کشت گلخانه‌ای راهی مطمئن در مدیریت مصرف و صرفه جویی آب و بهره وری بهینه از منابع آبی برای تولید محصولات باکیفیت کشاورزی است.

به گزارش خبرنگارگروه استان هایباشگاه خبرنگاران جوانازشهرکرد،زمین بــا مشکلکم آبیمواجه است، رشد فزاینده جمعیت و نیاز بهمحصولات کشاورزیو دامی و محدودیت منابع آب و خاک به عنوان بستر اصلی تولیدات کشاورزی مسئله کم آبی را به گونه‌ای بسیار جدی فراروی کشور قرار داده است.

کشت گلخانه ای فرآیند کشت محصولات زراعی و سبزیجات در اکوسیستم های گلخانه ای است. این نوع کشت روشی است که به کشاورزان این امکان را می دهد تا ضمن افزایش کیفیت محصولات، عملکرد خود را نیز افزایش دهند و در میکرو اکوسیستم هایی که دارای شرایط ایده آل برای رشد گیاهان سالم، قوی و زیبا هستند آنها را پرورش دهند.

برای ایجاد این میکرو اکوسیستم های ایده آل، کشاورزان باید مطالعه کنند که دقیقاً گیاهان به چه چیزهایی نیاز دارند و سپس به همان اندازه آن را به گیاهان بدهند.

فناوری چیزهای زیای را ممکن می سازد، به همین دلیل امروز ما می توانیم فارغ از این که در چه فصلی قرار داریم از خوردن هر نوع میوه و سبزیجاتی لذت ببریم.

کاهش ۱۴ درصدی میانگین بارندگی در چهارمحال و بختیاری

مهران چراغ پور سرپرست اداره کل هواشناسی چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: میانگین بارندگی در سال زراعی جاری در استان به ۳۷۲ میلیمتر رسید.

او افزود: این میزان بارندگی نسبت به مدت مشابه سال قبل با کاهش ۱۴ درصدی و نسبت به میانگین بلند مدت با کاهش ۲۷ درصدی همراه است.

چراغ پور اضافه کرد: از ابتدای سال زراعی جاری ، ۱۷۹ میلیمتر بارندگی در شهرکرد مرکز استان و ۷۹۱ میلیمتر بارندگی در کوهرنگ رخ داده است.

بیشتر بخوانید

• ساخت آبادی میان کویر برای گیاهان + فیلم

او ادامه داد: هم اکنون ۹۲ درصد مساحت استان چهارمحال و بختیاری دچار خشکسالی شده است.

۵۰ درصد قنوات چهارمحال و بختیاری خشک شده اند

با کاهش بارش‌ها، میزان آب‌دهی قنوات نیز به شدت کاهش یافته است به طوری که در چند سال اخیر ۵۰ درصد قنوات چهارمحال و بختیاری خشک شده است و ۳۰ درصد آن‌ها نیز با کاهش شدید دبی آب روبه رو هستند.

غلامرضا ذاکری مدیر آب و خاک و امور فنی مهندسی سازمان جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری گفت: عملیات احیا و مرمت ۴۵ رشته قنات از مهر امسال در استان آغاز شد.

او با بیان اینکه برای انجام عملیات احیا و مرمت این تعداد قنات، ۱۹ میلیارد و ۴۰۰ میلیون ریال اعتبار از محل اعتبارات ملی و استانی اختصاص یافته است افزود: کشاورزان نیز به صورت خودیاری بخشی از هزینه‌های مربوط به مرمت قنوات را پرداخت می‌کنند.

ذاکری ریزش برداری کوره، لایروبی، کول‌گذاری هرنج یا مظهر قنات، باز کردن دهانه میله چاه‌ها و سنگ‌کاری و خاک‌برداری را از جمله اقداماتی بیان کرد که برای احیا و مرمت قنوات انجام می‌شود.

او با اشاره به اینکه ۸۴۱ رشته قنات در چهارمحال و بختیاری وجود دارد اضافه کرد: هر ساله به طور میانگین بین ۳۰ تا ۵۰ رشته قنات مرمت می‌شود، اما با کاهش بارش‌ها، میزان آب‌دهی قنوات نیز به شدت کاهش یافته است به طوری که در چند سال اخیر ۵۰ درصد قنوات استان خشک شده است و ۳۰ درصد آن‌ها نیز با کاهش شدید دبی آب روبه‌رو هستند.

