زندگینامه مسعود سعد سلمان شاعر، خوش‌نویس و ادیب

مسعود سعد سلمان شاعر، خوش‌نویس، ادیب

چکیده ای از زندگی نامه مسعود سعد سلمان

نام: مسعود سعد سلمان

تاریخ تولد: سال ۴۳۸ قمری

زندگی نامه مسعود سعد سلمان

مسعود سعد سلمان، در سال ۴۳۸ قمری پا به دنیا گذاشت. پدر مسعود شخص ثروتمندی بود که به عنوان سفیر از طرف غزنویان به هند فرستاده شده بود. با اینکه اجداد مسعود اهل همدان بودند ولی اربابان تذکره در مورد محل تولدش اختلاف نظر دارند. طبق گفته محمد عوفی او در همدان به دنیا آمده دولتشاه سمرقندی محل تولدش را جرجان می‌داند. واله داغستانی گوید که اصلش از همدان است ولی مدت‌ها در لاهور به سر برده‌است؛ غلام‌علی آزاده او را اهل لاهور می‌داند و بدیع‌الزمان فروزانفر در سخن و سخنوران محل تولدش را لاهور نوشته‌است.

خانوادهمسعود سعد سلمان

امیر سعیدالدوله ابوالنجم مسعود سعد سلمان در میان سال های ۴۳۸، ۴۴۰ قمری در لاهور دیده به جهان گشود. اصل خاندانش از همدان است و پدر و نیاکان مسعود از فضلا و همگان دانشمند بوده‌اند. پدر مسعود از کارگزاران دربار غزنویان بود و دستی بر شعرسرایی داشت.

خدمت به غزنویان

حیات مسعود سعد سلمان مصادف با حکومت شش پادشاه غزنوی فرخزاد غزنوی، ابراهیم غزنوی، مسعود بن ابراهیم، شیرزاد غزنوی، ارسلان‌شاه غزنوی و بهرام‌شاه بوده‌است. زندگی مسعود سعد در زمان پادشاه فرخزاد و زندگی ادبی و خدمت شاهی او از دوره سلطان ابراهیم آغاز می‌شود. در سال ۴۳۸ هجری قمری هنگامی که سلطان مسعود غزنوی، فرزند خود «مجدود» را به فرمانروایی هند فرستاد، پدر سعد سلمان همراه او بود. مسعود سعد به مدت شصت سال به عنوان یکی از کارگزاران دیوان غزنوی خدمت کرد. شغل رسمی او کتاب‌دار سلطنتی بوده‌است.

پدر او شخصی ثروتمند بود که به عنوان سفیر از سوی غزنویان به هند سفر کرده بود . با اینکه پیشینیان مسعود اصالتا اهل همدان بوده اند.

بنا به گفته محمد عوفی وی در همدان چشم به جهان گشوده ولی دولتشاه سمرقندی محل تولدش را جرجان گفته است .

مسعود سلمان

زندگی مسعود سعد سلمان با پادشاهی شش حاکم غزنوی فرخزاد غزنوی، ابراهیم غزنوی، مسعود بن ابراهیم، شیرزاد غزنوی، ارسلان‌شاه غزنوی و بهرام‌شاه همدوره بوده است. زندگی مسعود سعد در دوره حاکم فرخزاد و زندگی ادبی و خدمت شاهی او از دوره سلطان ابراهیم شروع شد.

در سال ۴۳۸ ه.ق هنگامی که سلطان مسعود غزنوی، فرزند خود به نام «مجدود» را به فرمانروایی هند عازم میکند ، پدر سعد سلمان ملازم او می شد.

مسعود سعد به مدت شصت سال به عنوان یکی از کارگزاران دیوان غزنوی به خدمت می پرداخت و شغل او کتاب‌دار دربار بوده‌است بخشی از زندگی هشتاد ساله مسعود به دلیل همدستی با مسعود بن ابراهیم در توطئه علیه پدرش ،ابراهیم غزنوی، در زندان‌های دهک، نای، سو و مرنجاب گذشت .

زندان شدن مسعود سعد سلمان

قسمتی از زندگی هشتاد ساله او به علت همدستی با مسعود بن ابراهیم در توطئه علیه پدرش (ابراهیم غزنوی) در زندان‌های دهک، نای، سو و مرنجاب گذشت. بار اول در سال ۴۷۷ قمری به زندان افتاد و بعد از ۱۱ سال در ۴۸۸ هجری به وسیله فرماندار «چَلَنِدر» آزاد شد و به لاهور برگشت. ۲ سال بعد و به دنبال تغییرات سیاسی، بار دیگر برای ۸ سال به زندان افتاد. سال‌های پایانی عمر او به سرودن بهترین شعرهایش در زندان نای گذشت. او خاطرات و رنج‌های خود از زندان را در قالب شعر و زندان‌نامه نوشته است.

مرگ مسعود سعد سلمان

مسعود سعد سلمان در سال ۵۱۸ هجری کشته شد.

فرزندان مسعود سعد سلمان

مسعود سعد سلمان دو پسر و یک دختر داشت. یکی از پسرها معروف به «سعادت» که شاعر بود و پسر دیگر «صالح» (یا محمد) نام داشته که زمان زندانی بودن پدر، در مرنجاب فوت شد.

آثار مسعود سعد سلمان

قصیده‌ها

قصیده‌هایش به شیوه خراسانی بیشتر در مدح پادشاهان غزنوی هستند بیانی ساده و روان داشته و این نشان می دهد که به فلسفه و ریاضیات آشنا بوده‌است. در اشعارش بعضی کلمات هندی دیده می‌شوند.

دیوان‌ها

مسعود، دیوان‌هایی به زبان‌های فارسی و عربی و هندی داشته‌است.

دیوان فارسی

دیوان فارسی او نزدیک به هجده‌هزار بیت دانسته شده‌است و غیر از قصیده، دارای غزل و رباعی، مثنوی، قطعه و چیستان هم دارد.

دیوان عربی

جز ابیاتی عربی در حدائق السحر فی دقائق الشعر چیزی از دیوان عربی وی در دسترس نیست.

دیوان هندی

دیوان هندی او هم به کلی ناپیدا است.

گردآوری:بخش فرهنگ و هنر بیتوته