غزال زیاری: صدها میلیون سال پیش، حشرات غول‌پیکری روی کره زمین پرسه می‌زدند؛ به‌طوری‌که هر سنجاقک معمولی حدود ۲۰ سانتی‌متر طول داشت.

حالا سؤالی که مطرح می‌شود، آن است که چرا در طول زمان، حشرات این‌قدر کوچک شده‌اند؟ اصلی‌ترین دلیل این موضوع، ابعاد محدود لوله‌های هوایی حشرات است. میلیون‌ها سال پیش، میزان اکسیژن هوا بیشتر بود و حشرات می‌توانستند تا ابعاد خیره‌کننده‌ای رشد کنند. ولی با کاهش سهم اکسیژن در هوا، گلوگاه این لوله‌های هوایی به عاملی محدودکننده برای رشد حشرات تبدیل شد.

البته شاید کوچک شدن ابعاد حشرات اتفاق خوبی باشد؛ چراکه دیدن حشره‌ای غول‌پیکر، قطعاً لرزه به اندام خیلی از افراد می‌اندازد؛ اما این بدان معنا نیست که هیچ حشره بزرگی در دنیا وجود ندارد؛ هنوز چندین گونه حشره در سراسر جهان زندگی می‌کنند که در ابعاد حشره‌های چند میلیون سال پیش هستند؛ البته اکثر این حشرات در جنگل‌های بارانی دورافتاده زندگی می‌کنند و مردم به‌ندرت با آن‌ها روبرو می‌شوند.

دراین‌ بین روش‌های مختلفی برای اندازه‌گیری ابعاد حشرات وجود دارد: طول بدن و پا، وزن، حجم، طول بال‌ها و حتی اندازه شاخک‌ها. طبق باورهای رایج، غول وتا، بزرگ‌ترین حشره جهان است: جیرجیرک بزرگی که قادر به پرواز نیست، وزنش تا ۸۵ گرم می‌رسد و حدود ۱۰ سانتی‌متر طول دارد. یازده نوع وتا تاکنون شناسایی‌شده که همگی بومی نیوزیلند هستند و برای دفاع از خودشان، پاهای تیز و خارداری دارند.

با ما همراه شوید تا غول‌پیکرترین حشرات جهان را از فاصله امن و بدون هیچ خطری تماشا کنید.

۱۰- سوسک هرکول

این‌گونه که به‌افتخار قهرمان معروف اساطیر یونان «هرکول» نام‌گذاری شده، در جنگل‌های بارانی آمریکای مرکزی، جنوبی و جزایر کارائیب زندگی می‌کند و برجسته‌ترین ویژگی گونه نر این موجود، شاخ بزرگی است که از قفسه سینه‌اش بیرون زده و سوسک ماده فاقد آن است.

هرچند که هرکول بزرگ‌ترین حشره دنیا نیست ولی طول سوسک نر تا ۱۷٫۵ سانتی‌متر می‌رسد که البته نصف آن را شاخ او تشکیل می‌دهد. مرحله لاروی این سوسک حدود ۲ سال طول می‌کشد و دارای سه مرحله دگردیسی مختلف است.

۹- سوسک تایتان

سوسک تایتان با طول ۱۶٫۵ سانتی‌متر، بومی جنگل‌های بارانی آمازون است. این سوسک اگرچه از سوسک هرکول کوچک‌تر است ولی شاخ ندارد و در عوض بدن بسیار بزرگ‌تری دارد. وقتی این سوسک احساس خطر کند، برای دفاع از خود، صدای خش‌خش می‌دهد و می‌تواند با فک پایین بزرگ و قوی خود، گازهای قدرتمندی بگیرد، تا حدی‌که پوست انسان را سوراخ کند و حتی یک مداد را از وسط بشکند.

دانشمندان هنوز موفق به مشاهده لارو این سوسک نشده‌اند؛ اما طبق برآوردها این لاروها می‌توانند تا ۳۰ سانتی‌متر رشد کنند و تا حدی انرژی ذخیره می‌کند که تا دوره بزرگ‌سالی نیازی به تغذیه نداشته باشد. بزرگی تایتان تا حدی است که نمی‌تواند با بال‌هایش از روی زمین بلند شود و برای پرواز، از روی درخت می‌پرد.

۸- حشره چوبی

حشرات چوبی (Stick Insects) که به نام‌های دیگری مثل چوبک، عصا، حشرات برگ و حشرات شبح هم شناخته می‌شوند، شامل حدود ۳۰۰۰ گونه از حشرات هستند که تقریباً همه ظاهری دوکی، صاف و لوله‌مانند دارند.