ذاکری حفر چاه در محدوده قنات را یکی دیگر از عوامل موثر در کاهش آب‌دهی و خشک شدن آن دانست و ادامه داد: حفر چاه در حریم قنوات تنها در صورتی امکان‌پذیر است که عملیات مرمتی در احیا آن‌ها اثرگذار نباشد.

او گفت: ۱۷ درصد از اراضی کشاورزی چهارمحال و بختیاری با استفاده از آب قنوات آبیاری می‌شود.

وجود ۴ دشت ممنوعه بحرانی در چهارمحال و بختیاری

سید هاشم فاطمی کارشناس حوزه آب چهارمحال و بختیاری گفت: پیش بینی می‌شود با کاهش بارندگی‌ها ظرف ۲۰ سال آینده، منابع آب رودخانه‌های حوضه آبریز کارون بین ۲۰ تا ۱۰۰ درصد کاهش یابد.

او افزود: پیش‌بینی‌ها برای دو دهه آینده حکایت از کاهش بارندگی دارد و این موضوع وضعیت منابع آب رودخانه‌های استان به ویژه در حوضه آبریز کارون را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.

فاطمی اضافه کرد: پیش‌بینی می‌شود منابع آب رودخانه‌های ارمند، بازفت و بهشت‌آباد کاهش چشمگیری داشته باشد به طوری که در رودخانه بهشت‌آباد ظرف ۲۰ سال آینده ۹۳ درصد منابع آب کاهش می‌یابد.

او با ابراز نگرانی نسبت به روند بارش‌ها و تغییر اقلیم در این استان ادامه داد: کاهش بارندگی، تغییر بارش‌ها از برف به باران و تغییر اقلیم سبب شده تا روند بارش‌های چهارمحال و بختیاری در پاییز و زمستان کاهشی و در بهار افزایشی باشد و از آنجا که بارش‌های بهاره با تبخیر زیادی روبرو است بخش زیادی از این منابع آب از دسترس استان خارج می‌شود.

فاطمی با اشاره به وجود ۱۰ دشت اصلی در استان چهارمحال و بختیاری گفت: از این تعداد چهار دشت ممنوعه بحرانی و شش دشت ممنوعه است و در تمامی این دشت‌ها با کاهش کمی و کیفی ذخایر آب، فرونشستگی و افت ذخایر روبرو هستیم.

او وابستگی به منابع آب زیرزمینی در این استان را ۸۰ درصد اعلام کرد و افزود: این در حالی است که کسری مخزن‌ها بسیار زیاد است به طوری که در دشت شهرکرد ۲۷۲ میلیون مترمکعب و در دشت جوانمردی ۱۰۰ میلیون مترمکعب کسری آب گزارش شده است.

فاطمی اضافه کرد: همچنین در دشت شهرکرد عمق سطح ایستابی ۱۰۴ سانتی‌متر افت دارد و این میزان در دشت شلمزار ۱۱۷ سانتی‌متر، در دشت کیار ۵۳ سانتیمتر و در دشت جونقان، فارسان ۲ متر و نیم است.

او با تاکید بر اینکه منابع آب این استان از نظر کمی و کیفی در وضعیت نگران‌کننده‌ای قرار دارد، افزود: از سال ۹۶ ارتفاعات زردکوه عاری از برف و یخ است و در ماه‌های خشک سال دبی رودخانه‌ها و چشمه‌ها با کاهش شدیدی مواجه می‌شود.

فاطمی خاطر نشان کرد: این وضعیت سبب شده تا با تامین آب مورد نیاز برای راه‌اندازی هرگونه طرح تولیدی، کشاورزی و دامپروری با مشکل مواجه شویم و نتوانیم آب موردنیاز این طرح را تامین کنیم.

