اقتصادآنلاین-سیده زهرا محمودی؛سربازی اجباری؛ کلمه‌ای که سال‌هاست به کابوسی برای پسران و حتی بسیاری از خانواده‌ها در ایران بدل شده است؛ این قانون سبب شده تا دو سال از بهترین سال‌های پسران در اوج جوانی تلف شود و افراد بسیاری فرصت‌هایی که می‌توانند در این سال‌ها به دست آورند را از دست بدهند؛ همچنین قانون سربازی اجباری موجب شده تا جوانان در سنی که بهترین‌های زندگی در پیش رویشان قرار دارد، از بسیاری از حقوق محروم شوند و مجبور باشند بخشی از عمر خود را صرف سربازی اجباری کنند.

البته تلف شدن عمر جوانان تنها بخش ماجرا نیست؛ در سمتی دیگر هم این سربازی اجباری منفعتی متناسب با هزینه‌هایش برای جامعه ندارد و این سازوکار فعلی سرمایه و منابع کشور را تلف خواهد کرد؛ به همین دلیل لزوم اصلاح این قانون و ارائه جایگزین‌هایی برای آن ضروری است که باید مورد توجه قانون‌گذاران و سیاستمداران قرار بگیرد.

اقتصادآنلاین در یک نظرسنجی در شبکه‌های اجتماعی خود نظر مخاطبانش در خصوص سربازی اجباری و فرصت‌هایی که این قانون از آن‌ها سلب کرد و نیز راهکارهایی که برای جایگزینی سربازی اجباری دارند، جویا شد که در ادامه مشروح برخی از پرتکرارترین نظرات را خواهید خواند.

پیش از بررسی موردی و جزیی نظرات باید گفت یکی از پرتکرارترین پاسخ‌های مخاطبان در این باره، اتلاف وقت و عمر بود؛ بسیاری از مخاطبان اعلام داشتند که سربازی اجباری سبب شد تا فرصت ادامه تحصیل، ازدواج، یافتن شغل مناسب، دنبال کردن علایق و... از آنان گرفته شود.

برای مثال یکی از مخاطبان برای اقتصاد آنلاین نوشت: به خاطر سربازی فرصت زیادی برای درس خواندن نداشتم و مجبور شدم به جای مطالعه برای دانشگاه و قبولی در رشته مورد علاقه به خدمت بروم؛ البته برخی نظرات نیز عکس این موضوع بود. مثلا مخاطبی در این باره گفت: به خاطر اینکه اگر درس نمی‌خواندم، مجبور می‌شدم به سربازی بروم، چاره‌ای نداشتم جز اینکه تحصیل در رشته مورد علاقه‌ام را رها کنم و در رشته‌ای که دوست ندارم درس بخوانم که به سربازی نروم. این امر هم سبب شد سال‌های زیادی را صرف درس خواندن در رشته‌ای کنم که دوست ندارم و در آخر نیز بخشی از عمرم صرف سربازی شد و به همین علل، نصف جوانیم بر باد رفت؛ چرا زندگی پسران باید قربانی چنین قوانین منسوخی شود؟

شغل موضوع دیگری بود که بسیاری از مخاطبان اقتصادآنلاین بدان اشاره داشتند و می‌گفتند وقتی مجبور به رفتن به سربازی می‌شوند، دو سال از زندگی عقب می‌افتند و پس از دو سال امکان یافتن شغل مرتبط به تحصیل سخت‌تر خواهد شد. برای مثال یکی از مخطبان اقتصاد آنلاین نوشت: سربازی اجباری دو سال از زندگی من را تلف کرد؛ سربازی سبب شد تا دو سال از زندگی و خانواده‌ام دور باشم و از آن سمت نیز هیچ فرصتی برای مرور آنچه پیش از سربازی آموخته بودم نداشتم؛ در نهایت هم پس از چند سال دوری از درس، دیگر چیزی در خاطرم باقی نمانده بود و مجبور بودم زمان زیادی را نیز صرف مرور آنچه پیش از سربازی آموخته بودم کنم؛ با این اوصاف چند از سال زندگیم رفت و شانس پیدا کردن شغلی که دوست داشتم، بسیار پایین آمد.

بسیاری دیگر نیز به شرایط فعلی جامعه اشاره داشتند و گفتند: در شرایط اقتصادی فعلی حتی زندگی کردن با حقوق معمول هم سخت است؛ چه برسد به حقوق یک سرباز؛ برای مثال مخاطبی نوشته بود: بسیاری از جوانان من جمله من، در شرایطی مجبور شدیم به سربازی برویم که تشکیل خانواده هم داده بودیم. در این مدت سربازی و با این حقوق چگونه می‌توان یک زندگی را پیش برد؟

نظر مخاطب دیگری نیز جالب توجه بود؛ این مخاطب برای اقتصاد آنلاین نوشته بود: سربازی اجباری سبب شد تا دو سال از تمام حقوقی که انسان‌های دیگر از آن برخوردار هستند محروم باشیم؛ حق تحصیل، حق یافتن شغل، حق زندگی در مکان مورد علاقه، حق خروج از کشور، حق ملاقات و تماس با خانواده و.... تنها بخش کوچکی از حقوق انسانی است که سربازی اجباری ما را از آن محروم کرد.

یکی دیگر از مخاطبان هم نوشته بود سربازی اجباری به اسم دو سال است؛ اما بسیاری از اوقات بیش از دو سال ما را تلف خواهد کرد؛ هر تاخیر کوتاهی به هر دلیلی مساوی با اضافه خدمت است و بسیاری از سربازان زمان بیشتری از عمرشان صرف سربازی خواهد شد و این سربازی برایشان هیچ عایدی در آینده نخواهد داشت.

یکی دیگر از مخاطبان نیز نوشته بود: سال‌هاست ساکن خارج از ایران هستم و حال به خاطر سربازی امکان بازگشت به کشور را ندارم؛ چرا یک جوان نباید به خاطر این قانون بتواند به کشورش بیاید؟

این موارد تنها بخش کوچکی از انبوهی از پیامدهای بی‌شماری بود که قانون سربازی اجباری برای پسران به دنبال داشته است. آنچه تاکنون بیان شد، به صورت واضح آسیب‌هایی که سربازی برای فرد و جامعه به دنبال داشته است را نشان می‌دهد؛ اما چاره چیست؟ آیا واقعا هیچ راه دیگری وجود ندارد که یک جوان ۱۸ساله زندگی خود را صرف سربازی و یا عواقب آن نکند؟ مخاطبان در پاسخ به این سوال نیز راهکارهای زیادی را پیشنهاد داده بودند که سربازی حرفه‌ای یکی از پرتکرار‌ترین این پیشنهادات بود. البته سربازی با حقوق مکفی، سربازی داوطلبانه مانند سایر نقاط دنیا و... نیز در بین پاسخ‌ها به چشم می‌خورد. پس چرا با وجود تذکرات بسیار زیاد از سوی کارشناسان همچنان سازوکار فعلی ادامه دارد؟ چرا دغدغه یک جوان در اوج جوانی باید سربازی باشد؟ چرا جوانان باید به خاطر سربازی از بسیاری از حقوق محروم شوند؟

آیا واقعا هیچ جایگزین دیگری برای سربازی اجباری وجود ندارد؟ و چرا باوجود راهکارهای بسیار منطقی که از سوی کارشناسان مطرح می‌شود و این آسیب‌ها به حداقل خواهند رسید، این قانون هنوز ادامه دارد و نشانه‌ای از تلاش برای برداشتن و اصلاح آن دیده نمی‌شود؟