این حشرات با قرار گرفتن در بین شاخ و برگ‌هایی که شبیه‌شان هستند، از دست شکارچیان پنهان می‌شوند و برخی از گونه‌ها برای استتار در بین گل‌سنگ یا خزه‌ها پنهان می‌شوند. آن‌ها بزرگ‌ترین حشرات دنیا هستند که شباهت عجیبی به چوب دارند.

مکانیسم دفاعی آن‌ها جالب است و مثلاً برای فرار از شکارچی، یک‌پایشان را جدا می‌کنند و می‌توانند بعدا آن را احیا کنند. شیوه دیگر آن‌ها این است که خود را به مردن می‌زنند؛ یعنی به‌راحتی خودشان را از ارتفاع پرت می‌کنند و کاملاً بی‌حرکت دراز می‌کشند تا شبیه منظره اطراف به نظر برسند. درنتیجه شکارچی نمی‌تواند آن‌ها را پیدا کند یا وقتی تصور کند که جانور مرده است، تمایلی به خوردنش نخواهد داشت.

بیشتر گونه‌های حشرات چوبی حداقل ۳۰ سانتی‌متر طول دارند که بزرگ‌ترین گونه آن‌ها که بزرگ‌ترین حشره روی زمین نیز هست، گونه‌ای به نام Phryganistria chinensis است که اولین بار در سال ۲۰۱۶ در چین کشف شد و طولش حداکثر تا ۶۳ سانتی‌متر و به‌اندازه یک سنجاقک باستانی می‌رسد؛ اما بدن صاف و لوله‌ای این حشره باعث می‌شود که وزن چندانی نداشته باشند.

۷- سوسک جالوت

سوسک جالوت در جنگل‌های بارانی استوایی آفریقا زندگی می‌کند و برجسته‌ترین ویژگی فیزیکی‌اش، نقش و نشان‌های غیرمعمول پشتش است. گرچه این سوسک‌ها فقط ۷ تا ۱۱ سانتی‌متر طول دارند ولی حجم چشمگیرشان حسابی جلب‌توجه می‌کند.

به‌نحوی‌که وزن این سوسک بیش از ۵۶٫۵ گرم است که برای حشرات، خیلی زیاد است. البته وزن لارو آن ۱۰۰ گرم و طولش حدود ۲۵ سانتی‌متر است. اطلاعات کمی درباره لاروهای این‌گونه موجود است.

۶- شب‌پره

شب‌پره‌ها به دلیل طول بزرگ‌بال‌هایشان در این لیست قرار دارند. شب‌پره اطلس که در جنگل‌های استوایی و بوته‌زارهای آسیا زندگی می‌کند، احتمالاً بزرگ‌ترین گونه این خانواده است که طول بال‌هایش آن تا ۲۸ سانتی‌متر می‌رسد.

برخی گونه‌های دیگر هم مثل ساحره سفید، آتاکوس سزار و شب‌پره هرکول، ابعاد مشابهی دارند و با توجه به شکل‌های مختلف بال‌ها، مقایسه مستقیم آن‌ها دشوار است. جالب اینجاست که بدن شب‌پره اطلس در مقایسه با بال‌های نارنجی و سفیدش که شبیه جواهرات درخشانی هستند، به‌طور نامتناسبی کوچک است و احتمالاً از نظر طول بال‌ها، می‌توان آن را بزرگ‌ترین حشره جهان نامید.

۵- وتای غول‌پیکر

Weta که در زبان بومی مائوری به معنای «ایزد چیزهای زشت» است، بومی نیوزیلند و سواحل جزایر اطراف آن است. طول این جیرجیرک‌های بزرگ که قابلیت پرواز ندارند تا ۱۰ سانتی‌متر می‌رسد و وزنشان حدود ۷۰ تا ۸۵ گرم است. یازده گونه وتای غول‌پیکر شناسایی‌شده که در درختان و درختچه‌ها زندگی می‌کنند. این حشرات برای جفت‌گیری به روی زمین می‌آیند و زمانی که خطری حس کنند، با پاهای تیز و خاردارشان از خود دفاع می‌کنند.

قبل از ورود انسان‌ها به نیوزیلند، این منطقه تقریباً به‌طور کامل عاری از بسیاری از گونه‌های پستانداران بود. از همین رو دانشمندان براین باورند که تکامل وتا ها به این دلیل بوده تا جایگاهی مشابه با جوندگان داشته باشند و به همین خاطر در ابعاد جوندگان هستند.

۴- پروانه‌ها

تعداد پروانه‌های عظیم‌الجثه کم نیست؛ از جمله این پروانه‌ها می‌توان به گونه‌هایی مثل دم‌چلچله‌ای جامائیکایی (Jamaican swallowtail)، بال پرنده‌ای میرانادا (Miranada birdwing) و بال پرنده‌ای ریپون (Rippon’s birdwing) اشاره کرد؛ اما پروانه بال پرنده‌ای ملکه الکساندرا (Queen Alexandra’s birdwing) جایگاهی بالاتر از بقیه دارد.