تجویزی شفا بخش برای خشکسالی

شرایط آب وهوایی و خشکسالی‌های پی در پی و نبود تعادل میان آب‌های ورودی و خروجی در استان تهدیدی برای محصولات باغی چهارمحال و بختیاری به شمار می‌رود، به همین منظور توسعه کشت گلخانه‌ای یکی از بهترین راهکار‌ها برای مقابله با این تهدید جدی است.

کشت گلخانه‌ای در شرایطی که آب و اهمیت مدیریت مصرف آن به یکی از اولویت‌های جهانی و منطقه‌ای تبدیل شده، از جایگاه ویژه و خاص برخوردار است و تولید مضاعف با وجود مصرف آب کمتر، این شیوه کشت را به روشی محبوب برای همه کشور‌ها تبدیل کرده است.

جوهر نقش کشاورزی در اقتصاد امروزه مردم محروم چهارمحال و بختیاری هر روز پر رنگ‌تر می‌شود واستفاده از فناوری‌های نوین، توسعه گلخانه‌ها و روی آوردن به کشت‌های گلخانه‌ای می‌تواند در رشد و توسعه کشاورزی استان نقش بسیاری داشته است.

رشد ۲ برابری فضای گلخانه ای در چهارمحال و بختیاری

توجه به مصرف بهینه آب از طریق توسعه سطح زیر کشت گلخانه‌ها به گونه‌ای بوده است، که چهارمحال و بختیاری از سال ۹۲ تاکنون با رشد ۲ برابری فضای گلخانه‌ای همراه بوده است.

اگر چه پیشرفت‌های زیادی در علم و فناوری صورت گرفته است، اما آب و هوا همچنان یک عامل مهم و محدودکننده در کار کشاورزی است به طوری که انسان هنوز جز در مقیاس‌های بسیار کوچک قادر به کنترل و متناسب‌سازی کشاورزی با شرایط آب و هوایی نیست.

یکی از راهکار‌هایی که بشر برای کنترل شرایط آب و هوایی محیطی روی رشد و نمو گیاهان به کار برده است، استفاده از فضای گلخانه است؛ این فناوری و فضا به گونه‌ای است، که امروز برخلاف گذشته می‌توان فارغ از فصل‌ها، از خوردن هر نوع میوه و سبزی تازه برداشت شده لذت برد.

گلخانه به صورت معمول فضایی با سقف و دیواره‌های شفاف به منظور کنترل کیفیت و کمیت نور خورشید برای ورود به سازه و انجام فتوسنتز است، کشت پرلیت، کشت گلدانی، کشت هیدروپونیک و کشت در بستر خاک از انواع روش‌های کشت گیاهان در گلخانه‌ها هستند.

تولید خارج از فصل، کنترل شرایط محیطی، حفاظت گیاه از سرما و گرما، مصرف بهینه آب و افزایش تولید از مزایای احداث گلخانه است.

نکته مهم در بحث گلخانه با توجه به میزان سرمایه‌گذاری، این است که برای شروع کار باید از نظر افراد کارشناس و خبره در این موضوع بهره جست تا مسیر به درستی طی شود و ریسک کار کاهش یابد.

اجرای طرح نهضت گلخانه‌ای در چهارمحال و بختیاری

ابراهیمی رئیس سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری گفت: یکی از برنامه راهبردی وزارت جهاد کشاورزی توسعه طرح‌های گلخانه است که در این ارتباط نهضت توسعه کشت گلخانه‌ای در استان چهارمحال و بختیاری آغاز شده است.

او افزود: درشرایط کنونی توسعه کشت‌های گلخانه‌ای می‌تواند نقش موثری در توسعه ایفا کند.

ابراهیمی، احداث گلخانه را اقدامی مطلوب برای افزایش تولید، صادرات، رونق اقتصادی و اشتغال استان خواند و گفت: توسعه کشت گلخانه‌ای در استان نقش بسزایی در زنجیره اشتغال، تولید و اقتصاد دارد.

او با بیان اینکه محصولات گلخانه‌ای ظرفیت ارز آوری و اشتغال خوبی دارد اظهار داشت: کشت گلخانه‌ای ظرفیت تولید ۱۲ برابری نسبت به فضای آزاد دارد و مهمترین امر صرفه جویی در مصرف آب با توجه به شرایط اقلیمی چهارمحال وبختیاری و بهره وری از منابع آبی از دیگر فواید توسعه کشت گلخانه‌ای است.

