غزال زیاری:تیرانوسوروس یا Tyrannosaurus rex (تی- رکس) یکی از نمادین‌ترین دایناسورهایی است که در کره زمین پرسه زده و از همین رو توجه زیادی را به خود جلب می‌کند. این‌گونه دایناسور آن‌قدر موردتوجه است که شاید خیلی‌ها هنوز ندانند که تی-رکس خواهر و برادرهای تکاملی زیادی داشته است.

اولین ظهور آن‌ها روی کره زمین به حدود ۱۶۵ میلیون سال پیش ‌برمی‌گردد و پس‌از آن، زیر خانواده تیرانوسارید (Tyrannosauridae) تدریجاً رشد کرد و حداقل شامل ۳۰ گونه بود. به گفته تیمی از دیرینه‌شناسان، حالا حداقل می‌توان یک گونه دیگر به این فهرست اضافه کرد: تیرانوسارید با پوزه عمیق که آن را تیرانوسوروس آسیا ("Asiatyrannus xui") می‌نامند.

تیرانوسوروس آسیا کجا کشف شد؟

در مطالعه جدید انجام‌شده، محققان موزه تاریخ طبیعی ژجیانگ چین اعلام کردند که به باور آن‌ها، بقایای فسیلی که در سال ۲۰۱۷ در یک سایت ساخت‌وساز در شهر گانژو به‌دست‌آمده، متعلق به این‌گونه جدید و کوچک‌تر تیرانوسوروس آسیا (A. xui) است.

تاریخ‌گذاری حکایت از آن دارد که این دایناسور بین ۶۶ تا ۷۲ میلیون سال پیش در دوران کرتاسه پسین زندگی می‌کرده و می‌توان آن را یک گونه کوچک تا متوسط تیرانوسوروس در نظر گرفت. آن‌ها بعد از بررسی دم، پاهای عقب، بخشی از ستون مهره‌ها و جمجمه ۴۷.۵ سانتی‌متری این فسیل به این جمع‌بندی رسیدند که A. xui از بینی تا دم به‌اندازه ۴۰۰ سانتی‌متر رشد داشته که تقریباً نصف ابعاد خویشاوند منطقه‌ای‌اش یعنی گونه کیانژوساروس (Qianzhousaurus) است.

بررسی‌های بیشتر نشان داد که A. xui در مقایسه با کیانژوساروس‌ها، پوزه‌ای عمیق‌تر، پیش‌بَرواره (بخشی از فک بالا) ی کشیده‌تر و فک و دندان‌های عمیق‌تری داشته و درعین‌حال، شاخ مجزایی نداشته است. بااین‌وجود دیرینه‌شناسان بر این باورند که نمونه فسیل کشف‌شده، یک دایناسور بزرگ‌سال و کاملاً رشد کرده نیست؛ هرچند که بخشی از مراحل رشد را پشت سر گذاشته بوده. آن‌ها معتقدند که همین تفاوت‌های فیزیکی، چیزی است که به بقای A. xui در منطقه در طول میلیون‌ها سال کمک کرده است.

A. xui احتمالاً به دلیل اندازه و ویژگی‌هایش، در مقایسه با اعضای بزرگ‌تر خانواده تیرانوسوروس، به سراغ شکار حیوانات کوچک‌تر و سریع‌تر می‌رفته است.

در بخش دیگری از این مقاله می‌خوانیم: «بی‌تردید در بخش جنوب شرقی چین، کیانژوساروس ها، نقش شکارچی رأس را ایفا می‌کردند ولی تیرانوسوروس آسیا احتمالاً نماینده ددپایان یا تروپوداهای کوچک تا متوسط، بین کیانژوساروس‌هایی با جثه بزرگ و اوویرپتور (oviraptoros) با جثه کوچک بوده‌اند.»

نکته جالب‌توجه اینجاست که A. xui اولین تیرانوسوروس پوزه عمیقی است که در جنوب چین یافت شده و با توجه کشف این فسیل در این مکان جدید، اعضای تیم معتقدند که کشف این فسیل جدید، ممکن است این نظریه را تقویت کند که تیرانوسوروس‌ها دیرتر از آنچه قبلاً تخمین زده می‌شد، به این منطقه مهاجرت کرده بودند. تا پیش‌از این اعتقاد بر این بود که تیرانوسوروس‌ها، اولین بار در جزیره‌ای به نام لارامیدیا که در سواحل غربی آمریکای شمالی فعلی وجود داشته، پدیدار شده‌اند.

منبع:popsci

58322