این‌گونه که بزرگ‌ترین پروانه دنیاست، در گینه‌نو زندگی می‌کند و ظاهر گونه نر و ماده آن کاملاً باهم متفاوت است. پروانه‌های بال پرنده‌ای ملکه الکساندرا، بزرگ‌ترند و طول بدنشان به ۷٫۵ سانتی‌متر و طول بال‌هایشان به ۲۸ سانتی‌متر می‌رسد و بال‌هایی به رنگ قهوه‌ای با خطوط سفید دارند.

بال‌های جنس نر این پروانه‌ها، نازک‌تر و زاویه‌دارترند که فاصله از نوک دو بال از هم به ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر می‌رسد. بال‌ها با نوارهای مرکزی سیاه و قسمت‌های بیرونی سبز مایل به آبی هستند.

۳- ملخ تروپیداکریس

Tropidacris دسته‌ای از ملخ‌هاست که شامل سه گونه مختلف می‌شود. این ملخ‌ها که در آمریکای مرکزی و جنوبی پراکنده‌اند، با طولی در حدود ۱۲ سانتی‌متر، بزرگ‌ترین ملخ‌های دنیا هستند.

گاهی شفیره این ملخ‌ها برای دفع شکارچیان، رنگ‌های هشداردهنده سیاه و زرد از خود نشان می‌دهند؛ اما ملخ‌های بزرگ‌سال بیشتر به رنگ‌های سبز، زرد و قهوه‌ای هستند تا بتوانند در پس‌زمینه پوشش گیاهی اطراف استتار کنند. فاصله بین نوک دو بال‌های چندرنگ و درخشان آن‌ها حدود ۲۳ سانتی‌متر از هم فاصله دارد و به نحوی شبیه برگ است.

۲- زنبود شاهین رتیل‌خوار

شاهین رتیل‌خوار، به گروهی از چندین گونه زنبور تارتنک‌گیر (spider wasp) تعلق دارد. نام آن‌ها به دلیل تمایلشان به تغذیه از رتیل‌ها (تارانتولا)، گرفته‌شده که روند وحشتناکی دارد. این زنبورها، با نیش خود عنکبوت تارانتولا (که به‌اشتباه رتیل نامیده می‌شود) را بی‌حرکت می‌کنند و سپس آن را به خانه می‌کشانند و لاروهای این موجود، تارانتولا را به‌صورت کامل می‌خورند.

بزرگ‌ترین گونه شاهین تارانتولا پس از رسیدن بلوغ، حدود ۷ سانتی‌متر طول دارد و طول بالش به ۱۱٫۵ سانتی‌متر می‌رسد. نیش این زنبورها برای انسان‌ها هم بسیار دردناک است؛ اما تا زمانی که باعث واکنش آلرژیک نشود، به مراقبت پزشکی جدی نیاز نخواهد بود.

۱- مگس میداس

میداس (Mydas Flies) خانواده بزرگی از مگس‌هاست که حدود ۵۰۰ گونه مجزا دارد و بیشترشان بومی مناطق خشک یا نیمه‌خشک در سراسر جهان هستند.

برخی از گونه‌ها به‌عنوان ابزار دفاعی، به توانایی تقلید از زنبورهای گزنده خطرناک‌تر مسلح شده‌اند و بدین ترتیب، شکارچیان را فریب می‌دهند تا از آن‌ها دوری کنند.

مگس‌های میداس به‌نوعی به‌عنوان روش طبیعی کنترل آفات در نظر گرفته می‌شوند. این مگس‌ها در نزدیکی مواد در حال پوسیدن تخم‌گذاری می‌کنند و لاروهای از تخم بیرون آمده، از گیاهان دیگر تغذیه می‌کنند و بدین ترتیب از تهدیدات موجود برای گیاهان زراعی، جلوگیری می‌کنند. این حشرات باوجود جثه بزرگشان، در هنگام پرواز چابکند و علاوه بر تغذیه از مگس‌های دیگر، با نوشیدن شهد گل‌ها نیز از زندگی لذت می‌برند.

بزرگ‌ترین گونه این مگس با نام علمی Gauromydas heros، حدود ۷ سانتی‌متر طول دارد و طول بال‌هایش به ۹٫۹ سانتی‌متر می‌رسد و بدین ترتیب عنوان بزرگ‌ترین مگس کره زمین را در اختیار دارد.

منبع:msn

۵۴۳۲۱