خانمیرزا به قطب گلخانه‌ای چهارمحال و بختیاری تبدیل می‌شود

محمد صادق خانجانی مدیر جهاد کشاورزی خانمیرزا گفت: در آینده نزدیک شهرستان خانمیرزا به قطب گلخانه‌ای استان چهارمحال و بختیاری تبدیل می‌شود.

او افزود: ۱۵ طرح توسعه کشاورزی شهرستان خانمیرزا در کارگروه سرمایه گذاری مختص مجتمع گلخانه‌ای و شهرک‌های کشاورزی تصویب و مورد بررسی کارشناسان قرار خواهد گرفت.

خانجانی اضافه کرد: ایجاد مجتمع گلخانه‌ای در این شهرستان به عنوان یکی از محوری‌ترین پروژه‌های اثر گذار در تولید و اشتغال و کارایی آب مورد تأکید و پیگیری ویژه است.

او ادامه داد: طرح‌های گلخانه‌ای نقش بسزایی در صیانت از منابع آب، افزایش تولیدات و جلوگیری از هدر رفت محصولات دارد.

استفاده از روش‌های جدید کاشت و داشت و برداشت به طور مستقیم در بخش کشاورزی مهم و تاثیرگذار است. با توجه به اهمیتی که این بخش دارد به نظر می‌رسد که باید جزو به روزترین بخش‌ها باشد و از دانش روز در ان استفاده شود. استفاده از کشت گلخانه‌ای از جمله شیوه‌های نوین کشت به شمار می‌رود که دارای مزایای زیادی است.

کشت گلخانه‌ای به علت داشتن مزایای زیادی که دارد مورد اقبال کشاورزان و بهره برداران قرار گرفته است در حال حاضر روند تقاضا و ایجاد گلخانه در استان چهارمحال و بختیاری رو به افزایش است.

متقاضیان احداث گلخانه در استان حمایت می‌شوند

شیرانی مدیر امور باغبانی جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری با اشاره به حمایت‌هایی که از گلخانه‌داران صورت می‌گیرد، تصریح کرد: اعطای تسهیلات با نرخ سود ترجیحی ۱۲.۵ درصد از جمله این حمایت‌ها است.

او، میزان اشتغال در گلخانه‌ها را به ازای هر هکتار ۱۰ نفر عنوان و اضافه کرد: پرداخت تسهیلات باید با پشتوانه مالی باشد، چون این یک بحث مالی و مربوط به قوانین بانکی است.

شیرانی با بیان اینکه صدور پروانه به نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی واگذار شده است، ادامه داد: سعی بر این است که صدور پروانه در کمترین زمان ممکن انجام شود، به گونه‌ای که خیلی از استعلاماتی که پیشتر انجام می‌شد اکنون حذف شده است، اما خود متقاضی نیز باید برای تعداد استعلامات اندکی که وجود دارد سرعت عملی بیشتری داشته باشد.

او گفت: متقاضی باید در سامانه سانکا ثبت‌نام و مدارک مورد نیاز را بارگذاری کند، در صورتی که همه مدارک را داشته باشد در اسرع وقت پروانه صادر می‌شود.

شیرانی، به کشت درخت در گلخانه اشاره و تصریح کرد: برای این موضوع برنامه وجود دارد، ولی در استان تاکنون کسی اقدامی انجام نداده است.

او ادامه داد: کاشت درخت در گلخانه هزینه بالایی نیاز دارد و باید برای محصولاتی باشد که از لحاظ اقتصادی دارای ارزش و توجیهه پذیر باشد.

با توجه به بحران آب موجود و پتانسیل بالای تولید محصولات کشاورزی در استان، توسعه کشت‌های گلخانه‌ای مهمترین راهکار برون رفت از بحران کم آبی و کاهش خسارات ناشی از حوادث غیر مترقبه در استان است و موانع موجود برای تخصیص تسهیلات اعتباری و صدور مجوز برای این واحد‌ها باید رفع شود.

گزارش از افسانه احمدی

انتهای پیام/ف