از سازه های آبخیزداری همدان چه خبر ایسنا

نقش سازه آبخیزداری در کنترل سیلاب، تقویت سفره‌های زیرزمینی، افزایش میزان آب چشمه‌ها، قنوات و چاه‌ها بسیار حیاتی است، زیرا بالاترین اثربخشی را در کاهش شوری زیرزمینی و فرسایش خاک دارد.

در همین رابطه در حوزه آبخیزداری و آبخوان داری چه اقداماتی در استان همدان انجام شده و این سازه‌های آبخیزداری در حال حاضر چه وضعیتی دارند را از کارشناسان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان جویا شدیم.

نقش آبخیزداری در ذخیره آب و جلوگیری از سیل و خسارت

ابوذر عطایی، رئیس اداره آبخوان‌داری و کنترل سیلاب اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان به ایسنا گفت: طراحی و مدیریت منابع آب و خاک در حوزه‌های آبخیز از جمله کارهایی بوده که علم آبخیزداری انجام می‌دهد.

عطایی با بیان اینکه مدیریت حوزه‌های آبخیز به منظور حفاظت و استفاده صحیح و پایدار از منابع آب و خاک از وظایف آبخیزداری است، خاطرنشان کرد: نقش آبخیزداری در ذخیره آب و جلوگیری از سیل و خسارت یکی از طرح‌های مهم و اولویت‌دار سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور است و اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری در سطح مدیریت جامع حوزه آبخیز به عنوان طرح‌های اولویت‌دار است.

وی تصریح کرد: عملیات آبخیزداری در سطح حوزه‌ها به چهار شکل اجرای عملیات بیولوژیک مانند بذرکاری و نهال کاری و نیز مکانیکی مانند اجرای بندهای رسوب‌گیر سنگی ملاتی، گابیونی و خشکه‌چینی و بیومکانیکی مانند بانکت‌بندی و تراس‌بندی و اقدامات مدیریتی مانند حفاظت، قرق و مدیریت چرایی دام انجام می‌گیرد.

عطایی بیان کرد: اجرای هر هکتار عملیات آبخیزداری حدود ۲۷۰ مترمکعب کنترل سیلاب و حدود ۸۱ متر مکعب استحصال آب به دنبال دارد، ضمن اینکه افزایش ۱۰۰ کیلوگرمی تولید علوفه و کنترل حدود دو تن رسوبات از دستاوردهای اجرای آبخیزداری در سطح استان است.

وی ادامه داد: وسعت استان همدان برابر با یک میلیون ۹۴۹ هزار هکتار بوده کهیک میلیون و ۱۰۰ هزار هکتار از این وسعت مستعد اجرای پروژه‌های آبخیزداری است.

وی با اشاره به اینکه تاکنون در ۸۹۰ هزار هکتار از این حوزه‌ها مطالعات تفضیلی و در ۳۵۸ هزار هکتار عملیات آبخیزداری در ۱۹۵ زیر حوزه استان انجام شده است، گفت: در برنامه هفتم سالیانه ۵۰ هزار هکتار اجرای عملیات آبخیزداری دیده شده است.

عطایی با بیان اینکه از سال ۱۳۷۱ تاکنون حدود ۲۴ هزار سازه آبخیزداری در استان اجرا شده است، خاطرنشان کرد: در اواخر سال گذشته و اوایل سال ۱۴۰۴ با ورود سامانه‌های بارشی شاهد بارش‌های موثری در سطح استان بودیم که بیشتر بارش‌ها در شهرستان‌های کبودراهنگ، رزن، نهاوند و اسدآباد بوده است.

وی اضافه کرد: این بارش‌ها منجر به ایجاد رواناب و سیل در سطح آبراهه‌ها شده و شاهد بودیم ۸۰ درصد از سازه‌ها آبگیری و حدود ۴۰ درصداز سازه‌ها سرریز شده‌اند.

آبگیری ۸۰ درصد سازه‌های آبخیزداری همدان با بارش‌های اخیر

محمد مهدی آرتیمانی، معاون آبخیزداری منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان نیز از آبگیری ۸۰درصد سازه‌های آبخیزداری این استان طی بارش‌های اخیر خبر داد و گفت: طی چندین مورد بارش‌های متوالی اتفاق افتاده اخیر حدود ۸۰ درصد سازه‌های آبخیزداری سطح استان آبگیری و از این ۸۰ درصد حدود ۴۰ درصد آن سرریز شده‌اند.

وی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه در سطح استان شهرستان کبودراهنگ با بارش‌های مطلوب اتفاق افتاده بیشترین میزان آبگیری را در رابطه با سازه‌های آبخیزداری خود داشته است، افزود: با بارش‌های مناسب معمولا خاک رطوبت لازم را کسب کرده و در صورتی‌ که افزایش شدت بارش بیشتر باشد این رواناب روی سطح خاک جاری می‌شود که در چندین مورد با بارش‌های اخیر متوالی این اتفاق در استان همدان افتاده است.

