استعدادهای برتر کلید ارتقای علمی دانشگاه ها ایسنا

مصطفی میرجلیلی، در گفت‌وگو با ایسنا در مورد تاثیر پذیرش دانشجویان برتر بر سطح علمی دانشگاه گفت: یکی از مهم‌ترین دلایل پذیرش دانشجویان برتر این است که دانشگاه با جذب ۱۰ درصد دانشجوی برتر می‌تواند سطح علمی ۹۰ درصد دیگر دانشجویان را نیز ارتقا دهد و نتایج تحقیقات نیز این رویکرد را موثر می‌داند. حضور دانشجویان توانمند در جمع دانشجویان یک کلاس، سبب ایجاد انگیزه، پویایی و حس رقابت می‌شود. همچنین حضور این دانشجویان، آکنده از انرژی‌های مثبت، برنامه‌ریزی و حس امید به آینده است که این حس می‌تواند به عموم دانشجویان سرایت کند. بنابراین جذب و حضور دانشجویان برتر، می‌تواند موجب هم‌افزایی در عملکرد دانشجویان شود.

وی درخصوص طرح شناسایی و رده‌بندی دانشجویان توضیح داد: گروه شهاب دانشگاه در حال طراحی و تدوین طرحی به منظور پایش شرایط تحصیلی دانشجویان و نیز غربالگری و رده‌بندی ایشان از لحاظ موفقیت‌ها و دستاوردهای تحصیلی است. در این طرح دانشجویان به ازای دستاوردهای مشخص موفق به کسب امتیاز (ستاره) خواهند شد، در نتیجه دانشجویان بر حسب تعداد ستاره‌های کسب شده رده‌بندی می‌شوند. ما در این طرح دانشجویان پنج ستاره و بلکه بیشتر خواهیم داشت. به این ترتیب می‌توانیم آمار جامع و به روزی از وضعیت تحصیلی و دستاوردهای دانشجویان داشته باشیم. پیش‌بینی می‌کنیم دست کم ۱۰ درصد دانشجویان دانشگاه، حائز شرایطی باشند که حداقل یک ستاره کسب کنند.

 میرجلیلی ادامه داد: بر اساس این طرح، مشخص می‌شود که کدام دانشجویان در زمره ۱۰ درصد، ۵ درصد و یک درصد برتر دانشجویان قرار می‌گیرند. این طرح به ما در شناسایی و غربالگری دانشجویان برتری کمک می‌کند که عموما ناشناخته هستند. ما سراغ آنان خواهیم رفت تا مشکلاتشان را بشنویم و تلاش خود را برای پیگیری امور آنان انجام دهیم. چتر حمایتی شهاب دانشگاه برای ارائه تسهیلات معنوی و مادی چه در برخورداری از امکانات کمک آموزشی و علمی، چه در برخورداری از امکانات رفاهی و ورزشی برای این دانشجویان گسترده است. هدف ما حمایت از دانشجویانی است که کار خود را به درستی انجام می‌دهند؛ بی‌شک این دانشجویان، افتخار دانشگاه هستند و موفقیت آنان، موفقیت ماست.

رئیس گروه شناسایی و هدایت استعدادهای برتر دانشگاه فردوسی در مورد آینده شغلی دانشجویان برتر اظهار کرد: جذب دانشجو باید بر اساس ظرفیت بازار کار باشد، اما در این زمینه خللی وجود دارد و ما نیز از آن اطلاع داریم. اینکه دانش‌آموختگانی تربیت ‌کنیم، اما بازار کار آن رشته برای آنان مساعد نباشد، مساله قابل تاملی است. البته در برخی رشته‌ها اوضاع برعکس است. یعنی در آن رشته‌ها بازار کار داریم، اما دانش‌آموختگان دانشگاهی توانمندی لازم را کسب نکرده‌اند و این مورد نیز نیاز به بازنگری جدی دارد. این رسالت دانشگاه و نهادهای سیاست‌گذاری است که در طراحی و توسعه رشته‌ها و محتوای آموزشی آن‌ها مبتنی بر نیاز بازار کار و پیشرفت‌های جهانی اقدام کنند.

این استاد دانشگاه فردوسی با توجه به شکاف بین مهارت‌های دانش‌آموختگان و نیاز بازار کار به دانشجویان توصیه کرد: در مواردی که دانشگاه‌ها نتوانسته‌اند در آن موفق عمل کنند، لازم است که دانشجویان خودشان تلاش کنند تا برای آینده آماده شوند. این آمادگی شامل فراگیری مهارت‌های لازم برای بازار کار، مهارت‌های اجتماعی، زبانی، و نرم‌افزاری است. همچنین مناسب است آنان در کارگاه‌های تخصصی مرتبط با رشته خود شرکت کنند تا مواردی که برخواسته از تجربیات صنعتی است را از زبان کارآفرینان و صنعت‌گران موفق فراگیرند.

