در زمان صفویه ساخته شده اند، از محبوبیت زیادی برخوردار بوده و هستند. هنر نازک سازی شامل تولید الگوهای پوشش (به طور کلی ستاره ای شکل) با چوب نازک چوب (آبنوس، تیک، نارنجی، گل رز)، برنج (برای قطعات طلایی) و استخوان شتر (برای قطعات سفید) می‌باشد. بسیاری از اشیا مانند جواهرات و جعبه‌های آنها، شطرنج، میز، فریم‌ها عینک و یا برخی از آلات موسیقی را با هنر نارک کاری مزین نمود. هنر زیبای خاتم نیز می‌تواند در مینیاتورهای ایرانی مورد استفاده قرار گیرد و کار هنری جذاب تری را به بازار جهان ارائه دهد. این صنایع هنوز هم انجام شده و عمدتا در شهر تاریخی اصفهان یافت می‌شوند. کار مینا در تهیه و تولید ظروف فلزی و بهداشتی به کار رفته و جنبه تزئینی دارد. کار مینا (میناکاری) و هنر تزئین فلزات رنگارنگ و پخته شده، آثاری شایان ستایش در اصفهان است که برای مدت‌های طولانی، دستبندهای نقاشی و حکاکی‌های فلزی توجه فراوانی را به خود جلب کرده اند.

این اثر در سراسر جهان به شرح زیر است: نقاشی مینا، مینای شطرنجی و مینای حفره ای. وجود ظروف و مواد انعطاف پذیر برجسته به سلسله سلجوقی، صفوی و زند با تکیه بر اسناد تاریخی بر می‌گردد. بیشتر این آثار زیبا و ماندگار مربوط به گذشته و متعلق به سلسله قاجار در طول سال‌های 1810 تا 1890 هستند. از آن دوران النگو، جعبه‌های کار شده، سر لوله‌های آب، گلدان و ظروف طلایی با نقاشی‌های زیبا در رنگ‌های آبی و سبز از همان زمان باقی مانده اند. این هنر از لحاظ کمیت و کیفیت توسط استاد شکرالله صنیع زاده، نقاش برجسته اصفهان، به مدت 40 سال تایید و از آن استقبال شد.

کاشی کاری با الهام از قبایل عشایری با ابعاد هندسی مناسب استفاده می‌شود و تحت تأثیر اسلام با مطالعات هندسی پیشرفته، الگوهای خاصی در کاشی کاری را بوجود آورده اند تا صنایع دستی ایران را تزئین کنند. مسجد‌های آبی رنگ اصفهان به عنوان یک ویژگی منحصر به فرد با کاشی کاری تزئین شده اند و هم اکنون پس از چندین سال زیبا هستند. منشاء هنری این مساجد به قرن‌های گذشته باز می‌گردد؛ شهرهایی که اوضاع صنایع کاشی و موزاییک ایران را در دست داشتند، کاشان و تبریز بودند.

معماری یک هنر زیبا و باستانی ایرانی است که در آن معماری ایران با شکوه و چشمگیر است و انواع متنوعی از ساختارهای زیباشناختی را نشان می‌دهد. در غلبه بر تهاجمات تکراری و شوک‌های فرهنگی، ایران نسبت به دیگر کشورهای مسلمان سبک‌های تزئینی شگفت انگیزتری داشته و ساختاری نوآورانه در ساخت گلدسته‌ها و گنبدها استفاده می‌کرده است. همچنین سبک سنتی باغ‌های ایرانی اثر مهمی بر طراحی باغ‌های اندلس از هند و فراتر از آن داشته است. از زمان دوران امپراطوری مغول، تاج محل در هند به طور گسترده ای به عنوان "جواهر هنر مسلمان در هند" شناخته شده است.

ادبیات: برای بیان نابغه‌های ایرانی، ادبیات فارسی به مراتب برجسته‌تر از دیگر هنرها بوده و استعداد ایرانیان در ادبیات فارسی بسیار شکوفا بوده است. به رغم شاهکارهای نثر، نقطه واقعی که ادبیات ایران را حتی در جهان متمایز می‌کند، شعر است که طی یک دوره زمانی بیش از یک هزاره رونق یافته است، و در این راه طولانی بسیاری از محققان و متفکران سراسر جهان آن را تحسین کرده اند. این شاهکارها به اندازه ای هستند که بر توسعه ادبیات ترکیه و هند نیز تاثیر گذاشته اند. فردوسی، خیام، حافظ، سعدی، عطار، رودکی و شهریار بزرگ ترین، مشهورترین و پر آوازه‌ترین شاعران در ایران هستند.

مشاهده آثار بسیار زیبای خوشنویسی که با قلم هزاران هنرمند بر روی کاغذ کشیده شده اند، نشان می‌دهد که خوشنویسی ایرانی نوعی خلاقیت در نوشتن است که سبک‌های مختلفی را تشکیل می‌دهد. محبوبیت آن به گونه ای است که تزئینات خوشنویسی بخش قابل توجهی از آثار سفال، فلزکاری و ساختمان‌های تاریخی را به خود اختصاص داده اند. با توجه به خوشنویسی‌های ظریف، قسمت‌های بسیار ارزشمندی به ویژه در قرآن کریم و آثاری نظیر شاهنامه، دیوان حافظ، گلستان و بوستان وجود دارد که بیشتر آنها در موزه‌ها و مجموعه‌های خصوصی در سراسر جهان حفظ و نگه داری می‌شوند.