آرتیمانی ادامه داد: در بارش‌های اخیر ۷۰ تا ۸۰ درصد از محل‌هایی که پروژه‌های آبخیزداری در سطح استان انجام گرفته در این محل‌ها رواناب جاری و پشت سازه‌های آبخیزداری به تناوب و حجم‌های مختلف وارد شده، به شکلی که در قسمت‌هایی که میزان بارش بیشتر بوده از سازه‌ها سرریز و به آرامی به پایین دست هدایت شده است.

وی خاطرنشان کرد: بیشتر شهرستان‌های شمالی استان همدان از جمله رزن و کبودراهنگ بارش‌های خوبی نسبت به برخی دیگر از مناطق از جمله ملایر و فامنین داشته‌اند که به تبع آن رواناب بیشتری در سازه‌های آبخیزداری آنها جاری شده است.

آرتیمانی با بیان اینکه یکی از جمله دلایل این امر این است که نقاط خاکی که برخی از مناطق دارند نفوذپذیری بیشتری دارد و آب زودتر روی سطح خاک جاری و وارد آبراه‌ها می‌شود، تصریح کرد: شهرستان نهاوند هم میزان بارش خوبی داشته و روان آب خوبی در پشت سازهای آبخیزداری آن وارد و از سازها سرریز کرده است.

وی با بیان اینکه تاکنون موردی از خسارت به سازه‌های آبخیزداری در بارش‌های اخیر در سطح استان نداشته‌ایم، اظهار کرد: علت این که مواردی از سازه‌های آبخیزداری در سطح استان آبگیری نشده این بوده که حجم سیلاب ناشی از بارش چندان نبوده و به تبع آن سازه‌های بالادست پر و آبگیری شده‌اند و آب به سازه‌های آبخیزداری پایین دست هنوز نرسیده است.

معاون آبخیزداری منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان با اشاره به اینکه از سال ۷۱ تاکنون ۲۴ هزار سازه آبخیزداری با ارتفاع یک‌ تا ۱۵ متر در سطح استان همدان شامل سازه‌های خشکه‌چین، گابیونی، ملاتی و بند خاکی اجرایی شده است، تصریح کرد: در استان همدان یک میلیون و ۱۰۰ هزار هکتار از اراضی قابلیت اجرای عملیات آبخیزداری را دارد که در ۸۵۰ هزار هکتار از اراضی مطالعات تفصیلی انجام شده که در ۳۵۸ هزار هکتار آن عملیات آبخیزداری اجرا شده و به اتمام رسیده است.

وی افزود:اجرای طرح‌های آبخیزداری در سرشاخه دشت‌های بحرانی استان سبب افزایش نفوذ آب و افزایش ذخیره آبخوان ها و آب‌های زیرزمینی می‌شود.

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان گفت: همچنین در کنار اجرای طرح‌های آبخیزداری، کنترل برداشت آب از آبخوان‌ها با مسدود کردن چاه‌های غیرمجاز، نصب کنتور روی چاه‌ها، اصلاح الگوی مصرف آب شهری و اصلاح الگوی کشت از افتیکباره آب موجود در آبخوان جلوگیری می‌کند.

به گزارش ایسنا، بدون شک آبخیزداری یکی از سدهای مهم و مؤثر در مقابله با سیلاب بوده که علاوه بر رام کردن جریان آب، موجب ذخیره آب شده و رواناب‌هایی را که احتمال تبدیل شدن به سیل دارد به سفره‌های زیرزمینی هدایت و ذخیره می‌کند بنابراین توجه ویژه به آبخیزداری امروزه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده که تبیین این امر مهم برای کشاورزان و بهره‌برداران ضروری است.

اجرای طرح‌های آبخیزداری نقش مهمی در جلوگیری از سیلاب، فرسایش خاک و بروز خسارت در اراضی کشاورزی و محصولات کشاورزی دارد، چرا که آبخیزداری فرایند شناخت، برنامه‌ریزی و تنظیم مجموعه اقدامات در ارتباط با حفظ و احیا منابع پایه و بهره‌برداری معقول از منابع طبیعی در یک حوضه آبخیز، بدون وارد آمدن اثرات زیان بار در محیط طبیعی است که از اثرات جانبی آن حفظ آب و خاک و افزایش رطوبت خاک است که به تقویت پوشش گیاهی طبیعی جنگلی یا کشاورزی و در نتیجه بهبود وضعیت معیشتی مردم محلی و بهبود وضعیت آبخیزداری و آبخوان‌داری کمک می‌کند و بسیار مقرون به صرفه است.

انتهای پیام