وی افزود: در راستای توانمندسازی دانشجویان، ما از شرکت دانشجویان در کارگاه‌های تخصصی، همایش‌ها و مجامع علمی و نیز مسابقات و المپیادهای علمی حمایت می‌کنیم. همچنین اگر دانشجویان پیشنهاد برگزاری کارگاه‌هایی را داشته باشند، دانشگاه در این زمینه با آنان همکاری خواهد کرد. همچنین در زمینه برگزاری مسابقات استعدادیابی و استعدادپروری که این امکان را برای دانشجویان فراهم می‌کند تا توانایی‌های خود را به چالش بکشند و با یکدیگر رقابت کنند، نیز فعال هستیم. این مسابقات می‌تواند به شناسایی استعدادها و ارتقای مهارت‌های دانشجویان کمک کند.

میرجلیلی در مورد کارآموزی دانشجویان گفت: متاسفانه در این زمینه هنوز ضعف‌هایی وجود دارد و اقدامات کافی برای فراهم کردن فرصت‌های مناسب و با برنامه برای کارآموزی به‌طور نظام‌مند انجام نشده است اما باید اشاره کنم که طرح بسیار مناسبی به نام «کارآموزی بلندمدت» در دانشگاه طراحی شده و در حال اجراست که توصیه می‌کنیم دانشجویان خوب در آن شرکت کنند.

وی در مورد این طرح اظهار کرد: در دوره کارشناسی که معمولا چهار تا پنج سال طول می‌کشد، دانشجویان می‌توانند یک سال را فارغ از کلاس‌ و درس، در یک شرکت یا کارخانه بیرون از دانشگاه کارآموزی کنند. این یک سال به رسمیت شناخته می‌شود و جزو سنوات مجاز تحصیلی آنان محسوب خواهد شد. در این مدت، دانشجویان هم تجربه کسب می‌کنند، هم از درآمد برخوردارند و هم برای جذب در بازار کار آماده می‌شوند. این طرح مختص دانشجویان شهاب نیست و برای تمامی دانشجویان قابل استفاده است.

این استاد دانشگاه فردوسی در مورد ارتباط دانشگاه با دانشجویان برتر بعد از دانش‌آموختگی گفت: ما باید به دنبال راه‌هایی باشیم تا ارتباط خود را با دانش‌آموختگان حفظ کنیم و از تجربیات و توانمندی‌های آنان بهره‌مند شویم. اطلاعات ما درباره دانشجویان پس از دانش‌آموختگی معمولا محدود است که چالش بزرگی محسوب می‌شود و اگر بتوانیم این مشکل را رفع کنیم، قطعا تاثیر مثبتی بر روی برنامه‌های آتی دانشگاه خواهد گذاشت. قطعا ایجاد شبکه‌های اجتماعی و کانون‌های ارتباطی با دانش‌آموختگان موفق، می‌تواند به دانشجویان فعلی کمک کند و انگیزه‌بخش تحصیلی آنان باشد. خوب است دانشجویان بدانند که زحماتشان در دوران تحصیل، سرمایه‌گذاری برای آینده آنان است. اگر آنان در مسیر درست حرکت کنند، بعد از دانش‌آموختگی، موفقیت‌های بیشتری کسب خواهند کرد. در واقع، تلاش در دوران تحصیل می‌تواند به ایجاد مسیری هموار برای آینده منجر شود.

رئیس گروه شناسایی و هدایت استعدادهای برتر دانشگاه فردوسی بیان کرد: اینکه دانشگاه صرفا دانشجویان را به خوبی دانش‌آموخته کند، کافی نیست؛ ما باید به دنبال هدایت و جذب آنان در بازار کار باشیم تا بتوانند به خوبی نقش خود را در جامعه ایفا کنند. نکته مهم و قابل تامل همیشه این است که آیا ما واقعا از این همه دانش‌آموخته خوبی که تربیت کردیم، بهره‌مند می‌شویم یا فقط آنان را برای مهاجرت آماده می‌کنیم؟ این چالش بزرگی است که لازم است فراتر از دانشگاه و در سطح ملی به آن پرداخته شود.

وی تصریح کرد: نهادهای زیادی از مدارس استعداد درخشان در آموزش و پرورش گرفته تا بنیاد ملی نخبگان در کشور داریم که متولی آموزش و حمایت از استعدادهای برتر هستند. در همه این نهادها، ما دانش‌آموزان، دانشجویان و دانش‌آموختگان توانمند و مستعد را غربال کرده و با آموزش‌های ویژه به بالاترین درجات می‌رسانیم، اما در نهایت، شاهد هستیم اغلب ایشان به کشورهای دیگر مهاجرت می‌کنند. بسیاری از افرادی که مهاجرت می‌کنند، از این موضوع رنجیده‌اند که متناسب با توانمندی‌ها و قابلیت‌هایی که کسب کرده‌اند، دیده نمی‌شوند. ما در کشور به همه این استعدادها و توانمندی‌ها نیاز داریم، حال آنکه از حضور آن‌ها بی‌بهره‌ایم. شاید مناسب باشد که در اولین قدم، از حضور ایشان در نظام‌های تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری استفاده کنیم تا چاره کار با نگاه نخبگانی آنان اندیشه شود. یکی از نهادهای تاثیرگذار بی‌شک دانشگاه‌ها هستند. شایسته است فرایندهای مرتبط با جذب اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها به‌گونه‌ای مورد توجه قرار گیرد که در مرحله نخست شرایط نگه‌داشت نخبگان علمی کشور و در مرحله بعد بازگشت نخبگان در هجرت را فراهم کند.

انتهای پیام